Zadania publiczne gminy: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update)
 
(LinkTitles.)
Linia 16: Linia 16:




Zgodnie z art. 16 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [[Samorząd terytorialny|samorządowi terytorialnemu]] przysługuje istotna część [[Zadanie publiczne|zadań publicznych]]. Publiczny charakter tych zadań oznacza zarówno to, że mają one swoje umocowanie w prawie (samorządowi nie wolno podejmować się spraw, które nie leżą w zakresie jego zadań ustawowych), jak i to, że samorząd, wykonując swoje zadania, działa w interesie publicznym (jest przez to składnikiem systemu [[Władza|władzy]] publicznej). Sfery zadań publicznych, dla jednostek samorządu terytorialnego, określa odpowiednio [[ustawa]] o samorządzie gminnym, samorządzie powiatowym i samorządzie województwa. Przepisy te, co do zasady, nie wyrażają bezpośrednio samych zadań, ale odsyłają do szczegółowych ustaw prawa administracyjnego, w których określono konkretne rezultaty i standardy do realizacji przez samorząd w określonych dziedzinach życia społecznego (np. oświata, drogownictwo, zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków).  
Zgodnie z art. 16 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [[Samorząd terytorialny|samorządowi terytorialnemu]] przysługuje istotna część [[Zadanie publiczne|zadań publicznych]]. Publiczny charakter tych zadań oznacza zarówno to, że mają one swoje umocowanie w prawie (samorządowi nie wolno podejmować się spraw, które nie leżą w zakresie jego zadań ustawowych), jak i to, że samorząd, wykonując swoje zadania, działa w interesie publicznym (jest przez to składnikiem systemu [[Władza|władzy]] publicznej). Sfery zadań publicznych, dla jednostek samorządu terytorialnego, określa odpowiednio [[ustawa]] o samorządzie gminnym, samorządzie powiatowym i samorządzie województwa. Przepisy te, co do zasady, nie wyrażają bezpośrednio samych zadań, ale odsyłają do szczegółowych ustaw prawa administracyjnego, w których określono konkretne rezultaty i standardy do realizacji przez samorząd w określonych dziedzinach życia społecznego (np. oświata, drogownictwo, zbiorowe [[zaopatrzenie]] w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków).  


==Środki na realizację zadań jednostki samorządu terytorialnego==
==Środki na realizację zadań jednostki samorządu terytorialnego==


Zadania, które ma realizować samorząd lokalny, wymagają poniesienia [[nakład]]ów finansowych, i dlatego też samorządy terytorialne (gminy, powiaty, województwa), otrzymują [[dochody]] z różnych źródeł. Według Konstytucji (art. 167), adekwatnie do posiadanych zadań, samorząd powinien mieć zapewniony, od państwa, dostęp do środków finansowych. Niekiedy wysuwane są propozycje oparcia [[System finansów publicznych|systemu finansowego]] samorządów o własne dochody, co w praktyce jest często niemożliwe do uzyskania. Problem natomiast tkwi w rozdysponowaniu zewnętrznego zasilania [[Budżet|budżetu]], a mianowicie w regułach podziału środków pochodzących z [[Budżet państwa|budżetu państwa]]. Realizacji zadań publicznych służy również, pozostające w dyspozycji samorządu, mienie komunalne. W celu wykonywania zadań, samorząd może również zlecić swoje zadanie innemu samorządowi, tworzyć określone prawem jednostki organizacyjne lub przystępować do organizacji istniejących, a także zawierać umowy z innymi podmiotami. (W. Skoczylas, 2011)
Zadania, które ma realizować samorząd lokalny, wymagają poniesienia [[nakład]]ów finansowych, i dlatego też samorządy terytorialne (gminy, powiaty, województwa), otrzymują [[dochody]] z różnych źródeł. Według Konstytucji (art. 167), adekwatnie do posiadanych zadań, samorząd powinien mieć zapewniony, od państwa, dostęp do środków finansowych. Niekiedy wysuwane są propozycje oparcia [[System finansów publicznych|systemu finansowego]] samorządów o własne dochody, co w praktyce jest często niemożliwe do uzyskania. Problem natomiast tkwi w rozdysponowaniu zewnętrznego zasilania [[Budżet|budżetu]], a mianowicie w regułach podziału środków pochodzących z [[Budżet państwa|budżetu państwa]]. Realizacji zadań publicznych służy również, pozostające w dyspozycji samorządu, mienie komunalne. W celu wykonywania zadań, samorząd może również zlecić swoje [[zadanie]] innemu samorządowi, tworzyć określone prawem jednostki organizacyjne lub przystępować do organizacji istniejących, a także zawierać umowy z innymi podmiotami. (W. Skoczylas, 2011)
<google>ban728t</google>
<google>ban728t</google>


Linia 30: Linia 30:
* zadania zlecone przez państwo w zakresie organizacji wyborów i referendów
* zadania zlecone przez państwo w zakresie organizacji wyborów i referendów


Zadania własne finansowane są ze środków własnych samorządu. O sposobach ich realizacji, w granicach prawa, decydują władze samorządu. Szczególnym rodzajem zadań własnych są zadania własne obowiązkowe. Zaniechanie realizacji zadania własnego obowiązkowego lub jego realizacja niezgodnie z obowiązującymi standardami prawnymi, stanowią przesłankę zastosowanie środków nadzoru, wobec organów danego samorządu, w tym ich rozwiązania i ustanowienia zarządu komisarycznego.  
Zadania własne finansowane są ze środków własnych samorządu. O sposobach ich realizacji, w granicach prawa, decydują władze samorządu. Szczególnym rodzajem zadań własnych są zadania własne obowiązkowe. [[Zaniechanie]] realizacji zadania własnego obowiązkowego lub jego realizacja niezgodnie z obowiązującymi standardami prawnymi, stanowią przesłankę zastosowanie środków nadzoru, wobec organów danego samorządu, w tym ich rozwiązania i ustanowienia zarządu komisarycznego.  


==Zadania własne==
==Zadania własne==


'''Ład przestrzenny, gospodarka [[Nieruchomość|nieruchomościami]], [[ochrona środowiska]] oraz gospodarka wodna:'''
'''Ład przestrzenny, [[gospodarka]] [[Nieruchomość|nieruchomościami]], [[ochrona środowiska]] oraz gospodarka wodna:'''
* kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na poziomie gminy,
* kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na poziomie gminy,
* uchwalenie i realizacja uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy,
* uchwalenie i realizacja uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy,
* uchwalanie i wykonanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłączonej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych,
* uchwalanie i wykonanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłączonej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych,
* ewidencjonowanie nieruchomości i ich wycena oraz zagospodarowanie, czyli np. dokonywanie  
* ewidencjonowanie nieruchomości i ich [[wycena]] oraz zagospodarowanie, czyli np. dokonywanie  
* sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, w najem lub [[Dzierżawa|dzierżawę]], użyczenia, oddania w trwały zarząd,
* sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w [[użytkowanie wieczyste]], w [[najem]] lub [[Dzierżawa|dzierżawę]], użyczenia, oddania w trwały [[zarząd]],
* wydawanie informacji o położeniu działek zgodnie z miejscowym planem przestrzennym,
* wydawanie informacji o położeniu działek zgodnie z miejscowym planem przestrzennym,
* sporządzanie programu ochrony środowiska w celu realizacji polityki ekologicznej państwa,
* sporządzanie programu ochrony środowiska w celu realizacji polityki ekologicznej państwa,
Linia 46: Linia 46:
* rozmieszczenie środków produkcji w sposób najmniej szkodliwy dla środowiska
* rozmieszczenie środków produkcji w sposób najmniej szkodliwy dla środowiska
* budowa i utrzymanie nieruchomości służących, czyli np. Ochotniczej Straży Pożarnej
* budowa i utrzymanie nieruchomości służących, czyli np. Ochotniczej Straży Pożarnej
* dbanie o walory krajobrazowe środowiska,
* dbanie o [[walory]] krajobrazowe środowiska,
* utrzymanie zieleni gminnej i zadrzewień, targowisk, cmentarzy gminnych,
* utrzymanie zieleni gminnej i zadrzewień, targowisk, cmentarzy gminnych,
* [[kontrola]] gospodarowania wodami, ochrona ich zasobów,
* [[kontrola]] gospodarowania wodami, ochrona ich zasobów,
* ochrona przed powodzią i suszą.
* ochrona przed powodzią i suszą.


'''Gminne drogi, ulice, mosty place i organizacja ruchu drogowego:'''
'''Gminne drogi, ulice, mosty place i [[organizacja]] ruchu drogowego:'''
* ustalanie przebiegu dróg gminnych, ustanawianie strefy śródmiejskiej, ustanawianie zarządcy dróg, zajmującego się sprawami z zakresu planowania, budowy i modernizacji, utrzymania i ochrony dróg, oraz określenie źródeł finansowania tych planów,
* ustalanie przebiegu dróg gminnych, ustanawianie strefy śródmiejskiej, ustanawianie zarządcy dróg, zajmującego się sprawami z zakresu planowania, budowy i modernizacji, utrzymania i ochrony dróg, oraz określenie źródeł finansowania tych planów,
* budowa, utrzymanie i ochrona dróg gminnych oraz obiektów oraz obiektów mostowych- pełnienie funkcji inwestora,  
* budowa, utrzymanie i ochrona dróg gminnych oraz obiektów oraz obiektów mostowych- pełnienie funkcji inwestora,  
Linia 60: Linia 60:
* utrzymanie zieleni w pasie drogowym,
* utrzymanie zieleni w pasie drogowym,
* realizacji zadań w zakresie inżynierii ruchu,
* realizacji zadań w zakresie inżynierii ruchu,
* przygotowanie infrastruktury drogowej na potrzeby obronne oraz wykonywanie innych zadań na rzecz obronności kraju.
* przygotowanie infrastruktury drogowej na [[potrzeby]] obronne oraz wykonywanie innych zadań na rzecz obronności kraju.


'''Wodociągi i zaopatrzenie w wodę, kanalizację, usuwanie i oczyszczanie ścieków komunalnych, utrzymanie czystości i porządku, unieszkodliwianie odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i ciepła oraz gaz:'''
'''Wodociągi i zaopatrzenie w wodę, kanalizację, usuwanie i oczyszczanie ścieków komunalnych, utrzymanie czystości i porządku, unieszkodliwianie odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i ciepła oraz gaz:'''
* tworzenie warunków do wykonania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewnienie wykonania tych prac przez powołanie odpowiednich jednostek organizacyjnych,
* tworzenie warunków do wykonania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewnienie wykonania tych prac przez [[powołanie]] odpowiednich jednostek organizacyjnych,
* zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami składowisk odpadów komunalnych i obiektów wykorzystania lub utylizacji tych odpadów, stacji ziewnych, instalacji do zbierania, transportu, utylizacji zwłok zwierzęcych lub ich części,
* zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami składowisk odpadów komunalnych i obiektów wykorzystania lub utylizacji tych odpadów, stacji ziewnych, instalacji do zbierania, transportu, utylizacji zwłok zwierzęcych lub ich części,
* określenie lokalizacji wysypiska śmieci na swoim terenie,
* określenie lokalizacji wysypiska śmieci na swoim terenie,
* budowa i utrzymanie toalet publicznych,
* budowa i utrzymanie toalet publicznych,
* ustanawianie koszy na odpady w rejonach intensywnego ruchu pieszego,
* ustanawianie koszy na [[odpady]] w rejonach intensywnego ruchu pieszego,
* planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy,
* [[planowanie]] i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy,
* oświetlenie miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy.
* oświetlenie miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy.


'''Lokalny transport zbiorowy:'''
'''Lokalny [[transport]] zbiorowy:'''
organizacja transportu zbiorowego i specjalnego poprzez np. wydanie pozwoleń na przewozy regularne,
organizacja transportu zbiorowego i specjalnego poprzez np. wydanie pozwoleń na przewozy regularne,
prawo koordynacji rozkładów jazdy przewoźników zajmujących się zarobkowo przewozem osób pojazdami samochodowymi w regularnym transporcie zbiorowym,
prawo koordynacji rozkładów jazdy przewoźników zajmujących się zarobkowo przewozem osób pojazdami samochodowymi w regularnym transporcie zbiorowym,


'''Ochrona zdrowia:'''
'''Ochrona zdrowia:'''
* prowadzenie, tworzenie, przekształcanie i likwidacja zakładów usług zdrowotnych i publicznych zakładów opieki zdrowotnej o charakterze ambulatoryjnym,  
* prowadzenie, tworzenie, przekształcanie i [[likwidacja]] zakładów usług zdrowotnych i publicznych zakładów opieki zdrowotnej o charakterze ambulatoryjnym,  
* udzielanie świadczeń zdrowotnych mieszkańcom gminy i promocja zdrowia,
* udzielanie świadczeń zdrowotnych mieszkańcom gminy i [[promocja]] zdrowia,
* monitorowanie stanu zdrowotności i świadczonych usług zdrwotnych.
* [[monitorowanie]] stanu zdrowotności i świadczonych usług zdrwotnych.


'''Pomoc społeczna:'''
'''Pomoc społeczna:'''
Linia 85: Linia 85:
* przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych i specjalnych,
* przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych i specjalnych,
* przyznawanie pomocy rzeczowej i innej pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie, przyznawanie i wypłacanie zasiłków oraz pożyczek w tym celu,
* przyznawanie pomocy rzeczowej i innej pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie, przyznawanie i wypłacanie zasiłków oraz pożyczek w tym celu,
* świadczenie usług opiekuńczych, praca socjalna. (P. Błędowski, P. Kubicki, 2009)
* świadczenie usług opiekuńczych, [[praca]] socjalna. (P. Błędowski, P. Kubicki, 2009)


'''Edukacja publiczna:'''
'''Edukacja publiczna:'''
* zakładanie, prowadzenie i utrzymanie przedszkoli, szkół podstawowych i ponadpodstawowych oraz zapewnienie im lokalowych i materialnych warunków do realizacji programów dydaktyczno-wychowawczych i innych zadań statutowych oraz likwidacja tych jednostek,
* zakładanie, prowadzenie i utrzymanie przedszkoli, szkół podstawowych i ponadpodstawowych oraz zapewnienie im lokalowych i materialnych warunków do realizacji programów dydaktyczno-wychowawczych i innych zadań statutowych oraz likwidacja tych jednostek,
* prowadzenie polityki kadrowej wobec dyrektorów,
* prowadzenie polityki kadrowej wobec dyrektorów,
* finansowanie wyposażenia szkół w środki dydaktyczne,
* [[finansowanie]] wyposażenia szkół w środki dydaktyczne,
* przygotowanie projektu budżetu i nadzór nad jego realizacją,
* przygotowanie projektu budżetu i [[nadzór]] nad jego realizacją,
* wykonywanie zadań kuratora oświaty.
* wykonywanie zadań kuratora oświaty.


Linia 97: Linia 97:
* tworzenie i prowadzenie instytucji i placówek kulturalnych w tym, muzeów i bibliotek oraz jednostek odpowiedzialnych za promocję gminy
* tworzenie i prowadzenie instytucji i placówek kulturalnych w tym, muzeów i bibliotek oraz jednostek odpowiedzialnych za promocję gminy


'''Współpraca z organami pozarządowymi:'''
'''[[Współpraca]] z organami pozarządowymi:'''
* nawiązywanie kontaktów i współpraca,
* nawiązywanie kontaktów i współpraca,
* ulepszanie metod pracy władz lokalnych i regionalnych,
* ulepszanie metod pracy władz lokalnych i regionalnych,
* podejmowanie współpracy przygranicznej,
* podejmowanie współpracy przygranicznej,
* popieranie działań i organizacji i zrzeszeń, których cele pokrywają się z zadaniami gminy.
* popieranie działań i organizacji i zrzeszeń, których [[cele]] pokrywają się z zadaniami gminy.


==Zadania zlecone==
==Zadania zlecone==
Źródłem obowiązku realizacji zadań zleconych, z zakresu administracji rządowej, są przepisy ustawy szczególnej, w której dla określonych zadań i kompetencji stwierdzono, że są to zadania i [[kompetencje]] zlecone. Poza zadaniami rządowymi zleconymi ustawowo, samorząd może dodatkowo realizować zadania rządowe drogą zawieranych, w tym przedmiocie, porozumień administracyjnych z organami administracji rządowej (np. przejęcie zarządzania drogami publicznymi krajowymi w granicach miasta będącego siedzibą władz gminy). Z zasady obowiązujące [[prawo]], jako źródło finansowania zadań rządowych samorządu (ustawowych i przejętych w drodze porozumień), przewiduje dotacje celowe wypłacane z budżetu państwa. Samorząd niezadowolony z wysokości dotacji może wystąpić do budżetu państwa z roszczeniem, które rozpatrywane jest przez sąd powszechny.
Źródłem obowiązku realizacji zadań zleconych, z zakresu administracji rządowej, są przepisy ustawy szczególnej, w której dla określonych zadań i kompetencji stwierdzono, że są to zadania i [[kompetencje]] zlecone. Poza zadaniami rządowymi zleconymi ustawowo, samorząd może dodatkowo realizować zadania rządowe drogą zawieranych, w tym przedmiocie, porozumień administracyjnych z organami administracji rządowej (np. przejęcie zarządzania drogami publicznymi krajowymi w granicach miasta będącego siedzibą władz gminy). Z zasady obowiązujące [[prawo]], jako źródło finansowania zadań rządowych samorządu (ustawowych i przejętych w drodze porozumień), przewiduje [[dotacje]] celowe wypłacane z budżetu państwa. Samorząd niezadowolony z wysokości dotacji może wystąpić do budżetu państwa z roszczeniem, które rozpatrywane jest przez sąd powszechny.


==Bibliografia==
==Bibliografia==
Linia 110: Linia 110:
* Harańczyk H., (2010), ''Samorząd terytorialny. Organizacja i gospodarka.'', Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
* Harańczyk H., (2010), ''Samorząd terytorialny. Organizacja i gospodarka.'', Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
* [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970780483/U/D19970483Lj.pdf ''Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.'']
* [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970780483/U/D19970483Lj.pdf ''Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.'']
* Malinowska-Misiąg E., Misiąg W, (2006), Finanse publiczne w Polsce, Lexis Nexis, Warszawa, s. 555-559
* Malinowska-Misiąg E., Misiąg W, (2006), [[Finanse publiczne]] w Polsce, Lexis Nexis, Warszawa, s. 555-559
* Błędowski P., Kubicki P., (2009), [http://www.ipis.com.pl/wp-content/uploads/downloads/2012/10/ps_11-12_2009_p_bledowski_p_kubicki.pdf], ''Pomoc społeczna- główna instytucja socjalna na szczeblu lokalnym'', ''Polityka Społeczna'' nr 11-12
* Błędowski P., Kubicki P., (2009), [http://www.ipis.com.pl/wp-content/uploads/downloads/2012/10/ps_11-12_2009_p_bledowski_p_kubicki.pdf], ''Pomoc społeczna- główna instytucja socjalna na szczeblu lokalnym'', ''Polityka Społeczna'' nr 11-12
* Skoczylas W., (2011), [http://wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/42-2011/FRFU-42-173.pdf ''Mierniki monitorowania celów i zadań jednostki samorządu terytorialnego''], Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Sczecińskiego, ""FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA'', nr 42  
* Skoczylas W., (2011), [http://wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/42-2011/FRFU-42-173.pdf ''Mierniki monitorowania celów i zadań jednostki samorządu terytorialnego''], Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Sczecińskiego, ""FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA'', nr 42  

Wersja z 17:28, 22 maj 2020

Zadania publiczne gminy
Polecane artykuły


Zgodnie z art. 16 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, samorządowi terytorialnemu przysługuje istotna część zadań publicznych. Publiczny charakter tych zadań oznacza zarówno to, że mają one swoje umocowanie w prawie (samorządowi nie wolno podejmować się spraw, które nie leżą w zakresie jego zadań ustawowych), jak i to, że samorząd, wykonując swoje zadania, działa w interesie publicznym (jest przez to składnikiem systemu władzy publicznej). Sfery zadań publicznych, dla jednostek samorządu terytorialnego, określa odpowiednio ustawa o samorządzie gminnym, samorządzie powiatowym i samorządzie województwa. Przepisy te, co do zasady, nie wyrażają bezpośrednio samych zadań, ale odsyłają do szczegółowych ustaw prawa administracyjnego, w których określono konkretne rezultaty i standardy do realizacji przez samorząd w określonych dziedzinach życia społecznego (np. oświata, drogownictwo, zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków).

Środki na realizację zadań jednostki samorządu terytorialnego

Zadania, które ma realizować samorząd lokalny, wymagają poniesienia nakładów finansowych, i dlatego też samorządy terytorialne (gminy, powiaty, województwa), otrzymują dochody z różnych źródeł. Według Konstytucji (art. 167), adekwatnie do posiadanych zadań, samorząd powinien mieć zapewniony, od państwa, dostęp do środków finansowych. Niekiedy wysuwane są propozycje oparcia systemu finansowego samorządów o własne dochody, co w praktyce jest często niemożliwe do uzyskania. Problem natomiast tkwi w rozdysponowaniu zewnętrznego zasilania budżetu, a mianowicie w regułach podziału środków pochodzących z budżetu państwa. Realizacji zadań publicznych służy również, pozostające w dyspozycji samorządu, mienie komunalne. W celu wykonywania zadań, samorząd może również zlecić swoje zadanie innemu samorządowi, tworzyć określone prawem jednostki organizacyjne lub przystępować do organizacji istniejących, a także zawierać umowy z innymi podmiotami. (W. Skoczylas, 2011)

Rodzaje zadań jednostki samorządu terytorialnego

Przepisy obowiązującego prawa, określają trzy rodzaje zadań samorządu terytorialnego:

  • zadania własne
  • zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej
  • zadania zlecone przez państwo w zakresie organizacji wyborów i referendów

Zadania własne finansowane są ze środków własnych samorządu. O sposobach ich realizacji, w granicach prawa, decydują władze samorządu. Szczególnym rodzajem zadań własnych są zadania własne obowiązkowe. Zaniechanie realizacji zadania własnego obowiązkowego lub jego realizacja niezgodnie z obowiązującymi standardami prawnymi, stanowią przesłankę zastosowanie środków nadzoru, wobec organów danego samorządu, w tym ich rozwiązania i ustanowienia zarządu komisarycznego.

Zadania własne

Ład przestrzenny, gospodarka nieruchomościami, ochrona środowiska oraz gospodarka wodna:

  • kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na poziomie gminy,
  • uchwalenie i realizacja uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy,
  • uchwalanie i wykonanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłączonej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych,
  • ewidencjonowanie nieruchomości i ich wycena oraz zagospodarowanie, czyli np. dokonywanie
  • sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, w najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd,
  • wydawanie informacji o położeniu działek zgodnie z miejscowym planem przestrzennym,
  • sporządzanie programu ochrony środowiska w celu realizacji polityki ekologicznej państwa,
  • przestrzeganie ustaw: Prawo o ochronie środowiska, o odpadach i utrzymaniu porządku i czystości,
  • opracowanie gminnego programu gospodarki odpadami,
  • rozmieszczenie środków produkcji w sposób najmniej szkodliwy dla środowiska
  • budowa i utrzymanie nieruchomości służących, czyli np. Ochotniczej Straży Pożarnej
  • dbanie o walory krajobrazowe środowiska,
  • utrzymanie zieleni gminnej i zadrzewień, targowisk, cmentarzy gminnych,
  • kontrola gospodarowania wodami, ochrona ich zasobów,
  • ochrona przed powodzią i suszą.

Gminne drogi, ulice, mosty place i organizacja ruchu drogowego:

  • ustalanie przebiegu dróg gminnych, ustanawianie strefy śródmiejskiej, ustanawianie zarządcy dróg, zajmującego się sprawami z zakresu planowania, budowy i modernizacji, utrzymania i ochrony dróg, oraz określenie źródeł finansowania tych planów,
  • budowa, utrzymanie i ochrona dróg gminnych oraz obiektów oraz obiektów mostowych- pełnienie funkcji inwestora,
  • prowadzenie ewidencji dróg i obiektów mostowych,
  • prowadzenie okresów kontroli stanu dróg i mostów,
  • opracowanie projektów planów rozwoju sieci drogowej,
  • utrzymanie nawierzchni chodników, obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogami,
  • utrzymanie zieleni w pasie drogowym,
  • realizacji zadań w zakresie inżynierii ruchu,
  • przygotowanie infrastruktury drogowej na potrzeby obronne oraz wykonywanie innych zadań na rzecz obronności kraju.

Wodociągi i zaopatrzenie w wodę, kanalizację, usuwanie i oczyszczanie ścieków komunalnych, utrzymanie czystości i porządku, unieszkodliwianie odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i ciepła oraz gaz:

  • tworzenie warunków do wykonania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewnienie wykonania tych prac przez powołanie odpowiednich jednostek organizacyjnych,
  • zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami składowisk odpadów komunalnych i obiektów wykorzystania lub utylizacji tych odpadów, stacji ziewnych, instalacji do zbierania, transportu, utylizacji zwłok zwierzęcych lub ich części,
  • określenie lokalizacji wysypiska śmieci na swoim terenie,
  • budowa i utrzymanie toalet publicznych,
  • ustanawianie koszy na odpady w rejonach intensywnego ruchu pieszego,
  • planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy,
  • oświetlenie miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy.

Lokalny transport zbiorowy: organizacja transportu zbiorowego i specjalnego poprzez np. wydanie pozwoleń na przewozy regularne, prawo koordynacji rozkładów jazdy przewoźników zajmujących się zarobkowo przewozem osób pojazdami samochodowymi w regularnym transporcie zbiorowym,

Ochrona zdrowia:

  • prowadzenie, tworzenie, przekształcanie i likwidacja zakładów usług zdrowotnych i publicznych zakładów opieki zdrowotnej o charakterze ambulatoryjnym,
  • udzielanie świadczeń zdrowotnych mieszkańcom gminy i promocja zdrowia,
  • monitorowanie stanu zdrowotności i świadczonych usług zdrwotnych.

Pomoc społeczna:

  • prowadzenie domów pomocy społecznej,
  • tworzenie i wspomaganie punktów informacyjno-konsultacyjnych, schronisk dla ofiar przemocy domowej i telefonów zaufania,
  • przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych i specjalnych,
  • przyznawanie pomocy rzeczowej i innej pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie, przyznawanie i wypłacanie zasiłków oraz pożyczek w tym celu,
  • świadczenie usług opiekuńczych, praca socjalna. (P. Błędowski, P. Kubicki, 2009)

Edukacja publiczna:

  • zakładanie, prowadzenie i utrzymanie przedszkoli, szkół podstawowych i ponadpodstawowych oraz zapewnienie im lokalowych i materialnych warunków do realizacji programów dydaktyczno-wychowawczych i innych zadań statutowych oraz likwidacja tych jednostek,
  • prowadzenie polityki kadrowej wobec dyrektorów,
  • finansowanie wyposażenia szkół w środki dydaktyczne,
  • przygotowanie projektu budżetu i nadzór nad jego realizacją,
  • wykonywanie zadań kuratora oświaty.

Kultura:

  • tworzenie i prowadzenie instytucji i placówek kulturalnych w tym, muzeów i bibliotek oraz jednostek odpowiedzialnych za promocję gminy

Współpraca z organami pozarządowymi:

  • nawiązywanie kontaktów i współpraca,
  • ulepszanie metod pracy władz lokalnych i regionalnych,
  • podejmowanie współpracy przygranicznej,
  • popieranie działań i organizacji i zrzeszeń, których cele pokrywają się z zadaniami gminy.

Zadania zlecone

Źródłem obowiązku realizacji zadań zleconych, z zakresu administracji rządowej, są przepisy ustawy szczególnej, w której dla określonych zadań i kompetencji stwierdzono, że są to zadania i kompetencje zlecone. Poza zadaniami rządowymi zleconymi ustawowo, samorząd może dodatkowo realizować zadania rządowe drogą zawieranych, w tym przedmiocie, porozumień administracyjnych z organami administracji rządowej (np. przejęcie zarządzania drogami publicznymi krajowymi w granicach miasta będącego siedzibą władz gminy). Z zasady obowiązujące prawo, jako źródło finansowania zadań rządowych samorządu (ustawowych i przejętych w drodze porozumień), przewiduje dotacje celowe wypłacane z budżetu państwa. Samorząd niezadowolony z wysokości dotacji może wystąpić do budżetu państwa z roszczeniem, które rozpatrywane jest przez sąd powszechny.

Bibliografia

Autor: Agata Migdał, Aleksnadra Noga

Uwaga.png

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych.

Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.