Teoria wyrównywania się cen czynników produkcji

Z Encyklopedia Zarządzania
Wersja z dnia 04:40, 22 maj 2020 autorstwa 127.0.0.1 (dyskusja) (LinkTitles.)
Teoria wyrównywania się cen czynników produkcji
Polecane artykuły


Wyrównywanie się cen czynników produkcji (twierdzenie Heckschera-Ohlina-Samuelsona) - teoria ekonomiczna mówiąca, że specjalizacja krajów w dziedzinie produktów, do wytworzenia których używa się czynnika produkcji obficie występującego w danym kraju, może mieć wpływ na cenę tego czynnika.

Teoria i jej założenia

Teoria wyrównywania się cen czynników produkcji oparta jest na założeniach twierdzenia Heckschera-Ohlina[1]:

  1. Istnieją dwa kraje oraz dwa produkty.
  2. Istnieją dwa jednolite czynniki produkcji w postaci pracy i kapitału.
  3. Oba czynniki są niezbędne do wytworzenia każdego produktu.
  4. Jeden produkt jest bardziej pracochłonny, drugi - bardziej kapitałochłonny.
  5. W obu krajach istnieje identyczna technologia produkcji.
  6. W obu krajach istnieje konkurencja doskonała.
  7. W obu krajach występują takie same gusta.
  8. Nie występują koszty transportu.
  9. Nie istnieją bariery ruchu towarów przez granice.
  10. Występuje doskonała mobilność czynników produkcji wewnątrz kraju oraz brak mobilności między krajami.

Paul Samuelson zauważył, że handel międzynarodowy ma wpływ na ceny czynników produkcji. Z twierdzenia Heckschera-Ohlina wynika, że przy wymianie handlowej między krajami o różnym wyposażeniu w czynniki produkcji, następuje specjalizacja w wytwarzaniu jednego towaru - tym samym zwiększa się jego wolumen produkcji. W obrębie kraju powoduje to zwiększenie popytu na jeden czynnik produkcji (pracę lub kapitał), co przekłada się na wzrost jego ceny. Natomiast popyt na drugi czynnik produkcji spada na skutek zmniejszenia produkcji drugiego towaru - co prowadzi do spadku cen drugiego czynnika. Analogiczna sytuacja ma miejsce w drugim kraju. Powyższy mechanizm, w sytuacji wolnego handlu pomiędzy państwami, prowadzi do wyrównania się cen czynników produkcji między krajami.

Formalny dowód działania wyrównywania się cen czynników produkcji jest przeprowadzony w pracy Dominicka Salvatore International Economies[2].

Krytyka

Przyjęte założenia w twierdzeniu Heckschera-Ohlina są zbyt mocne, by dobrze opisywać skomplikowane relacje w gospodarce światowej. W prawdziwej gospodarce praktycznie nie istnieje przykład całkowitego wyrównania się cen czynników produkcji w krajach handlujących ze sobą. Główne przyczyny takiego stanu rzeczy to:

  • Różnice w stosowanej technologii pomiędzy krajami (kraje o bardziej zaawansowanej technologii mogą sobie pozwolić na wyższy poziom stopy procentowej i płac).
  • Brak wolnej konkurencji, w szczególności w handlu pomiędzy państwami.

Mimo że pełne wyrównanie się cen czynników produkcji nie znajduje odzwierciedlenia w praktyce gospodarczej, to jednak dobrze opisuje kierunek zmian zachodzących w cenach czynników produkcji w określonych wyżej warunkach.

Bibliografia

  1. Budnikowski A., Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2006, s. 84-92.
  2. Salvatore D., International Economies, Macmillan Publishing Company, New York 1987, s. 114-118.

Autor: Adrian Buczyniak