TTIP

Transatlantyckie Partnerstwo w dziedzinie Handlu i Inwestycji - (ang. Transatlantic Trade and Investment Partnership, TTIP) porozumienie handlowe negocjowane od 2013 roku, którego głównym celem jest utworzenie strefy wolnego handlu pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Unią Europejską, do czego ma się przyczynić zminimalizowanie dużej ilości przeszkód, w głównej mierze mających charakter pozataryfowy, związanych z dostępem do rynku pomiędzy tymi partnerami. Konsekwencją stworzenia takiej strefy ma być zwiększenie rozwoju, PKB i rozbudzenie wzajemnej wymiany między Stanami Zjednoczonymi a Unią Europejską. (J. Pera 2016, s. 142)

TL;DR

Transatlantyckie Partnerstwo w dziedzinie Handlu i Inwestycji (TTIP) to porozumienie handlowe między USA a UE, mające na celu utworzenie strefy wolnego handlu. Chce się zminimalizować przeszkody, zwłaszcza pozataryfowe, związane z dostępem do rynku. TTIP ma zwiększyć rozwój i wymianę między USA a UE. Polska spodziewa się korzyści na poziomie 3,7% wzrostu PKB per capita, ale są one mniejsze niż dla innych krajów UE.

Geneza Transatlantyckiego Partnerstwa w dziedzinie Handlu i Inwestycji

Dialog transatlantycki i działania zmierzające do nawiązania współpracy pomiędzy dwoma mocarstwami, jakimi są Stany Zjednoczone i Unia Europejska, prowadzone były już w latach dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku. Powstały wtedy takie inicjatywy jak:

• Nowa Transatlantycka Agenda (NTA - New Transatlantic Agenda),
• Wspólny Plan Działania (JAP - Joint Action Plan)
• Transatlantyckie Partnerstwo Gospodarcze (TEP - Transatlantic Economic Partnership)

Na przełomie XX i XXI wieku kolejne nowe działania nie przyniosły jednak satysfakcjonujących wyników. Decyzja dotycząca rozpoczęcia rozmów związanych z nowymi formami współpracy wypłynęła głównie ze względu na nasilający się światowy kryzys gospodarczy (A. Hajdukiewicz 2014, s. 286) Ponadto na podjęcie tej inicjatywy wpłynął także zastój, który pojawił się w negocjowanych działaniach z zakresu Światowej Organizacji Handlu (A. Wacławik 2017, s. 114)

Komunikat o rozpoczęciu negocjacji TTIP ogłoszony został czerwcem 2013 roku w trakcie szczytu G8, który miał miejsce w Lough Erne (Irlandia Północna), przez ówczesnego prezydenta Stanów Zjednoczonych - Baracka Obamę, przewodniczącego Komisji Europejskiej - J. M. Barroso, premiera Wielkiej Brytanii - Davida Camerona oraz przewodniczącego Rady Euro¬pejskiej, którym bym w tamtym czasie H. Van Rompuy (J. Pera 2016, s. 143)

Cel TTIP

• Liberalizacja wymiany gospodarczej, zwiększenie inwestycji, a przede wszystkim wymiany handlowej pomiędzy USA i UE, dzięki lepszemu wykorzystaniu zdolności rynku transatlantyckiego, w związku ze zmniejszeniem ograniczeń dostępu do tego rynku (A. Hajdukiewicz 2014, s. 287)
• Znoszenie barier i ograniczeń taryfowych, a także pozataryfowych, które zawężają obroty gospodarcze podmiotów (J. Wieczorek 2014, s. 29)
• Zmiany związane ze standardami ochrony własności intelektualnej, bezpieczeństwa, zdrowia, środowiska, co ma przyczynić się do zwiększenia efektywności wymiany gospodarczej (J. Wieczorek 2014, s. 29)
• Wzajemny handel między USA a UE ma być poddany eliminacji cła (J. Pera 2016, s. 144)
• Harmonizacja przepisów, co wpłynie korzystnie na ograniczenie kosztów, które pojawiają się ze względu na różnice w przepisach i standardach (J. Pera 2016, s. 144)
• Kładzenie nacisku na promowanie małych i średnich przedsiębiorstw pod względem ich globalnej konkurencyjności (J. Pera 2016, s. 144)

Kraj, który ma zamiar przystąpić do strefy wolnego handlu, wspólnego rynku, unii celnej, unii walutowych powinien najpierw ocenić, czy bycie członkiem takiej grupy ma więcej potencjalnych korzyści czy kosztów (A. Wacławik 2017, s. 116)

Potencjalne korzyści przystąpienia do TTIP

Rozważając przystąpienie do strefy wolnego handlu, ważne jest, aby zastanowić się nad możliwymi do uzyskania korzyściami wynikającymi z przystąpienia do tego porozumienia. Należy przede wszystkim zwrócić uwagę na możliwe efekty, a dokładnie: efekt kreacji (trade creation effect), efekt przesunięcia handlu (trade diversion effect). (K. Starzyk 2018, s. 335) Efekt kreacji wiąże się z tym, że jeśli stawki celne zostaną całkowicie zredukowane pomiędzy członkami należącymi do tej strefy wolnego handlu, to w wyniku tego powstaną nowe strumienie handlu. Biorąc pod uwagę rozmiar obustronnej wymiany handlowej, dzięki całkowitemu zniesieniu ograniczeń taryfowych można się spodziewać korzystnego wpływu na m.in. wielkość handlu pomiędzy UE a USA, co za tym idzie rozwój gospodarek, a także zwiększenie poziomu zatrudnienia (A. Wacławik 2017, s. 117) Natomiast efekt przesunięcia handlu dotyczy tego, że kraje, które będą wchodziły w skład omawianej strefy zaczną w coraz większym stopniu zastępować wymianę handlową z krajami trzecimi wymianą z krajami strefy wolnego handlu, która będzie bardziej opłacalna. Będzie to miało pozytywny skutek dla członków TTIP, jednak wolumen handlu zagranicznego krajów trzecich znacznie się zmniejszy (A. Wacławik 2017, s. 118)

Wpływ TTIP na Polskę

Według raportu IFO spodziewane korzyści z przystąpienia do TTIP dla Polski wyniosą 3,7% przyrostu PKB per capita. Jest to rezultat mniejszy w porównaniu do korzyści krajów Unii Europejskiej, które mają w większym stopniu rozwinięte stosunki gospodarcze z USA. Dzieje się tak głównie dlatego, że FDI, jak i rozmiar wymiany handlowej Polski ze Stanami Zjednoczonymi nie odwzajemnia posiadanych potencjalnych możliwości przez te dwa kraje (J. Wieczorek 2014, s. 34)

TTIP — artykuły polecane

Europejski obszar gospodarczy — Plan Marshalla — Protokół z Kioto — G-7 — Unia Europejska — NAFTA — Cefta — GATT — G5 — Egzamin praktyczny

Bibliografia

• Byszek K. (2016), Wpływ transatlantyckiego partnerstwa na rzecz handlu i inwestycji na ochronę zdrowia, Nauki Społeczne, Nr 15
• Czarny E. i in (2017), Transatlantyckie partnerstwo w dziedzinie handlu i inwestycji (TTIP) a system bezpieczeństwa regionalnego i globalnego, Studia Oeconomica Posnaniensia, Vol. 5, Nr 8
• Hajdukiewicz A. (2014), Kwestie dotyczące rolnictwa w negocjacjach Transatlantyckiego Partnerstwa w dziedzinie Handlu i Inwestycji, Biznes międzynarodowy w gospodarce globalnej, Nr 33
• Maciejewski M. (red.) (2018), Potencjalne korzyści TTIP i jego wpływ na wychodzenie z międzynarodowej nierównowagi płatniczej, Przedsiębiorczość i zarządzanie, t. XIX, Zeszyt 2, cz. II
• Pera J. (2016), Bilans ryzyka TTIP w zakresie liberalizacji handlu produktami rolno-spożywczymi w modelu CGEM-GTAP, Ekonomia XXI Wieku Economics Of The 21st Century, Nr 3
• Wacławik A. (2017), Transatlantyckie Partnerstwo w Dziedzinie Handlu i Inwestycji: szansa czy zagrożenie?, Przedsiębiorczość Międzynarodowa, Vol. 3, Nr 2
• Wieczorek J. (2014), Transatlantyckie partnerstwo w dziedzinie handlu i inwestycji-dźwignią wolnego handlu, Myśl Ekonomiczna i Polityczna, 1(44)

Autor: Katarzyna Urbańska