Stopa depozytowa
| Stopa depozytowa |
|---|
| Polecane artykuły |
Stopa depozytowa - kształtuje stopę oprocentowania jednodniowych wkładów terminowych dla tych banków komercyjnych, które mają nadmiar płynności, a żaden inny bank komercyjny nie chce przyjąć depozytów. Jest ona dolnym pułapem jednodniowych depozytów na rynku międzybankowym. Banki komercyjne oferują wyższą stopę oprocentowania, aby mieć lepszą ofertę niż bank centralny dzięki temu mogą przyciągnąć jak największą liczbę depozytów.[1] Stopa depozytowa określana jest podłogą na rynku bankowym, a oprocentowanie na tym rynku waha się pomiędzy stopą depozytową (najniższą) a stopą lombardową, czyli sufitem (najwyższą). Innymi słowy stopa ta jest najniższym możliwym oprocentowaniem na rynku.[A. Kaźmierczak, 2008, str.143, 153] Zgodnie z art. 12 ustawy o Narodowym Banku Polskim[2] wszystkie stopy procentowe NBP (w tym stopę depozytową) ustala jeden z organów NBP, Rada Polityki Pieniężnej (pozostałe organy to Prezes NBP i Zarząd NBP).
Według ustawy o NBP Rada Polityki Pieniężnej[3]:
- ustala stopy procentowe
- ustala stopy rezerwy obowiązkowej
- określa górne granice zobowiązań NBP wobec zagranicznych instytucji bankowych i finansowych
- zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP
- przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP
- ustala zasady operacji otwartego rynku
Stopa depozytowa była najwyższa w 2001 roku wynosząc 7,50%, a najmniejsza jest od 3 marca 2015 roku i wynosi 0,50%
Stopa depozytowa po raz pierwszy została ustalona 1 grudnia 2001 roku, a powodem jej wprowadzenia była chęć ograniczenia wahań krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym.
Inne stopy procentowe
stopa lombardowa- oprocentowanie po jakiej bank centralny daje pożyczki bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych. Sytuacja taka występuje, gdy żaden inny bank komercyjny nie chce pożyczać innemu banku komercyjnemu.[4] str.7,[5]
stopa referencyjna-główna stopa procentowa NBP, określa rentowność z reguły 7-dniowych bonów pieniężnych, które są sprzedawane lub kupowane przez NBP podczas operacji otwartego rynku, w celu przywrócenia równowagi płynnościowej w sektorze bankowym. [6] str.7,[7]
stopa redyskontowa-Każdy bank rozliczeniowy ma prawo zaciągnąć pożyczkę w banku centralnym. Zaciągnięcie pożyczki polega na sprzedaży bankowi centralnemu weksli handlowych wykupionych od klientów. Sprzedaż banowi centralnemu następuje według określonej ceny, którą jest stopa redyskontowa. [A. Kaźmierczak, 1998, str.94]
Ujemne stopy procentowe
Po załamaniu się rynków kapitałowych w latach 2008-2009 banki straciły zaufanie do siebie nawzajem, do przedsiębiorców i do klientów indywidualnych co doprowadziło do wprowadzenia ujemnych stóp procentowych. Jak pisze dr Jarosław Klepacki przed kryzysem istniały ujemne stopy procentowe, ale w ujęciu realnym czyli skorygowane o inflację, występowało to wtedy kiedy inflacja była duża i postępująca, a np. oprocentowanie lokat bankowych nie nadążało za nią. W lipcu 2009r. ujemną nominalną stopę procentową wprowadził bank centralny szwedzki Riksbank, później Narodowy Bank Danii, Bank Japonii i Szwajcarski Bank Narodowy. 4 czerwca 2014 Europejski Bank Centralny wprowadził ujemną stopę depozytową.[8] Jak pisze dr Paweł Kowalewski rolą banków jest deponowanie pieniędzy od tych, którzy posiadają nadwyżki (najczęściej po stopie wyższej od stopy depozytowej, ale niższej niż referencyjna) i dawanie kredytów, tym którzy potrzebują pieniędzy (najczęściej po stopie niższej od stopy lombardowej, ale wyższej niż referencyjna). Na skutek kryzysu, banki straciły bodźce do rozwijania akcji kredytowej( wolały deponować pieniądze w banku centralnym, ponieważ to wydawało im się mniej ryzykowane niż pożyczanie innym). Dlatego banki centralne, aby zmusić banki komercyjne do udzielania kredytów, wprowadziły ujemne stopy depozytowe, dzięki temu bankom komercyjnym nie opłacało się deponować pieniędzy w bankach centralnych. [9]
Bibliografia
- Kaźmierczak A.(1998), Podstawy polityki pieniężnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Kaźmierczak A.(2008), Polityka pieniężna w gospodarce otwartej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Klepacki J.Finanse,(2016) Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 4/2016 (82), cz. 1 s.721-728. Ryzyka polityki ujemnych stóp procentowych. Społeczna Akademia Nauk, Oddział w Warszawie, Katedra Zrządzania Bezpieczeństwem Ekonomicznym, Instytut Ekonomiczny.
- Kowalewski P.(2015), Cena wewnętrzna pieniądza, Instytut Ekonomiczny, "Narodowy Bank Polski"
- Kozioł W.(2011),Stopa-podstawa funkcjonowania gospodarki,"Narodowy Bank Polski"
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r.o Narodowym Banku Polskim Dz.U. 1997 Nr 149 poz. 938.
- Założenia polityki pieniężnej na rok 2018
Lini zewnętrzne
Autor: Marcin Cybulski,Katarzyna Nieśpiałowska
