https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Smog&feed=atom&action=historySmog - Historia wersji2024-03-29T08:27:25ZHistoria wersji tej strony wikiMediaWiki 1.39.4https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Smog&diff=199186&oldid=prevZybex: cleanup bibliografii i rotten links2023-11-29T22:23:28Z<p>cleanup bibliografii i rotten links</p>
<table style="background-color: #fff; color: #202122;" data-mw="interface">
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<tr class="diff-title" lang="pl">
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">← poprzednia wersja</td>
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">Wersja z 23:23, 29 lis 2023</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l33">Linia 33:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 33:</td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><noautolinks></div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><noautolinks></div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Borawski J., Łabij-Reduta B., Naumnik B. (2018), ''[https://journals.viamedica.pl/forum_nefrologiczne/article/download/62633/47333 Uwaga! Smog!]'', Forum Nefrologiczne, tom 11, nr 4</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Borawski J., Łabij-Reduta B., Naumnik B. (2018), ''[https://journals.viamedica.pl/forum_nefrologiczne/article/download/62633/47333 Uwaga! Smog!]'', Forum Nefrologiczne, tom 11, nr 4</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* ''[https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/krajowa_inwentaryzacja_emisji/Bilans_emisji_za_2017.pdf Krajowy bilans emisji SO2, NOX, CO, NH3, NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO za lata 2015-2017 w układzie klasyfikacji SNAP. Raport syntetyczny]'', Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE)</div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">IOŚ-PIB (2018), </ins>''[https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/krajowa_inwentaryzacja_emisji/Bilans_emisji_za_2017.pdf Krajowy bilans emisji SO2, NOX, CO, NH3, NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO za lata 2015-2017 w układzie klasyfikacji SNAP. Raport syntetyczny]'', Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE)</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Kuchcik M., Milewski P. (2018), ''Zanieczyszczenie powietrza w Polsce - stan, przyczyny i skutki'', Studia KPZK, tom 182, cz. 2</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Kuchcik M., Milewski P. (2018), ''Zanieczyszczenie powietrza w Polsce - stan, przyczyny i skutki'', Studia KPZK, tom 182, cz. 2</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Małochleb M. (2017), ''[https://wezoddech.ceo.org.pl/sites/wezoddech.ceo.org.pl/files/niska_emisja_material_merytoryczny_upd_0.pdf Niska Emisja - Przewodnik]'', Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Małochleb M. (2017), ''[https://wezoddech.ceo.org.pl/sites/wezoddech.ceo.org.pl/files/niska_emisja_material_merytoryczny_upd_0.pdf Niska Emisja - Przewodnik]'', Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa</div></td></tr>
</table>Zybexhttps://mfiles.pl/pl/index.php?title=Smog&diff=190036&oldid=prevSw: Pozycjonowanie2023-11-18T17:40:35Z<p>Pozycjonowanie</p>
<table style="background-color: #fff; color: #202122;" data-mw="interface">
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<tr class="diff-title" lang="pl">
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">← poprzednia wersja</td>
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">Wersja z 18:40, 18 lis 2023</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l8">Linia 8:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 8:</td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* '''Smog londyński''' - zazwyczaj objawia się w umiarkowanej strefie klimatycznej, przy braku wiatru, w okresie zimowym, gdy trwa sezon grzewczy. Nazywany jest również smogiem kwaśnym, przemysłowym, siarkowym lub zimowym. W składzie chemicznym smogu londyńskiego znajdują się dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenki węgla, sadza i trudno opadające pyły. W momencie połączenia się tych zanieczyszczeń z mgłą w powietrzu powstają zawieszone kropelki kwasu siarkowego. Pierwszy raz zaobserwowano ten rodzaj smogu w Londynie w 1952 roku (J. Borawski 2018, s. 231).</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* '''Smog londyński''' - zazwyczaj objawia się w umiarkowanej strefie klimatycznej, przy braku wiatru, w okresie zimowym, gdy trwa sezon grzewczy. Nazywany jest również smogiem kwaśnym, przemysłowym, siarkowym lub zimowym. W składzie chemicznym smogu londyńskiego znajdują się dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenki węgla, sadza i trudno opadające pyły. W momencie połączenia się tych zanieczyszczeń z mgłą w powietrzu powstają zawieszone kropelki kwasu siarkowego. Pierwszy raz zaobserwowano ten rodzaj smogu w Londynie w 1952 roku (J. Borawski 2018, s. 231).</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* '''Smog Los Angeles''' - powstaje zazwyczaj w okresie letnim, w rejonach subtropikalnych, w dużych miastach, przy dużym nasłonecznieniu i wysokiej temperaturze. Nazywany jest również smogiem fotochemicznym lub ozonem troposferycznym. Charakterystyczna dla smogu jest brunatna barwa oraz znaczne ograniczenie widoczności. W swoim składzie zawiera tlenki węgla, tlenki azotu i tlenki węglowodorów. W wyniku reakcji chemicznych, z wyżej wymienionych związków powstają azotan nadtlenku acetylu, aldehydy i ozon (J. Borawski 2018, s. 232).</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* '''Smog Los Angeles''' - powstaje zazwyczaj w okresie letnim, w rejonach subtropikalnych, w dużych miastach, przy dużym nasłonecznieniu i wysokiej temperaturze. Nazywany jest również smogiem fotochemicznym lub ozonem troposferycznym. Charakterystyczna dla smogu jest brunatna barwa oraz znaczne ograniczenie widoczności. W swoim składzie zawiera tlenki węgla, tlenki azotu i tlenki węglowodorów. W wyniku reakcji chemicznych, z wyżej wymienionych związków powstają azotan nadtlenku acetylu, aldehydy i ozon (J. Borawski 2018, s. 232).</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del style="font-weight: bold; text-decoration: none;"><google>t</google></del></div></td><td colspan="2" class="diff-side-added"></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Smog w Polsce==</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Smog w Polsce==</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Głównym źródłem smogu w Polsce jest tzw. '''niska [[emisja]]''' - zanieczyszczenia unoszące się do 40 m nad ziemią, pochodzące z domowych pieców, w których nieefektywnie spalane jest paliwo stałe, m.in. drewno, niskiej jakości węgiel czy śmieci. Jest podstawowym źródłem smogu (M. Małochleb 2017, s. 2). Jak podaje [[Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami]] źródłami emisji pyłu PM10 w 2017 roku były w 46% niska emisja, w 20% [[przemysł]], w 12% rolnictwo, w 8% [[transport]] drogowy oraz w 7% energetyka i inne. Natomiast źródłami emisji rakotwórczego benzopirenu były w 84% niska emisja, w 10% przemysł, w 3% [[odpady]], w 2% rolnictwo, w 1% [[transport drogowy]].</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Głównym źródłem smogu w Polsce jest tzw. '''niska [[emisja]]''' - zanieczyszczenia unoszące się do 40 m nad ziemią, pochodzące z domowych pieców, w których nieefektywnie spalane jest paliwo stałe, m.in. drewno, niskiej jakości węgiel czy śmieci. Jest podstawowym źródłem smogu (M. Małochleb 2017, s. 2). Jak podaje [[Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami]] źródłami emisji pyłu PM10 w 2017 roku były w 46% niska emisja, w 20% [[przemysł]], w 12% rolnictwo, w 8% [[transport]] drogowy oraz w 7% energetyka i inne. Natomiast źródłami emisji rakotwórczego benzopirenu były w 84% niska emisja, w 10% przemysł, w 3% [[odpady]], w 2% rolnictwo, w 1% [[transport drogowy]].</div></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-side-deleted"></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;"></ins></div></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-side-deleted"></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;"><google>n</google></ins></div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Zagrożenia dla zdrowia człowieka==</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Zagrożenia dla zdrowia człowieka==</div></td></tr>
</table>Swhttps://mfiles.pl/pl/index.php?title=Smog&diff=184538&oldid=prevSw: Infobox5 upgrade2023-11-18T02:16:55Z<p>Infobox5 upgrade</p>
<table style="background-color: #fff; color: #202122;" data-mw="interface">
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<tr class="diff-title" lang="pl">
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">← poprzednia wersja</td>
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">Wersja z 03:16, 18 lis 2023</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l1">Linia 1:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 1:</td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">{{infobox4</del></div></td><td colspan="2" class="diff-side-added"></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">|list1=</del></div></td><td colspan="2" class="diff-side-added"></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del style="font-weight: bold; text-decoration: none;"><ul></del></div></td><td colspan="2" class="diff-side-added"></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del style="font-weight: bold; text-decoration: none;"><li>[[Degradacja gleby]]</li></del></div></td><td colspan="2" class="diff-side-added"></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del style="font-weight: bold; text-decoration: none;"><li>[[Emisja gazów cieplarnianych]]</li></del></div></td><td colspan="2" class="diff-side-added"></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del style="font-weight: bold; text-decoration: none;"><li>[[Zanieczyszczenie powietrza]]</li></del></div></td><td colspan="2" class="diff-side-added"></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del style="font-weight: bold; text-decoration: none;"><li>[[Główne problemy ekologiczne]]</li></del></div></td><td colspan="2" class="diff-side-added"></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del style="font-weight: bold; text-decoration: none;"><li>[[Koagulacja]]</li></del></div></td><td colspan="2" class="diff-side-added"></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del style="font-weight: bold; text-decoration: none;"><li>[[Paliwa kopalne]]</li></del></div></td><td colspan="2" class="diff-side-added"></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del style="font-weight: bold; text-decoration: none;"><li>[[Zanieczyszczenie wody]]</li></del></div></td><td colspan="2" class="diff-side-added"></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del style="font-weight: bold; text-decoration: none;"><li>[[Fracking]]</li></del></div></td><td colspan="2" class="diff-side-added"></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del style="font-weight: bold; text-decoration: none;"><li>[[Degradacja biosfery]]</li></del></div></td><td colspan="2" class="diff-side-added"></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del style="font-weight: bold; text-decoration: none;"></ul></del></div></td><td colspan="2" class="diff-side-added"></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">}}</del></div></td><td colspan="2" class="diff-side-added"></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Smog''' jest zjawiskiem atmosferycznym, które powstaje w wyniku przedostania się do powietrza pyłu i zanieczyszczeń gazowych oraz w warunkach atmosferycznych służących nagromadzaniu się zanieczyszczeń (M. Treder 2017, s. 196). Termin smog powstał w wyniku połączenia dwóch angielskich słów: smoke oraz fog, oznaczających kolejno dym i mgłę. Terminu pierwszy raz użył lekarz Harold Des Voeux w 1911 roku. Na początku XX wieku smogiem określano spaliny z silników wymieszane z mgłą.</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Smog''' jest zjawiskiem atmosferycznym, które powstaje w wyniku przedostania się do powietrza pyłu i zanieczyszczeń gazowych oraz w warunkach atmosferycznych służących nagromadzaniu się zanieczyszczeń (M. Treder 2017, s. 196). Termin smog powstał w wyniku połączenia dwóch angielskich słów: smoke oraz fog, oznaczających kolejno dym i mgłę. Terminu pierwszy raz użył lekarz Harold Des Voeux w 1911 roku. Na początku XX wieku smogiem określano spaliny z silników wymieszane z mgłą.</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l40">Linia 40:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 26:</td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Pyły zawieszone''' (PM10, PM2,5) zazwyczaj pochodzą ze spalania w niskiej temperaturze paliw kopalnych w domowych piecach. Mogą też pochodzić z ze ścierania asfaltu, opon czy z placów budowy. Większe cząsteczki pyłów zatrzymywane są w gardle i jamie nosowej, mniejsze docierają do dolnych dróg oddechowych i płuc. Pyły zawieszone powodują trudności z oddychaniem, kaszel, osłabienie czynności płuc, pylicę a nawet nowotwór płuc - szczególnie w przypadku pracowników niektórych obszarów przemysłu.</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Pyły zawieszone''' (PM10, PM2,5) zazwyczaj pochodzą ze spalania w niskiej temperaturze paliw kopalnych w domowych piecach. Mogą też pochodzić z ze ścierania asfaltu, opon czy z placów budowy. Większe cząsteczki pyłów zatrzymywane są w gardle i jamie nosowej, mniejsze docierają do dolnych dróg oddechowych i płuc. Pyły zawieszone powodują trudności z oddychaniem, kaszel, osłabienie czynności płuc, pylicę a nawet nowotwór płuc - szczególnie w przypadku pracowników niektórych obszarów przemysłu.</div></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-side-deleted"></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;"></ins></div></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-side-deleted"></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Degradacja gleby]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Emisja gazów cieplarnianych]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Zanieczyszczenie powietrza]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Główne problemy ekologiczne]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Koagulacja]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Paliwa kopalne]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Zanieczyszczenie wody]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Fracking]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Degradacja biosfery]]}} }}</ins></div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Bibliografia==</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Bibliografia==</div></td></tr>
</table>Swhttps://mfiles.pl/pl/index.php?title=Smog&diff=165429&oldid=prevSw: /* Bibliografia */2023-11-04T20:33:34Z<p><span dir="auto"><span class="autocomment">Bibliografia</span></span></p>
<table style="background-color: #fff; color: #202122;" data-mw="interface">
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<tr class="diff-title" lang="pl">
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">← poprzednia wersja</td>
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">Wersja z 21:33, 4 lis 2023</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l51">Linia 51:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 51:</td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>{{a|Bartłomiej Cieśla}}</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>{{a|Bartłomiej Cieśla}}</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:<del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">Ochrona środowiska</del>]]</div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:<ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">Zmiany klimatu</ins>]]</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>{{#metamaster:description|Smog to zjawisko atmosferyczne powstające z pyłów i zanieczyszczeń gazowych. Termin ten pochodzi od słów dym i mgła.}}</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>{{#metamaster:description|Smog to zjawisko atmosferyczne powstające z pyłów i zanieczyszczeń gazowych. Termin ten pochodzi od słów dym i mgła.}}</div></td></tr>
</table>Swhttps://mfiles.pl/pl/index.php?title=Smog&diff=158254&oldid=prevSw: Czyszczenie tekstu2023-11-02T12:41:35Z<p>Czyszczenie tekstu</p>
<table style="background-color: #fff; color: #202122;" data-mw="interface">
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<tr class="diff-title" lang="pl">
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">← poprzednia wersja</td>
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">Wersja z 13:41, 2 lis 2023</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l20">Linia 20:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 20:</td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Rodzaje smogu==</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Rodzaje smogu==</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Rozróżnia się dwa, główne rodzaje smogu w zależności od składu chemicznego, miejsca występowania i warunków atmosferycznych:</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Rozróżnia się dwa, główne rodzaje smogu w zależności od składu chemicznego, miejsca występowania i warunków atmosferycznych:</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* '''Smog londyński''' <del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">– </del>zazwyczaj objawia się w umiarkowanej strefie klimatycznej, przy braku wiatru, w okresie zimowym, gdy trwa sezon grzewczy. Nazywany jest również smogiem kwaśnym, przemysłowym, siarkowym lub zimowym. W składzie chemicznym smogu londyńskiego znajdują się dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenki węgla, sadza i trudno opadające pyły. W momencie połączenia się tych zanieczyszczeń z mgłą w powietrzu powstają zawieszone kropelki kwasu siarkowego. Pierwszy raz zaobserwowano ten rodzaj smogu w Londynie w 1952 roku (J. Borawski 2018, s. 231).</div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* '''Smog londyński''' <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">- </ins>zazwyczaj objawia się w umiarkowanej strefie klimatycznej, przy braku wiatru, w okresie zimowym, gdy trwa sezon grzewczy. Nazywany jest również smogiem kwaśnym, przemysłowym, siarkowym lub zimowym. W składzie chemicznym smogu londyńskiego znajdują się dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenki węgla, sadza i trudno opadające pyły. W momencie połączenia się tych zanieczyszczeń z mgłą w powietrzu powstają zawieszone kropelki kwasu siarkowego. Pierwszy raz zaobserwowano ten rodzaj smogu w Londynie w 1952 roku (J. Borawski 2018, s. 231).</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* '''Smog Los Angeles''' <del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">– </del>powstaje zazwyczaj w okresie letnim, w rejonach subtropikalnych, w dużych miastach, przy dużym nasłonecznieniu i wysokiej temperaturze. Nazywany jest również smogiem fotochemicznym lub ozonem troposferycznym. Charakterystyczna dla smogu jest brunatna barwa oraz znaczne ograniczenie widoczności. W swoim składzie zawiera tlenki węgla, tlenki azotu i tlenki węglowodorów. W wyniku reakcji chemicznych, z wyżej wymienionych związków powstają azotan nadtlenku acetylu, aldehydy i ozon (J. Borawski 2018, s. 232).</div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* '''Smog Los Angeles''' <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">- </ins>powstaje zazwyczaj w okresie letnim, w rejonach subtropikalnych, w dużych miastach, przy dużym nasłonecznieniu i wysokiej temperaturze. Nazywany jest również smogiem fotochemicznym lub ozonem troposferycznym. Charakterystyczna dla smogu jest brunatna barwa oraz znaczne ograniczenie widoczności. W swoim składzie zawiera tlenki węgla, tlenki azotu i tlenki węglowodorów. W wyniku reakcji chemicznych, z wyżej wymienionych związków powstają azotan nadtlenku acetylu, aldehydy i ozon (J. Borawski 2018, s. 232).</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><google>t</google></div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><google>t</google></div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Smog w Polsce==</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Smog w Polsce==</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Głównym źródłem smogu w Polsce jest tzw. '''niska [[emisja]]''' <del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">– </del>zanieczyszczenia unoszące się do 40 m nad ziemią, pochodzące z domowych pieców, w których nieefektywnie spalane jest paliwo stałe, m.in. drewno, niskiej jakości węgiel czy śmieci. Jest podstawowym źródłem smogu (M. Małochleb 2017, s. 2). Jak podaje [[Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami]] źródłami emisji pyłu PM10 w 2017 roku były w 46% niska emisja, w 20% [[przemysł]], w 12% rolnictwo, w 8% [[transport]] drogowy oraz w 7% energetyka i inne. Natomiast źródłami emisji rakotwórczego benzopirenu były w 84% niska emisja, w 10% przemysł, w 3% [[odpady]], w 2% rolnictwo, w 1% [[transport drogowy]].</div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Głównym źródłem smogu w Polsce jest tzw. '''niska [[emisja]]''' <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">- </ins>zanieczyszczenia unoszące się do 40 m nad ziemią, pochodzące z domowych pieców, w których nieefektywnie spalane jest paliwo stałe, m.in. drewno, niskiej jakości węgiel czy śmieci. Jest podstawowym źródłem smogu (M. Małochleb 2017, s. 2). Jak podaje [[Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami]] źródłami emisji pyłu PM10 w 2017 roku były w 46% niska emisja, w 20% [[przemysł]], w 12% rolnictwo, w 8% [[transport]] drogowy oraz w 7% energetyka i inne. Natomiast źródłami emisji rakotwórczego benzopirenu były w 84% niska emisja, w 10% przemysł, w 3% [[odpady]], w 2% rolnictwo, w 1% [[transport drogowy]].</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Zagrożenia dla zdrowia człowieka==</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Zagrożenia dla zdrowia człowieka==</div></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l39">Linia 39:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 39:</td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Ozon''' jest głównym składnikiem smogu Los Angeles. Słabo rozpuszcza się w wodzie dzięki czemu wnika głęboko do płuc. Skutkuje to obniżeniem pojemności życiowej płuc i pogorszeniem wentylacji. Niszczy komórki nabłonka w drogach oddechowych, co powoduje nadczynność płuc, która może intensyfikować reakcje na inne toksyczne związki chemiczne. Długotrwałe przyjmowanie wysokich stężeń ozonu powoduje zwłóknienie tkanki opłucnej, a silne zatrucie bólem głowy i w klatce piersiowej, kaszlem, sennością, spadkiem ciśnienia krwi a nawet obrzękiem płuc, który może bezpośrednio doprowadzić do śmierci.</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Ozon''' jest głównym składnikiem smogu Los Angeles. Słabo rozpuszcza się w wodzie dzięki czemu wnika głęboko do płuc. Skutkuje to obniżeniem pojemności życiowej płuc i pogorszeniem wentylacji. Niszczy komórki nabłonka w drogach oddechowych, co powoduje nadczynność płuc, która może intensyfikować reakcje na inne toksyczne związki chemiczne. Długotrwałe przyjmowanie wysokich stężeń ozonu powoduje zwłóknienie tkanki opłucnej, a silne zatrucie bólem głowy i w klatce piersiowej, kaszlem, sennością, spadkiem ciśnienia krwi a nawet obrzękiem płuc, który może bezpośrednio doprowadzić do śmierci.</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Pyły zawieszone''' (PM10, PM2,5) zazwyczaj pochodzą ze spalania w niskiej temperaturze paliw kopalnych w domowych piecach. Mogą też pochodzić z ze ścierania asfaltu, opon czy z placów budowy. Większe cząsteczki pyłów zatrzymywane są w gardle i jamie nosowej, mniejsze docierają do dolnych dróg oddechowych i płuc. Pyły zawieszone powodują trudności z oddychaniem, kaszel, osłabienie czynności płuc, pylicę a nawet nowotwór płuc <del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">– </del>szczególnie w przypadku pracowników niektórych obszarów przemysłu.</div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Pyły zawieszone''' (PM10, PM2,5) zazwyczaj pochodzą ze spalania w niskiej temperaturze paliw kopalnych w domowych piecach. Mogą też pochodzić z ze ścierania asfaltu, opon czy z placów budowy. Większe cząsteczki pyłów zatrzymywane są w gardle i jamie nosowej, mniejsze docierają do dolnych dróg oddechowych i płuc. Pyły zawieszone powodują trudności z oddychaniem, kaszel, osłabienie czynności płuc, pylicę a nawet nowotwór płuc <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">- </ins>szczególnie w przypadku pracowników niektórych obszarów przemysłu.</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Bibliografia==</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Bibliografia==</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><noautolinks></div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><noautolinks></div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Borawski J., Łabij-Reduta B., Naumnik B. (2018), ''[https://journals.viamedica.pl/forum_nefrologiczne/article/download/62633/47333 Uwaga! Smog!]'', Forum Nefrologiczne, tom 11, nr 4</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Borawski J., Łabij-Reduta B., Naumnik B. (2018), ''[https://journals.viamedica.pl/forum_nefrologiczne/article/download/62633/47333 Uwaga! Smog!]'', Forum Nefrologiczne, tom 11, nr 4</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* ''[https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/krajowa_inwentaryzacja_emisji/Bilans_emisji_za_2017.pdf Krajowy bilans emisji SO2, NOX, CO, NH3, NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO za lata 2015 - 2017 w układzie klasyfikacji SNAP. Raport syntetyczny]'', Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE)</div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* ''[https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/krajowa_inwentaryzacja_emisji/Bilans_emisji_za_2017.pdf Krajowy bilans emisji SO2, NOX, CO, NH3, NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO za lata 2015-2017 w układzie klasyfikacji SNAP. Raport syntetyczny]'', Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE)</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Kuchcik M., Milewski P. (2018), ''Zanieczyszczenie powietrza w Polsce <del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">– </del>stan, przyczyny i skutki'', Studia KPZK, tom 182, cz. 2</div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Kuchcik M., Milewski P. (2018), ''Zanieczyszczenie powietrza w Polsce <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">- </ins>stan, przyczyny i skutki'', Studia KPZK, tom 182, cz. 2</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Małochleb M. (2017), ''[https://wezoddech.ceo.org.pl/sites/wezoddech.ceo.org.pl/files/niska_emisja_material_merytoryczny_upd_0.pdf Niska Emisja <del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">– </del>Przewodnik]'', Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa</div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Małochleb M. (2017), ''[https://wezoddech.ceo.org.pl/sites/wezoddech.ceo.org.pl/files/niska_emisja_material_merytoryczny_upd_0.pdf Niska Emisja <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">- </ins>Przewodnik]'', Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Treder M. (2017), ''Smog zagrożeniem bezpieczeństwa zdrowotnego w Polsce'', Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego 2017, vol. 11, nr 1</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Treder M. (2017), ''Smog zagrożeniem bezpieczeństwa zdrowotnego w Polsce'', Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego 2017, vol. 11, nr 1</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div></noautolinks></div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div></noautolinks></div></td></tr>
</table>Swhttps://mfiles.pl/pl/index.php?title=Smog&diff=141955&oldid=prevZybex: cleanup bibliografii i rotten links2023-10-27T09:10:44Z<p>cleanup bibliografii i rotten links</p>
<table style="background-color: #fff; color: #202122;" data-mw="interface">
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<tr class="diff-title" lang="pl">
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">← poprzednia wersja</td>
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">Wersja z 10:10, 27 paź 2023</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l13">Linia 13:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 13:</td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div></ul></div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div></ul></div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>}}</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>}}</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Smog''' jest zjawiskiem atmosferycznym, które powstaje w wyniku przedostania się do powietrza pyłu i zanieczyszczeń gazowych oraz w warunkach atmosferycznych służących nagromadzaniu się zanieczyszczeń (M. Treder 2017, s. 196). Termin smog powstał w wyniku połączenia dwóch angielskich słów: smoke oraz fog, oznaczających kolejno dym i mgłę. Terminu pierwszy raz użył lekarz Harold Des Voeux w 1911 roku. Na początku XX wieku smogiem określano spaliny z silników wymieszane z mgłą. </div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Smog''' jest zjawiskiem atmosferycznym, które powstaje w wyniku przedostania się do powietrza pyłu i zanieczyszczeń gazowych oraz w warunkach atmosferycznych służących nagromadzaniu się zanieczyszczeń (M. Treder 2017, s. 196). Termin smog powstał w wyniku połączenia dwóch angielskich słów: smoke oraz fog, oznaczających kolejno dym i mgłę. Terminu pierwszy raz użył lekarz Harold Des Voeux w 1911 roku. Na początku XX wieku smogiem określano spaliny z silników wymieszane z mgłą.</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==TL;DR==</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==TL;DR==</div></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l25">Linia 25:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 25:</td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Smog w Polsce==</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Smog w Polsce==</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Głównym źródłem smogu w Polsce jest tzw. '''niska [[emisja]]''' – zanieczyszczenia unoszące się do 40 m nad ziemią, pochodzące z domowych pieców, w których nieefektywnie spalane jest paliwo stałe, m.in. drewno, niskiej jakości węgiel czy śmieci. Jest podstawowym źródłem smogu (M. Małochleb 2017, s. 2). Jak podaje [[Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami]] źródłami emisji pyłu PM10 w 2017 roku były w 46% niska emisja, w 20% [[przemysł]], w 12% rolnictwo, w 8% [[transport]] drogowy oraz w 7% energetyka i inne. Natomiast źródłami emisji rakotwórczego benzopirenu były w 84% niska emisja, w 10% przemysł, w 3% [[odpady]], w 2% rolnictwo, w 1% [[transport drogowy]]. </div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Głównym źródłem smogu w Polsce jest tzw. '''niska [[emisja]]''' – zanieczyszczenia unoszące się do 40 m nad ziemią, pochodzące z domowych pieców, w których nieefektywnie spalane jest paliwo stałe, m.in. drewno, niskiej jakości węgiel czy śmieci. Jest podstawowym źródłem smogu (M. Małochleb 2017, s. 2). Jak podaje [[Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami]] źródłami emisji pyłu PM10 w 2017 roku były w 46% niska emisja, w 20% [[przemysł]], w 12% rolnictwo, w 8% [[transport]] drogowy oraz w 7% energetyka i inne. Natomiast źródłami emisji rakotwórczego benzopirenu były w 84% niska emisja, w 10% przemysł, w 3% [[odpady]], w 2% rolnictwo, w 1% [[transport drogowy]].</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Zagrożenia dla zdrowia człowieka==</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Zagrożenia dla zdrowia człowieka==</div></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l31">Linia 31:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 31:</td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Wyjątkowo niebezpieczne dla zdrowia są wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, na przykład '''bezo (a)piren''', które wspomagają [[proces]] powstawania nowotworów. Pochodzą głównie z niskiej emisji. Toksyczne związki niszczą układ krwiotwórczy szpiku kostnego. Wywołują niedokrwistość, obniżenie liczby białych krwinek. Potrafią kumulować się w organiźmie, co prowadzi do powstawania nowotworów.</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Wyjątkowo niebezpieczne dla zdrowia są wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, na przykład '''bezo (a)piren''', które wspomagają [[proces]] powstawania nowotworów. Pochodzą głównie z niskiej emisji. Toksyczne związki niszczą układ krwiotwórczy szpiku kostnego. Wywołują niedokrwistość, obniżenie liczby białych krwinek. Potrafią kumulować się w organiźmie, co prowadzi do powstawania nowotworów.</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Dwutlenek siarki''' jest produktem ubocznym procesu spalania paliw kopalnych. Jego wysokie stężenie może prowadzić do podrażnienia błon śluzowych dróg oddechowych i spojówek, skurczów i zapalenia oskrzeli, nasilenia astmy, chorób układu krążenia czy obniżenia odporności płuc na inne infekcje. Stałe wystawienie się na dwutlenek siarki, nawet w małym stężeniu, prowadzi do bronchitu, czyli zapalenia oskrzeli oraz obniżenia skuteczności działania układu odpornościowego. </div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Dwutlenek siarki''' jest produktem ubocznym procesu spalania paliw kopalnych. Jego wysokie stężenie może prowadzić do podrażnienia błon śluzowych dróg oddechowych i spojówek, skurczów i zapalenia oskrzeli, nasilenia astmy, chorób układu krążenia czy obniżenia odporności płuc na inne infekcje. Stałe wystawienie się na dwutlenek siarki, nawet w małym stężeniu, prowadzi do bronchitu, czyli zapalenia oskrzeli oraz obniżenia skuteczności działania układu odpornościowego.</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Tlenek węgla''', nazywany potocznie czadem, jest około dziesięć razy bardziej toksyczny niż dwutlenek siarki. W organizmie łączy się z hemoglobiną tworząc karboksyhemoglobinę, która prowadzi do głodu tlenowego. Jest wyjątkowo niebezpieczny dla osób z chorobami układu krążenia. U osób niepalących średnie stężenie karboksyhemoglobiny wynosi 0,5%, a u palących 5%. Gdy [[wartość]] ta przekroczy 20% pojawiają się silne bóle i zawroty głowy. Wyższe stężenia prowadzą do trwałych uszkodzeń w mózgu, utratę mowy a nawet śmierć. Za wartość krytyczną przyjmuje się 60% stężenie tlenku węgla. Długotrwałe narażenie się na przyjmowanie małego stężenia czadu sprzyja zwiększeniu liczby czerwonych krwinek lub niedokrwistości, która prowadzi do niedotlenienia. </div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Tlenek węgla''', nazywany potocznie czadem, jest około dziesięć razy bardziej toksyczny niż dwutlenek siarki. W organizmie łączy się z hemoglobiną tworząc karboksyhemoglobinę, która prowadzi do głodu tlenowego. Jest wyjątkowo niebezpieczny dla osób z chorobami układu krążenia. U osób niepalących średnie stężenie karboksyhemoglobiny wynosi 0,5%, a u palących 5%. Gdy [[wartość]] ta przekroczy 20% pojawiają się silne bóle i zawroty głowy. Wyższe stężenia prowadzą do trwałych uszkodzeń w mózgu, utratę mowy a nawet śmierć. Za wartość krytyczną przyjmuje się 60% stężenie tlenku węgla. Długotrwałe narażenie się na przyjmowanie małego stężenia czadu sprzyja zwiększeniu liczby czerwonych krwinek lub niedokrwistości, która prowadzi do niedotlenienia.</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Toksyczność '''tlenków azotu''' objawia się zaburzeniem wentylacji płuc, osłabieniem funkcji obronnych płuc i dróg oddechowych, obniżeniem zawartości tlenu w krwi a ponadto niepokojem, bezsennością czy depresją. Przyjmowany w dużych dawkach powoduje obrzęk płuc. Jednak w warunkach miejskich stężenie jest znacznie niższe i nie jest związkiem zabójczym dla człowieka. Tlenki azotu przyczyniają się do powstawania smogu typu londyńskiego oraz Los Angeles oraz do powstawania kwaśnych deszczy. </div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Toksyczność '''tlenków azotu''' objawia się zaburzeniem wentylacji płuc, osłabieniem funkcji obronnych płuc i dróg oddechowych, obniżeniem zawartości tlenu w krwi a ponadto niepokojem, bezsennością czy depresją. Przyjmowany w dużych dawkach powoduje obrzęk płuc. Jednak w warunkach miejskich stężenie jest znacznie niższe i nie jest związkiem zabójczym dla człowieka. Tlenki azotu przyczyniają się do powstawania smogu typu londyńskiego oraz Los Angeles oraz do powstawania kwaśnych deszczy.</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Ozon''' jest głównym składnikiem smogu Los Angeles. Słabo rozpuszcza się w wodzie dzięki czemu wnika głęboko do płuc. Skutkuje to obniżeniem pojemności życiowej płuc i pogorszeniem wentylacji. Niszczy komórki nabłonka w drogach oddechowych, co powoduje nadczynność płuc, która może intensyfikować reakcje na inne toksyczne związki chemiczne. Długotrwałe przyjmowanie wysokich stężeń ozonu powoduje zwłóknienie tkanki opłucnej, a silne zatrucie bólem głowy i w klatce piersiowej, kaszlem, sennością, spadkiem ciśnienia krwi a nawet obrzękiem płuc, który może bezpośrednio doprowadzić do śmierci. </div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Ozon''' jest głównym składnikiem smogu Los Angeles. Słabo rozpuszcza się w wodzie dzięki czemu wnika głęboko do płuc. Skutkuje to obniżeniem pojemności życiowej płuc i pogorszeniem wentylacji. Niszczy komórki nabłonka w drogach oddechowych, co powoduje nadczynność płuc, która może intensyfikować reakcje na inne toksyczne związki chemiczne. Długotrwałe przyjmowanie wysokich stężeń ozonu powoduje zwłóknienie tkanki opłucnej, a silne zatrucie bólem głowy i w klatce piersiowej, kaszlem, sennością, spadkiem ciśnienia krwi a nawet obrzękiem płuc, który może bezpośrednio doprowadzić do śmierci.</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Pyły zawieszone''' (PM10, PM2,5) zazwyczaj pochodzą ze spalania w niskiej temperaturze paliw kopalnych w domowych piecach. Mogą też pochodzić z ze ścierania asfaltu, opon czy z placów budowy. Większe cząsteczki pyłów zatrzymywane są w gardle i jamie nosowej, mniejsze docierają do dolnych dróg oddechowych i płuc. Pyły zawieszone powodują trudności z oddychaniem, kaszel, osłabienie czynności płuc, pylicę a nawet nowotwór płuc – szczególnie w przypadku pracowników niektórych obszarów przemysłu.</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Pyły zawieszone''' (PM10, PM2,5) zazwyczaj pochodzą ze spalania w niskiej temperaturze paliw kopalnych w domowych piecach. Mogą też pochodzić z ze ścierania asfaltu, opon czy z placów budowy. Większe cząsteczki pyłów zatrzymywane są w gardle i jamie nosowej, mniejsze docierają do dolnych dróg oddechowych i płuc. Pyły zawieszone powodują trudności z oddychaniem, kaszel, osłabienie czynności płuc, pylicę a nawet nowotwór płuc – szczególnie w przypadku pracowników niektórych obszarów przemysłu.</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Bibliografia==</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Bibliografia==</div></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-side-deleted"></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;"><noautolinks></ins></div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Borawski J., Łabij-Reduta B., Naumnik B. (2018), ''[https://journals.viamedica.pl/forum_nefrologiczne/article/download/62633/47333 Uwaga! Smog!]'', Forum Nefrologiczne, tom 11, nr 4</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Borawski J., Łabij-Reduta B., Naumnik B. (2018), ''[https://journals.viamedica.pl/forum_nefrologiczne/article/download/62633/47333 Uwaga! Smog!]'', Forum Nefrologiczne, tom 11, nr 4</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* ''[https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/krajowa_inwentaryzacja_emisji/Bilans_emisji_za_2017.pdf Krajowy bilans emisji SO2, NOX, CO, NH3, NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO za lata 2015 - 2017 w układzie klasyfikacji SNAP. Raport syntetyczny]'', Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE)</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* ''[https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/krajowa_inwentaryzacja_emisji/Bilans_emisji_za_2017.pdf Krajowy bilans emisji SO2, NOX, CO, NH3, NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO za lata 2015 - 2017 w układzie klasyfikacji SNAP. Raport syntetyczny]'', Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE)</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Kuchcik M., Milewski P. (2018), ''<del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">[https://www.researchgate.net/profile/Pawel_Milewski/publication/326468455_Zanieczyszczenie_powietrza_w_Polsce_-_stan_przyczyny_i_skutki/links/5b4fa3230f7e9b240fec0bfd/Zanieczyszczenie-powietrza-w-Polsce-stan-przyczyny-i-skutki.pdf </del>Zanieczyszczenie powietrza w Polsce – stan, przyczyny i skutki<del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">]</del>'', Studia KPZK, tom 182, cz. 2</div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Kuchcik M., Milewski P. (2018), ''Zanieczyszczenie powietrza w Polsce – stan, przyczyny i skutki'', Studia KPZK, tom 182, cz. 2</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Małochleb M. (2017), ''[https://wezoddech.ceo.org.pl/sites/wezoddech.ceo.org.pl/files/niska_emisja_material_merytoryczny_upd_0.pdf Niska Emisja – Przewodnik]'', <del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">[[</del>Fundacja<del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">]] </del>Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa</div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Małochleb M. (2017), ''[https://wezoddech.ceo.org.pl/sites/wezoddech.ceo.org.pl/files/niska_emisja_material_merytoryczny_upd_0.pdf Niska Emisja – Przewodnik]'', Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Treder M. (2017), ''<del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">[http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-d3ad95e1-894f-4616-9ede-bfa5f61f9e31/c/2017_1_11.pdf </del>Smog zagrożeniem bezpieczeństwa zdrowotnego w Polsce<del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">]</del>'', Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego 2017, vol. 11, nr 1</div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Treder M. (2017), ''Smog zagrożeniem bezpieczeństwa zdrowotnego w Polsce'', Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego 2017, vol. 11, nr 1</div></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-side-deleted"></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;"></noautolinks></ins></div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>{{a|Bartłomiej Cieśla}}</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>{{a|Bartłomiej Cieśla}}</div></td></tr>
</table>Zybexhttps://mfiles.pl/pl/index.php?title=Smog&diff=136038&oldid=prevSw: Dodanie MetaData Description2023-10-13T09:09:26Z<p>Dodanie MetaData Description</p>
<table style="background-color: #fff; color: #202122;" data-mw="interface">
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<tr class="diff-title" lang="pl">
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">← poprzednia wersja</td>
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">Wersja z 10:09, 13 paź 2023</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l50">Linia 50:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 50:</td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>{{a|Bartłomiej Cieśla}}</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>{{a|Bartłomiej Cieśla}}</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Ochrona środowiska]]</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Ochrona środowiska]]</div></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-side-deleted"></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;"></ins></div></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-side-deleted"></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">{{#metamaster:description|Smog to zjawisko atmosferyczne powstające z pyłów i zanieczyszczeń gazowych. Termin ten pochodzi od słów dym i mgła.}}</ins></div></td></tr>
</table>Swhttps://mfiles.pl/pl/index.php?title=Smog&diff=129830&oldid=prevSw: Dodanie TL;DR2023-09-28T19:20:02Z<p>Dodanie TL;DR</p>
<table style="background-color: #fff; color: #202122;" data-mw="interface">
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<tr class="diff-title" lang="pl">
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">← poprzednia wersja</td>
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">Wersja z 20:20, 28 wrz 2023</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l14">Linia 14:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 14:</td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>}}</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>}}</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Smog''' jest zjawiskiem atmosferycznym, które powstaje w wyniku przedostania się do powietrza pyłu i zanieczyszczeń gazowych oraz w warunkach atmosferycznych służących nagromadzaniu się zanieczyszczeń (M. Treder 2017, s. 196). Termin smog powstał w wyniku połączenia dwóch angielskich słów: smoke oraz fog, oznaczających kolejno dym i mgłę. Terminu pierwszy raz użył lekarz Harold Des Voeux w 1911 roku. Na początku XX wieku smogiem określano spaliny z silników wymieszane z mgłą. </div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Smog''' jest zjawiskiem atmosferycznym, które powstaje w wyniku przedostania się do powietrza pyłu i zanieczyszczeń gazowych oraz w warunkach atmosferycznych służących nagromadzaniu się zanieczyszczeń (M. Treder 2017, s. 196). Termin smog powstał w wyniku połączenia dwóch angielskich słów: smoke oraz fog, oznaczających kolejno dym i mgłę. Terminu pierwszy raz użył lekarz Harold Des Voeux w 1911 roku. Na początku XX wieku smogiem określano spaliny z silników wymieszane z mgłą. </div></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-side-deleted"></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;"></ins></div></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-side-deleted"></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">==TL;DR==</ins></div></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-side-deleted"></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">Smog jest zjawiskiem atmosferycznym powstającym w wyniku zanieczyszczeń pyłu i gazów. W Polsce głównym źródłem smogu jest niska emisja, czyli zanieczyszczenia pochodzące z domowych pieców. Smog może powodować poważne zagrożenia dla zdrowia, takie jak nowotwory, problemy z układem oddechowym i sercowo-naczyniowym. Składniki smogu, takie jak dwutlenek siarki, tlenek węgla, tlenki azotu i ozon, mają różne toksyczne skutki dla organizmu. Pyły zawieszone są również szkodliwe i mogą prowadzić do problemów z oddychaniem i chorób płuc.</ins></div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Rodzaje smogu==</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Rodzaje smogu==</div></td></tr>
</table>Swhttps://mfiles.pl/pl/index.php?title=Smog&diff=117679&oldid=prev127.0.0.1: LinkTitles.2020-05-21T23:14:36Z<p>LinkTitles.</p>
<table style="background-color: #fff; color: #202122;" data-mw="interface">
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<tr class="diff-title" lang="pl">
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">← poprzednia wersja</td>
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #202122; text-align: center;">Wersja z 00:14, 22 maj 2020</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l22">Linia 22:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 22:</td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Smog w Polsce==</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Smog w Polsce==</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Głównym źródłem smogu w Polsce jest tzw. '''niska emisja''' – zanieczyszczenia unoszące się do 40 m nad ziemią, pochodzące z domowych pieców, w których nieefektywnie spalane jest paliwo stałe, m.in. drewno, niskiej jakości węgiel czy śmieci. Jest podstawowym źródłem smogu (M. Małochleb 2017, s. 2). Jak podaje Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami źródłami emisji pyłu PM10 w 2017 roku były w 46% niska emisja, w 20% przemysł, w 12% rolnictwo, w 8% transport drogowy oraz w 7% energetyka i inne. Natomiast źródłami emisji rakotwórczego benzopirenu były w 84% niska emisja, w 10% przemysł, w 3% odpady, w 2% rolnictwo, w 1% transport drogowy. </div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Głównym źródłem smogu w Polsce jest tzw. '''niska <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">[[</ins>emisja<ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">]]</ins>''' – zanieczyszczenia unoszące się do 40 m nad ziemią, pochodzące z domowych pieców, w których nieefektywnie spalane jest paliwo stałe, m.in. drewno, niskiej jakości węgiel czy śmieci. Jest podstawowym źródłem smogu (M. Małochleb 2017, s. 2). Jak podaje <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">[[</ins>Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami<ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">]] </ins>źródłami emisji pyłu PM10 w 2017 roku były w 46% niska emisja, w 20% <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">[[</ins>przemysł<ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">]]</ins>, w 12% rolnictwo, w 8% <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">[[</ins>transport<ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">]] </ins>drogowy oraz w 7% energetyka i inne. Natomiast źródłami emisji rakotwórczego benzopirenu były w 84% niska emisja, w 10% przemysł, w 3% <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">[[</ins>odpady<ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">]]</ins>, w 2% rolnictwo, w 1% <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">[[</ins>transport drogowy<ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">]]</ins>. </div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Zagrożenia dla zdrowia człowieka==</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>==Zagrożenia dla zdrowia człowieka==</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>M. Kuchcik i P. Milewski opisali zagrożenia jakie niosą związki chemiczne zawarte w smogu (M. Kuchcik 2018, s. 347-350).</div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>M. Kuchcik i P. Milewski opisali <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">[[</ins>zagrożenia<ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">]] </ins>jakie niosą związki chemiczne zawarte w smogu (M. Kuchcik 2018, s. 347-350).</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Wyjątkowo niebezpieczne dla zdrowia są wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, na przykład '''bezo (a)piren''', które wspomagają proces powstawania nowotworów. Pochodzą głównie z niskiej emisji. Toksyczne związki niszczą układ krwiotwórczy szpiku kostnego. Wywołują niedokrwistość, obniżenie liczby białych krwinek. Potrafią kumulować się w organiźmie, co prowadzi do powstawania nowotworów.</div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Wyjątkowo niebezpieczne dla zdrowia są wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, na przykład '''bezo (a)piren''', które wspomagają <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">[[</ins>proces<ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">]] </ins>powstawania nowotworów. Pochodzą głównie z niskiej emisji. Toksyczne związki niszczą układ krwiotwórczy szpiku kostnego. Wywołują niedokrwistość, obniżenie liczby białych krwinek. Potrafią kumulować się w organiźmie, co prowadzi do powstawania nowotworów.</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Dwutlenek siarki''' jest produktem ubocznym procesu spalania paliw kopalnych. Jego wysokie stężenie może prowadzić do podrażnienia błon śluzowych dróg oddechowych i spojówek, skurczów i zapalenia oskrzeli, nasilenia astmy, chorób układu krążenia czy obniżenia odporności płuc na inne infekcje. Stałe wystawienie się na dwutlenek siarki, nawet w małym stężeniu, prowadzi do bronchitu, czyli zapalenia oskrzeli oraz obniżenia skuteczności działania układu odpornościowego. </div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Dwutlenek siarki''' jest produktem ubocznym procesu spalania paliw kopalnych. Jego wysokie stężenie może prowadzić do podrażnienia błon śluzowych dróg oddechowych i spojówek, skurczów i zapalenia oskrzeli, nasilenia astmy, chorób układu krążenia czy obniżenia odporności płuc na inne infekcje. Stałe wystawienie się na dwutlenek siarki, nawet w małym stężeniu, prowadzi do bronchitu, czyli zapalenia oskrzeli oraz obniżenia skuteczności działania układu odpornościowego. </div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Tlenek węgla''', nazywany potocznie czadem, jest około dziesięć razy bardziej toksyczny niż dwutlenek siarki. W organizmie łączy się z hemoglobiną tworząc karboksyhemoglobinę, która prowadzi do głodu tlenowego. Jest wyjątkowo niebezpieczny dla osób z chorobami układu krążenia. U osób niepalących średnie stężenie karboksyhemoglobiny wynosi 0,5%, a u palących 5%. Gdy wartość ta przekroczy 20% pojawiają się silne bóle i zawroty głowy. Wyższe stężenia prowadzą do trwałych uszkodzeń w mózgu, utratę mowy a nawet śmierć. Za wartość krytyczną przyjmuje się 60% stężenie tlenku węgla. Długotrwałe narażenie się na przyjmowanie małego stężenia czadu sprzyja zwiększeniu liczby czerwonych krwinek lub niedokrwistości, która prowadzi do niedotlenienia. </div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Tlenek węgla''', nazywany potocznie czadem, jest około dziesięć razy bardziej toksyczny niż dwutlenek siarki. W organizmie łączy się z hemoglobiną tworząc karboksyhemoglobinę, która prowadzi do głodu tlenowego. Jest wyjątkowo niebezpieczny dla osób z chorobami układu krążenia. U osób niepalących średnie stężenie karboksyhemoglobiny wynosi 0,5%, a u palących 5%. Gdy <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">[[</ins>wartość<ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">]] </ins>ta przekroczy 20% pojawiają się silne bóle i zawroty głowy. Wyższe stężenia prowadzą do trwałych uszkodzeń w mózgu, utratę mowy a nawet śmierć. Za wartość krytyczną przyjmuje się 60% stężenie tlenku węgla. Długotrwałe narażenie się na przyjmowanie małego stężenia czadu sprzyja zwiększeniu liczby czerwonych krwinek lub niedokrwistości, która prowadzi do niedotlenienia. </div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Toksyczność '''tlenków azotu''' objawia się zaburzeniem wentylacji płuc, osłabieniem funkcji obronnych płuc i dróg oddechowych, obniżeniem zawartości tlenu w krwi a ponadto niepokojem, bezsennością czy depresją. Przyjmowany w dużych dawkach powoduje obrzęk płuc. Jednak w warunkach miejskich stężenie jest znacznie niższe i nie jest związkiem zabójczym dla człowieka. Tlenki azotu przyczyniają się do powstawania smogu typu londyńskiego oraz Los Angeles oraz do powstawania kwaśnych deszczy. </div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Toksyczność '''tlenków azotu''' objawia się zaburzeniem wentylacji płuc, osłabieniem funkcji obronnych płuc i dróg oddechowych, obniżeniem zawartości tlenu w krwi a ponadto niepokojem, bezsennością czy depresją. Przyjmowany w dużych dawkach powoduje obrzęk płuc. Jednak w warunkach miejskich stężenie jest znacznie niższe i nie jest związkiem zabójczym dla człowieka. Tlenki azotu przyczyniają się do powstawania smogu typu londyńskiego oraz Los Angeles oraz do powstawania kwaśnych deszczy. </div></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l42">Linia 42:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 42:</td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* ''[https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/krajowa_inwentaryzacja_emisji/Bilans_emisji_za_2017.pdf Krajowy bilans emisji SO2, NOX, CO, NH3, NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO za lata 2015 - 2017 w układzie klasyfikacji SNAP. Raport syntetyczny]'', Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE)</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* ''[https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/krajowa_inwentaryzacja_emisji/Bilans_emisji_za_2017.pdf Krajowy bilans emisji SO2, NOX, CO, NH3, NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO za lata 2015 - 2017 w układzie klasyfikacji SNAP. Raport syntetyczny]'', Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE)</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Kuchcik M., Milewski P. (2018), ''[https://www.researchgate.net/profile/Pawel_Milewski/publication/326468455_Zanieczyszczenie_powietrza_w_Polsce_-_stan_przyczyny_i_skutki/links/5b4fa3230f7e9b240fec0bfd/Zanieczyszczenie-powietrza-w-Polsce-stan-przyczyny-i-skutki.pdf Zanieczyszczenie powietrza w Polsce – stan, przyczyny i skutki]'', Studia KPZK, tom 182, cz. 2</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Kuchcik M., Milewski P. (2018), ''[https://www.researchgate.net/profile/Pawel_Milewski/publication/326468455_Zanieczyszczenie_powietrza_w_Polsce_-_stan_przyczyny_i_skutki/links/5b4fa3230f7e9b240fec0bfd/Zanieczyszczenie-powietrza-w-Polsce-stan-przyczyny-i-skutki.pdf Zanieczyszczenie powietrza w Polsce – stan, przyczyny i skutki]'', Studia KPZK, tom 182, cz. 2</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker" data-marker="−"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Małochleb M. (2017), ''[https://wezoddech.ceo.org.pl/sites/wezoddech.ceo.org.pl/files/niska_emisja_material_merytoryczny_upd_0.pdf Niska Emisja – Przewodnik]'', Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa</div></td><td class="diff-marker" data-marker="+"></td><td style="color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Małochleb M. (2017), ''[https://wezoddech.ceo.org.pl/sites/wezoddech.ceo.org.pl/files/niska_emisja_material_merytoryczny_upd_0.pdf Niska Emisja – Przewodnik]'', <ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">[[</ins>Fundacja<ins style="font-weight: bold; text-decoration: none;">]] </ins>Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Treder M. (2017), ''[http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-d3ad95e1-894f-4616-9ede-bfa5f61f9e31/c/2017_1_11.pdf Smog zagrożeniem bezpieczeństwa zdrowotnego w Polsce]'', Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego 2017, vol. 11, nr 1</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* Treder M. (2017), ''[http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-d3ad95e1-894f-4616-9ede-bfa5f61f9e31/c/2017_1_11.pdf Smog zagrożeniem bezpieczeństwa zdrowotnego w Polsce]'', Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego 2017, vol. 11, nr 1</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><br/></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>{{a|Bartłomiej Cieśla}}</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>{{a|Bartłomiej Cieśla}}</div></td></tr>
<tr><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Ochrona środowiska]]</div></td><td class="diff-marker"></td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #202122; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Ochrona środowiska]]</div></td></tr>
</table>127.0.0.1https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Smog&diff=112908&oldid=prevSw: Infobox update2020-05-19T10:09:45Z<p>Infobox update</p>
<p><b>Nowa strona</b></p><div>{{infobox4<br />
|list1=<br />
<ul><br />
<li>[[Degradacja gleby]]</li><br />
<li>[[Emisja gazów cieplarnianych]]</li><br />
<li>[[Zanieczyszczenie powietrza]]</li><br />
<li>[[Główne problemy ekologiczne]]</li><br />
<li>[[Koagulacja]]</li><br />
<li>[[Paliwa kopalne]]</li><br />
<li>[[Zanieczyszczenie wody]]</li><br />
<li>[[Fracking]]</li><br />
<li>[[Degradacja biosfery]]</li><br />
</ul><br />
}}<br />
'''Smog''' jest zjawiskiem atmosferycznym, które powstaje w wyniku przedostania się do powietrza pyłu i zanieczyszczeń gazowych oraz w warunkach atmosferycznych służących nagromadzaniu się zanieczyszczeń (M. Treder 2017, s. 196). Termin smog powstał w wyniku połączenia dwóch angielskich słów: smoke oraz fog, oznaczających kolejno dym i mgłę. Terminu pierwszy raz użył lekarz Harold Des Voeux w 1911 roku. Na początku XX wieku smogiem określano spaliny z silników wymieszane z mgłą. <br />
<br />
==Rodzaje smogu==<br />
Rozróżnia się dwa, główne rodzaje smogu w zależności od składu chemicznego, miejsca występowania i warunków atmosferycznych:<br />
* '''Smog londyński''' – zazwyczaj objawia się w umiarkowanej strefie klimatycznej, przy braku wiatru, w okresie zimowym, gdy trwa sezon grzewczy. Nazywany jest również smogiem kwaśnym, przemysłowym, siarkowym lub zimowym. W składzie chemicznym smogu londyńskiego znajdują się dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenki węgla, sadza i trudno opadające pyły. W momencie połączenia się tych zanieczyszczeń z mgłą w powietrzu powstają zawieszone kropelki kwasu siarkowego. Pierwszy raz zaobserwowano ten rodzaj smogu w Londynie w 1952 roku (J. Borawski 2018, s. 231).<br />
* '''Smog Los Angeles''' – powstaje zazwyczaj w okresie letnim, w rejonach subtropikalnych, w dużych miastach, przy dużym nasłonecznieniu i wysokiej temperaturze. Nazywany jest również smogiem fotochemicznym lub ozonem troposferycznym. Charakterystyczna dla smogu jest brunatna barwa oraz znaczne ograniczenie widoczności. W swoim składzie zawiera tlenki węgla, tlenki azotu i tlenki węglowodorów. W wyniku reakcji chemicznych, z wyżej wymienionych związków powstają azotan nadtlenku acetylu, aldehydy i ozon (J. Borawski 2018, s. 232).<br />
<google>t</google><br />
<br />
==Smog w Polsce==<br />
Głównym źródłem smogu w Polsce jest tzw. '''niska emisja''' – zanieczyszczenia unoszące się do 40 m nad ziemią, pochodzące z domowych pieców, w których nieefektywnie spalane jest paliwo stałe, m.in. drewno, niskiej jakości węgiel czy śmieci. Jest podstawowym źródłem smogu (M. Małochleb 2017, s. 2). Jak podaje Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami źródłami emisji pyłu PM10 w 2017 roku były w 46% niska emisja, w 20% przemysł, w 12% rolnictwo, w 8% transport drogowy oraz w 7% energetyka i inne. Natomiast źródłami emisji rakotwórczego benzopirenu były w 84% niska emisja, w 10% przemysł, w 3% odpady, w 2% rolnictwo, w 1% transport drogowy. <br />
<br />
==Zagrożenia dla zdrowia człowieka==<br />
M. Kuchcik i P. Milewski opisali zagrożenia jakie niosą związki chemiczne zawarte w smogu (M. Kuchcik 2018, s. 347-350).<br />
Wyjątkowo niebezpieczne dla zdrowia są wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, na przykład '''bezo (a)piren''', które wspomagają proces powstawania nowotworów. Pochodzą głównie z niskiej emisji. Toksyczne związki niszczą układ krwiotwórczy szpiku kostnego. Wywołują niedokrwistość, obniżenie liczby białych krwinek. Potrafią kumulować się w organiźmie, co prowadzi do powstawania nowotworów.<br />
<br />
'''Dwutlenek siarki''' jest produktem ubocznym procesu spalania paliw kopalnych. Jego wysokie stężenie może prowadzić do podrażnienia błon śluzowych dróg oddechowych i spojówek, skurczów i zapalenia oskrzeli, nasilenia astmy, chorób układu krążenia czy obniżenia odporności płuc na inne infekcje. Stałe wystawienie się na dwutlenek siarki, nawet w małym stężeniu, prowadzi do bronchitu, czyli zapalenia oskrzeli oraz obniżenia skuteczności działania układu odpornościowego. <br />
<br />
'''Tlenek węgla''', nazywany potocznie czadem, jest około dziesięć razy bardziej toksyczny niż dwutlenek siarki. W organizmie łączy się z hemoglobiną tworząc karboksyhemoglobinę, która prowadzi do głodu tlenowego. Jest wyjątkowo niebezpieczny dla osób z chorobami układu krążenia. U osób niepalących średnie stężenie karboksyhemoglobiny wynosi 0,5%, a u palących 5%. Gdy wartość ta przekroczy 20% pojawiają się silne bóle i zawroty głowy. Wyższe stężenia prowadzą do trwałych uszkodzeń w mózgu, utratę mowy a nawet śmierć. Za wartość krytyczną przyjmuje się 60% stężenie tlenku węgla. Długotrwałe narażenie się na przyjmowanie małego stężenia czadu sprzyja zwiększeniu liczby czerwonych krwinek lub niedokrwistości, która prowadzi do niedotlenienia. <br />
<br />
Toksyczność '''tlenków azotu''' objawia się zaburzeniem wentylacji płuc, osłabieniem funkcji obronnych płuc i dróg oddechowych, obniżeniem zawartości tlenu w krwi a ponadto niepokojem, bezsennością czy depresją. Przyjmowany w dużych dawkach powoduje obrzęk płuc. Jednak w warunkach miejskich stężenie jest znacznie niższe i nie jest związkiem zabójczym dla człowieka. Tlenki azotu przyczyniają się do powstawania smogu typu londyńskiego oraz Los Angeles oraz do powstawania kwaśnych deszczy. <br />
<br />
'''Ozon''' jest głównym składnikiem smogu Los Angeles. Słabo rozpuszcza się w wodzie dzięki czemu wnika głęboko do płuc. Skutkuje to obniżeniem pojemności życiowej płuc i pogorszeniem wentylacji. Niszczy komórki nabłonka w drogach oddechowych, co powoduje nadczynność płuc, która może intensyfikować reakcje na inne toksyczne związki chemiczne. Długotrwałe przyjmowanie wysokich stężeń ozonu powoduje zwłóknienie tkanki opłucnej, a silne zatrucie bólem głowy i w klatce piersiowej, kaszlem, sennością, spadkiem ciśnienia krwi a nawet obrzękiem płuc, który może bezpośrednio doprowadzić do śmierci. <br />
<br />
'''Pyły zawieszone''' (PM10, PM2,5) zazwyczaj pochodzą ze spalania w niskiej temperaturze paliw kopalnych w domowych piecach. Mogą też pochodzić z ze ścierania asfaltu, opon czy z placów budowy. Większe cząsteczki pyłów zatrzymywane są w gardle i jamie nosowej, mniejsze docierają do dolnych dróg oddechowych i płuc. Pyły zawieszone powodują trudności z oddychaniem, kaszel, osłabienie czynności płuc, pylicę a nawet nowotwór płuc – szczególnie w przypadku pracowników niektórych obszarów przemysłu.<br />
<br />
==Bibliografia==<br />
* Borawski J., Łabij-Reduta B., Naumnik B. (2018), ''[https://journals.viamedica.pl/forum_nefrologiczne/article/download/62633/47333 Uwaga! Smog!]'', Forum Nefrologiczne, tom 11, nr 4<br />
* ''[https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/krajowa_inwentaryzacja_emisji/Bilans_emisji_za_2017.pdf Krajowy bilans emisji SO2, NOX, CO, NH3, NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO za lata 2015 - 2017 w układzie klasyfikacji SNAP. Raport syntetyczny]'', Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE)<br />
* Kuchcik M., Milewski P. (2018), ''[https://www.researchgate.net/profile/Pawel_Milewski/publication/326468455_Zanieczyszczenie_powietrza_w_Polsce_-_stan_przyczyny_i_skutki/links/5b4fa3230f7e9b240fec0bfd/Zanieczyszczenie-powietrza-w-Polsce-stan-przyczyny-i-skutki.pdf Zanieczyszczenie powietrza w Polsce – stan, przyczyny i skutki]'', Studia KPZK, tom 182, cz. 2<br />
* Małochleb M. (2017), ''[https://wezoddech.ceo.org.pl/sites/wezoddech.ceo.org.pl/files/niska_emisja_material_merytoryczny_upd_0.pdf Niska Emisja – Przewodnik]'', Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa<br />
* Treder M. (2017), ''[http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-d3ad95e1-894f-4616-9ede-bfa5f61f9e31/c/2017_1_11.pdf Smog zagrożeniem bezpieczeństwa zdrowotnego w Polsce]'', Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego 2017, vol. 11, nr 1<br />
<br />
{{a|Bartłomiej Cieśla}}<br />
[[Kategoria:Ochrona środowiska]]</div>Sw