Służba cywilna

Służba cywilna, zgodnie z Ustawą o służbie cywilnej, została utworzona aby "zapewnić zawodowe, rzetelne, bezstronne i politycznie neutralne wykonywanie zadań państwa". Tworzą ją członkowie korpusu służby cywilnej (Ustawa o służbie cywilnej 2008, s. 1).

Na Korpus służby cywilnej składają się osoby pracujące na stanowiskach urzędniczych oraz powiatowi i graniczni weterynarze i ich zastępcy (Ustawa o służbie cywilnej 2008, s. 1,2).

TL;DR

Artykuł opisuje służbę cywilną w Polsce. Służba cywilna została utworzona, aby zapewnić profesjonalne i politycznie neutralne wykonywanie zadań państwa. Osoby chcące być członkami służby cywilnej muszą spełniać określone warunki. Szef służby cywilnej ma wiele zadań, takich jak pilnowanie zasad służby cywilnej, zarządzanie zasobami ludzkimi i tworzenie aktów normatywnych. Rada Służby Cywilnej jest organem opiniodawczo-doradczym. Istnieją różne modele organizacji służby cywilnej, takie jak pozycyjny, kariery i mieszany.

Zatrudnienie w służbie cywilnej

Zgodnie z Ustawą o służbie cywilnej, aby stać się członkiem służby cywilnej należy spełniać następujące warunki:

• posiadać obywatelstwo polskie (z zastrzeżeniem art. 5);
• używać wszystkich praw publicznych;
• być osobną nieskazaną prawomocnym wyrokiem za świadome przestępstwo;
• być wykwalifikowanym na konkretne stanowisko pracy;
• posiadać nienadszarpniętą opinię.

Informacje o naborze do służby cywilnej są ogólnodostępne dla wszystkich obywateli, a sam proces rekrutacji jest otwarty i konkurencyjny (z zastrzeżeniem art. 4). Liczbę mianowań urzędników na dany rok podaje ustawa budżetowa (Ustawa o służbie cywilnej 2008, s. 2, 3).

Szef służby cywilnej

Jak mówi Ustawa o służbie cywilnej "Szef służby cywilnej jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach służby cywilnej". Zostaje on powoływany przez Prezesa Rady ministrów i może również zostać przez niego odwołany. Przed przystąpieniem do pełnienia obowiązków składa ślubowanie (Ustawa o służbie cywilnej 2008, s. 4, 5).

Najważniejsze zadania Szefa Służby Cywilnej:

• pilnuje nienaruszania zasad służby cywilnej;
• czuwa nad wszystkimi aspektami związanymi z zarządzaniem zasobami ludzkimi'
• zbiera dane na temat korpusu służby cywilnej;
• tworzy projekty aktów normatywnych związanych ze służbą cywilną;
• zarządza rozdysponowaniem środków opisanych w art. 7, ust.1;
• jest odpowiedzialny za cały proces związany ze szkoleniami centralnymi;
• obwieszcza informacje związane ze służbą cywilną;
• dba aby informacje o wolnych stanowiskach pracy były powszechnie dostępne;
• kooperuje z innymi krajami w sprawach związanych ze służbą cywilną.

Szef służby cywilnej realizuje te zadania poprzez współpracę z dyrektorami generalnymi urzędów.

Prezes Rady Ministrów kontroluje Szefa służby cywilnej i całą służbę cywilną, aby właściwie spełniali swoje zadania (Ustawa o służbie cywilnej 2008, s. 4-6)

Rada Służby Cywilnej

Zgodnie z Ustawą o służbie cywilnej, Rada Służby Cywilnej jest organem opiniodawczo-doradczym działającym przy Prezesie Rady Ministrów. DO jej zadań należy wyrażanie opinii w ważnych sprawach związanych ze służbą cywilną i inne, które zostały wymienione w art. 19 ustawy. 4

Rada ma 7-9 członków, a na jej czele stoi Przewodniczący Rady powoływany przez Prezesa Rady Ministrów. Rada ustala regulamin, który podaje jej tryb pracy. Kadencja wszystkich członków trwa 4 lata i może wygasnąć tylko jeżeli któryś z członków:

• umrze,
• nie będzie spełniać wszystkich warunków koniecznych do zasiadania w Radzie,
• zaprzestanie wykonywać swoją pracę na dłużej niż 12 miesięcy, chyba że przyczyną będzie długotrwała choroba.

Członek może też złożyć rezygnację z pełnionej funkcji (Ustawa o służbie cywilnej 2008, s. 7-9).

Wyższe stanowiska w służbie cywilnej

W Książce "ABC służby cywilnej" wyszczególnione zostały wyższe stanowiska w służbie cywilnej, a są to (W. Drobny, M. Mazuryk, P. Zuzankiewicz 2012, s. 55):

• "dyrektor generalny urzędu;
• kierujący departamentem albo komórką równorzędną w KPRM, urzędzie ministra lub przewodniczącego komitetu wchodzącego w skład RM, urzędzie centralnego organu administracji rządowej oraz kierującym wydziałem lub komórką równorzędną w urzędzie wojewódzkim, a także zastępcy tych osób;
• wojewódzki lekarz weterynarii i jego zastępcy;
• kierujący komórką organizacyjną w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych oraz w Biurze Nasiennictwa Leśnego, a także zastępcy tych osób".

Modele systemu organizacji służby cywilnej

Według autorów książki "ABC służby cywilnej" istnieją trzy modele systemu organizacji służby cywilnej (W. Drobny, M. Mazuryk, P. Zuzankiewicz 2012, s. 15, 16):

1. pozycyjny (stanowisk) - osoby zatrudniane są na stanowisko w korpusie służby cywilnej, państwo nie stawia się ponad społeczeństwem a na równi z nim;
2. kariery - osoby zatrudniane są do korpusu służby cywilnej (bez określenia stanowiska), członek korpusu odpowiedzialny jest za całość procesu związanego z konkretnym programem rządowym (różni go to od zwykłego obywatela - stawia ponad nim);
3. mieszany.

Służba cywilna — artykuły polecane

Władza ustawodawcza — Organy ZUS — Starosta powiatu — Organy administracji publicznej — Najwyższa Izba Kontroli — Komisja Europejska — Polski Komitet Normalizacyjny — Miasto na prawach powiatu — Władza wykonawcza

Bibliografia

• Drobny W., Mazuryk M., Zuzankiewicz P. (2012), ABC służby cywilnej, Wolters Kluwer, Warszawa
• Gadowska K. (2018), Relacje między polityką i administracją w procesie tworzenia służby cywilnej w Polsce: Perspektywa nowego instytucjonalizmu, Zarządzanie Publiczne, nr 43
• Kornaś J. (2009), Polska służba cywilna - problemy rozwoju, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, nr 803
• Mędrala M. (2018), Wyższe stanowiska w służbie cywilnej-uwagi na tle ostatnich nowelizacji, Zarządzanie Publiczne, nr 43
• Mroczka K. (2016), Uwarunkowania i kierunki zmian systemu wynagrodzeń w polskiej służbie cywilnej, Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, tom 1, nr 108
• Przywora B., Bielecki L. (2017), O potrzebie modernizacji polskiej służby cywilnej - w poszukiwaniu modelu po 20 latach reform, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (lus), tom 64, nr 2
• Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej Dz.U. 2008 nr 227 poz. 1505

Autor: Izabela Zubek

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.