Rodzaje rezerw

Z Encyklopedia Zarządzania

Rezerwy to instrument zabezpieczenia się jednostki przed jej przyszłymi obciążeniami, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne, natomiast pewny, a przynajmniej bardzo prawdopodobny, jest sam fakt ich powstania. Ich tworzenie jest związane głównie z ryzykiem prowadzonej działalności, istnieje tu więc nawiązanie do zasady ostrożności. Rezerwy wykazywane są w pasywach bilansu.

TL;DR

Rezerwy to instrument zabezpieczenia przed przyszłymi obciążeniami, tworzone głównie z powodu ryzyka działalności. Istnieją trzy warunki tworzenia rezerw: obowiązek, prawdopodobny wypływ środków i wiarygodny szacunek. W bilansie rezerwy są podzielone na rezerwy na zobowiązania (np. odroczone podatki, świadczenia emerytalne) i pozostałe rezerwy (np. koszty restrukturyzacji). Istnieje wiele rodzajów rezerw i różne kryteria ich klasyfikacji.

Warunki tworzenia rezerw

Aby rezerwy mogły powstać muszą być spełnione jednocześnie trzy warunki:

  • istniejący prawny lub zwyczajowy obowiązek wynikający z przeszłego zdarzenia obligującego
  • prawdopodobny wypływ środków
  • wiarygodny szacunek

Podział rezerw

Rezerwy w bilansie

B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania
I. Rezerwy na zobowiązania
1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne
* długoterminowa
* krótkoterminowa
3. Pozostałe rezerwy
* długoterminowe
* krótkoterminowe (...)

1. Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego - tworzą jednostki będące podatnika podatku dochodowego od osób prawnych. Jest ona kwotą w wysokości podatku, który powstanie do zapłaty w związku z występowaniem dodatnich różnic kursowych. Możemy wyróżnić trzy rodzaje metod wyceny rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego: metodę odraczania, metodę zobowiązań wynikowych oraz metodę zobowiązań bilansowych. Jak wyceniać rezerwy z tego tytułu określa nam MSR 12, ustawa o rachunkowości i KSR nr 2 (L.Poniatowska 2011, s. 260-261).

2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne - rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne obejmują przyszłe koszty związane z pracownikami, których kwota lub termin poniesienia nie są pewne. Do tej pozycji zaliczymy:odprawy emerytalne, odprawy pośmiertne, odprawy członków zarządu, nagrody jubileuszowe, wynagrodzenia na niewykorzystane urlopy wypoczynkowe, nagrody i premie, rezerwy na urlopy naukowe itp.

W bilansie rezerwy te są podzielone na długoterminowe czyli te, których przewidywany termin wykorzystania jest dłuższy niż 12 miesięcy i krótkoterminowe, których przewidywany termin wykorzystania jest krótszy niż 12 miesięcy..

Do ustalenia wyceny rezerw potrzebne są informacje na temat (L.Poniatowska 2011, s. 261-262):

  • wysokości odpraw - musi to być ustalone w regulaminie przedsiębiorstwa,
  • szacowany czas zatrudnienia pracownika w przedsiębiorstwie do roku, kiedy odprawa emerytalna musi być wypłacona,
  • stopy dyskonta biorąc pod uwagę przewidywaną inflacja,
  • miesięczne zarobki osoby zatrudnionej w przedsiębiorstwie w roku obrachunkowym,
  • przewidywany roczny wzrost płac,
  • inne warunki które wpływają na wartość odprawy

3. Pozostałe rezerwy dzielą się na długoterminowe i krótkoterminowe. Są to rezerwy inne niż z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz na świadczenia emerytalne i podobne.

Należą do nich między innymi (L. Poniatowska 2011, s. 613-614):

  • przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeśli przedsiębiorstwo musi ją przeprowadzić lub zostały zawarte umowy w związku z tym
  • koszty które można z dużym prawdopodobieństwem oszacować, a zwłaszcza te związane z podstawową działalnością gospodarczą np. z tytułu gwarancji, operacji kredytowych

Inne rezerwy

Rezerwy jako kategoria zobowiązań mogą być klasyfikowane wg różnych kryteriów, m.in.:

  • z punktu widzenia okresu, w którym nastąpi wykorzystanie rezerwy:
  1. krótkoterminowe (do 12 miesięcy)
  2. długoterminowe (powyżej 12 miesięcy)
  • wg kryterium rodzaju:
  1. rezerwy wynikające z restrukturyzacji
  2. rezerwy wynikające z przepisów w zakresie świadczeń na rzecz pracowników
  3. rezerwy z tyt. odroczonego podatku dochodowego
  4. rezerwy z tyt. instrumentów finansowych
  • ze względu na rodzaj działalności obciążanej kosztami z tyt. utworzonej rezerwy:
  1. rezerwy dot. działalności operacyjnej
  2. rezerwy związane z działalnością finansową
  3. rezerwy związane z podatkiem dochodowym
  • wg skutku finansowego:
  1. rezerwy kosztowe (rezerwy o charakterze wynikowym, których utworzenie oznacza ostateczne zmniejszenie wyniku finansowego netto jednostki): tworzone w ciężar:
    1. pozostałych kosztów operacyjnych
    2. kosztów finansowych
    3. obciążeń z tyt. podatku dochodowego
  2. rezerwy bilansowe (ich utworzenie nie ma wpływu na wynik finansowy okresu ich utworzenia - obciążają one kapitał własny jednostki lub powodują uznanie aktywów):
    1. zmniejszające kapitał własny
    2. zwiększające aktywa
  • ze względu na stosowaną metodę szacunku:
  1. rezerwy wyceniane metodą aktuarialną
  2. rezerwy wyceniane pozostałymi metodami
  • z punktu widzenia skutku podatkowego:
  1. rezerwy podatkowe (ich wartość w momencie ich realizacji będzie stanowić koszt uzyskania przychodów; ich wartość księgowa jest różna od wartości podatkowej)
  2. rezerwy niepodatkowe (ich wartość w momencie ich realizacji nie będzie stanowić kosztu uzyskania przychodów; ich wartość podatkowa jest równa wartości księgowej)


Rodzaje rezerwartykuły polecane
Przepływy pieniężneRozliczenia międzyokresowe kosztówPasywaPrzychody finansoweSprawozdanie finansowe - informacja dodatkowaZysk nettoPrzychody i koszty finansowePozostałe przychody i koszty operacyjneRachunek zysków i stratBiuro pracy

Bibliografia


Autor: Gabriela Wróbel, Justyna Pietras