Relacje międzyludzkie

Relacje międzyludzkie
Polecane artykuły
Manipulacja językowa Analiza transakcyjna Quanxi Patologia Rywalizacja Archetyp kulturowy Złoty środek Konflikt Przeszkoda w komunikacji

Relacje międzyludzkie zwane inaczej stosunkiem społecznym to "normatywne określony schemat oczekiwanych interakcji między partnerami zajmującymi pewne pozycje społeczne i pełniącymi związane z nimi role" (Sztompka P. 2012, s. 124).

Przykładów takich stosunków jest niezliczona liczba: matka-ojciec, mąż-żona, korepetytor-uczeń, pracodawca-pracownik, sąsiad-sąsiadka itp. Źródłem stosunku społecznego są interakcje czyli akty komunikacyjne.

Cechy stosunku społecznego:

• Wielość interakcji: niektóre relacje cechują się rożna liczba interakcji w granicach swoich ram. Relacje pani z sekretariatu i studenta będą mięły dużo mniej interakcji niż relacja matki i córki. Dodatkowo taka relacja jest dużo różnorodniejsza, dotyczy nie tylko spraw studenckich, ale finansowych, wychowawczych, zakupów, rozrywki itp. Relacja student-pani z dziekanatu to relacja angażująca tylko segmenty osobowości tych uczestników interakcji ponieważ interesują ich sprawy znajdujące się w granicach jednego tematu.

• Trwałość: matka i córka zawsze będą spokrewnione i w jakiś sposób związane ze sobą choć nie zawsze jest tak, że utrzymują wzajemne relacje to zazwyczaj taki stosunek jest długotrwały, często trwający całe życie. W przeciwieństwie do stosunku student- pani z dziekanatu który zazwyczaj trwa tyle ile studia.
• Normatywna regulacja: polega ona na zachowywaniu się w granicach interakcji w określony sposób, według określonych wzorców. Ani student ani córka nie mogą zawracać się do swoich partnerów jak chcą i odwrotnie. Nie możemy zachowywać się jak nam się podoba, mimo wszystko musimy zachować pewne zasady.
• Wzajemność praw i obowiązków: w relacjach międzyludzkich każda ze stron na pewne obowiązki i oczekiwania wobec drugiej.

Rodzaje relacji międzyludzkich:

• Stosunki instrumentalne są to takie stosunki, dzięki którym możemy zrealizować swoje potrzeby lub cele.
• Stosunki autoteliczne są to stosunki, których tworzenie jest celem samym w sobie. Przy tym rodzaju stosunków jednostka nie jest ukierunkowana innymi korzyściami (Sztompka P. 2012, s. 123-124).

Pozycja społeczna

"Poprzez prawa i obowiązki które wynikają z interakcji, stosunek społeczny nadaje każdemu z uczestników określona pozycje społeczną. Z każdą pozycją wiąże się swoista pula oczekiwań normatywnych, reguł właściwego dla tej pozycji postępowania. Nazywamy ją rolą społeczną" (Sztompka P. 2012, s. 104).

W dzisiejszym świecie jest mnóstwo rodzajów ról społecznych: ojciec, córka, uczeń, lekarz, kelnerka, babcia itp. Jedna osoba może pełnić jednoczącej wiele rożnych ról np. Matka pracująca, jest jednocześnie mamą dla sowich dzieci, żoną, pracownikiem itp. Wyróżniamy takie typy stosunków społecznych jak przypisane: są to role które nabywamy bez naszej woli, bez względu czy chcemy je przyjąć czy nie. Taką rolą może być rola dziecka, kobiety czy niebieskookiego. Wszystkie role które nie są przypisane są osiągnięte. Zdobywany je poprzez nasze działania. Na przykład pozycje zawodowe: dyrektora finansowego czy pokojówki.

Motywacja społeczna

Każdy z nas ma ludzi którymi się otacza, z którymi łączą nas relacje bliższe lub dalsze. Zakładamy rodziny, spotykamy się z przyjaciółmi, zawieramy małżeństwa. Co tak naprawdę nas motywuje aby rozpoczynać lub pielęgnować powstałe już relacje? Według Michael Argyle źródłem czyli celów zawierania relacji międzyludzkich są między innymi:

• Potrzeby biologiczne: są to podstawowe potrzeby człowieka jak jedzenie, picie itp.
• Zależność od innych: tyczy się to pomocy zarówno fizycznej (pomoc materialna, bezpieczeństwo itp.)jaki i psychicznej czyli np. wsparciu w trudnych chwilach.
• Afiliacja: ludzie z natury potrzebują kontaktów z innymi i dlatego nawiązywanie i podtrzymywanie ich jest jedną ze źródeł motywacji społecznej.
• Dominacja: jej źródło leży u podstaw biologii. Potrzeba władzy, kontrolowania sytuacji, potrzeba bycia poważanym.
• Bliskość fizyczna: kontakty fizyczne są uwarunkowane biologicznie, ale w dzisiejszych czasach nie są tylko instynktami, ale również są formami zachowań społecznych.
• Agresja: jest motywowana popędami biologicznymi. Jest negatywnym zachowaniem człowieka, lecz w przypadku osobowości antyspołecznej są motywatorem nawiązywania kontaktów.
• Samoocena i tożsamość ego: poprzez posiadanie wokół siebie innych podnosimy swoją samoocenę oraz zmniejszamy lęk społeczny. Chcemy myśleć o sobie dobrze i chcemy aby inni również tak o nas myśleli.
• Inne motywacje: takie jak szacunek społeczny inne motywacje materialne (Argyle M. 2002, s. 18).

Wirtualne relacje międzyludzkie

"Relacje wirtualne to więź wyobrażona łącząca z osobami, które stanowią dla nas ideały osobowe, idole, oraz z anonimowymi uczestnikami forów dyskusyjnych czy portali społecznościowych w internecie” (Sztompka P. 2012, s. 123).

W dzisiejszych czasach w dobie internetu, poznajmy ludzi przez różnorakie portale społecznościowe, zawieramy nowe relacje, ale przy tym zatracamy to co w stosunku społecznym jest najpiękniejsze czyli samych siebie. Często w internecie kreujemy się na kogoś kim nie jesteśmy aby zdobyć szacunek społeczny. Jest to jednak mylące. Przez media społecznościowe upraszczamy schemat relacji do pisania na klawiaturze komputera, zapominamy o kontakcie niewerbalny czyli mowie ciała, spojrzeniu które w dużej mierze pokazują nam emocje drugiej osoby. Mimo nowoczesnej technologii nie da zastąpić się relacji "twarzą w twarz” i wszystkich elementów które w rzeczywistości ją tworzą.

Bibliografia

• Argyle M. (2002). Psychologia stosunków międzyludzkich, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa s. 18-35
• Aronson E., Wilson T., Akert R. (1997). Psychologia społeczna- Serce i Rozum, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań, s. 214-215
• Baarczykowska A. (2011). Kapitał społeczny a zjawiska patologii społecznej w wielkim mieście Oficyna Wydawnicza IMPULS, Kraków, ISBN 978-83-7587-869-1
• Bekrycht T. (2015). Analiza terminów "stosunek społeczny” a "stosunek prawny Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna, nr 4 (1) s. 146-158
• Gasiul H., Konopka A. (2003). Zmienność sposobu doświadczania siebie samego w zależności od znaczących dla podmiotu relacji Studia Psychologica, nr 4 s. 45-56
• Sztompka P. (2012). Socjologia- Analiza społeczeństwa Piotr Sztompka, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków, s. 98-124

Autor: Anna Błaszkiewicz