Reasekuracja

Reasekuracja jest to transfer przez towarzystwo ubezpieczeń części lub całości ryzyka, które zostało już raz przyjęte od ubezpieczającego na podstawie stosunku umowy ubezpieczenia.

W umowie występują dwa podmioty: zakład ubezpieczeń odstępujący ryzyko (reasekurowany, cedent) oraz zakład ubezpieczeń przyjmujący ryzyko (reasekurator, cesjonariusz).

Ważne dla stosunku reasekuracji kwestie:

• cedowane przez towarzystwo ubezpieczeń ryzyko przejmuje inny podmiot (cedent), który jest uczestnikiem rynku ubezpieczeniowego i ma on pozwolenie na prowadzenie działalności reasekuracyjnej
• reasekuratora nie łączy z ubezpieczającym żaden stosunek prawny, pomimo przyjęcia ryzyka od towarzystwa ubezpieczeń, przez co ubezpieczający lub ubezpieczony ma roszczenie o zapłatę odszkodowania/świadczenia z tytułu umowy ubezpieczenia wyłącznie w stosunku do ubezpieczyciela.

Za świadczoną na rzecz cedenta ochronę podmiot reasekuracyjny otrzymuje składkę reasekuracyjną.

Reasekuracja jest działaniem wtórnym do ubezpieczenia i nie powoduje powstawania nowych funduszy ubezpieczeniowych, a jej przedmiotem jest ogólna sytuacja majątkowa zakładu reasekurowanego.

Biorąc pod uwagę rolę, jaką pełnią strony umowy reasekuracyjnej, wyróżnia się:

• reasekurację czynną (przyjmowanie ryzyka)
• reasekurację bierną (odstępowanie ryzyka).

TL;DR

Reasekuracja to przekazanie części lub całości ryzyka od ubezpieczającego do innego podmiotu na podstawie umowy. Reasekurator nie ma bezpośredniego stosunku z ubezpieczającym, a ubezpieczający może dochodzić roszczeń tylko od ubezpieczyciela. Wyróżnia się reasekurację czynną i bierną oraz różne typy umów reasekuracyjnych. Reasekuracja ma znaczenie techniczne i finansowe dla zakładów ubezpieczeń. Współpraca z reasekuratorami przynosi korzyści cedentom. Reasekuracja jest regulowana przez ustawę o działalności ubezpieczeniowej. Na polskim rynku działa wiele globalnych reasekuratorów.

Podział umów reasekuracyjnych

Obecnie występuje bardzo wiele różnych typów umów reasekuracyjnych, każda z nich jest dostosowana tak do zaspokojenia innych potrzeb reasekurującego się zakładu ubezpieczeń, jak i do jego sytuacji rynkowej, finansowej.

Rodzaje umów reasekuracyjnych ze względu na formę zobowiązań:

• Umowy fakultatywne (stosowane są w przypadkach, kiedy jednostkowe ryzyko jest bardzo duże lub specyficzne i przekracza możliwości danego towarzystwa)
• Umowy obligatoryjne (określają one warunki reasekuracji dla całych grup ubezpieczeń przyjmowanych przez towarzystwo, przy reasekuracji obligatoryjnej zakład ubezpieczeń musi przekazać objęte umową ryzyka, a reasekurator musi je przyjąć)
• Umowy fakultatywno-obligatoryjne - pozwalają one zakładowi ubezpieczeń na przekazywanie jedynie wybranych ryzyk do reasekuracji (jak przy umowach fakultatywnych), przy czym reasekurator musi przekazywane ryzyka przyjąć (jak przy umowach obligatoryjnych).

Rodzaje umów reasekuracyjnych ze względu na podział ryzyka:

• Umowy proporcjonalne (występują, kiedy reasekurator przejmuje na siebie określoną część ryzyka (wyrażoną najczęściej poprzez sumę ubezpieczenia) i w takiej samej części pokrywa ewentualne roszczenie (odszkodowanie).
• Umowy nieproporcjonalne, przy których reasekurator nie odpowiada za szkody w tym samym stosunku, w jakim przejmuje na siebie sumę ubezpieczenia. Jego odpowiedzialność jest zależna za to od wysokości pojedynczej szkody lub od łącznej wysokości szkód w cedowanej grupie ryzyka.

Zaczenie umów reasekuracyjnych

Znaczenie reasekuracji dla zakładów ubezpieczeniowych - szczególnie istotne dla małych i krótko funkcjonujących zakładów ubezpieczeń, które najczęściej posiadają zbyt małe środki własne i maja niewyrównany portfel ubezpieczeniowy - jest znaczące i wiąże się z pełnioną przez nią funkcją techniczną i finansową.

Funkcja techniczna

Wtórny podział ryzyka, który prowadzi do jakościowego i ilościowego wyrównania portfela ubezpieczyciela. Na skutek zmniejszenia prawdopodobieństwa istotnych odchyleń w przebiegu szkód, następuje stabilizacja wyników szkodowości w danym okresie. Zakład ubezpieczeń może dzięki temu obniżyć rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe, a tym samym zmniejszyć koszty związane z działalnością ubezpieczeniową, co z kolei może wpłynąć na obniżenie składek taryfowych w danego rodzaju ubezpieczeniach.

Funkcja finansowa

Funkcja finansowa wiąże się z ponoszeniem przez reasekuratora ciężaru części odszkodowań i świadczeń, jakie wypłacane są ubezpieczonym przez cedentów. Zakład ubezpieczeniowy zostaje zasilony finansowo w "trudnych" okresach, co prowadzi do stabilizacji wyników ubezpieczyciela. Stabilizacja kosztów odszkodowań i świadczeń pozytywnie wpływa na zyskowność, jak i płynność zakładów ubezpieczeń. Reasekuracja jest także sposobem na zwiększenie pojemności ubezpieczeniowej. Zakład ubezpieczeń może bowiem podjąć się przyjęcia pojedynczego ryzyka o wyższej sumie ubezpieczeniowej bez konieczności naruszenia marginesu wypłacalności. Stwarza to możliwość przyjmowania do ubezpieczenia ryzyk "dużych", niebezpiecznych lub unikalnych, co do których nieznane są jeszcze oceny statystyczne.

Korzystanie z reasekuracji wspomaga również ochronę nadwyżki bilansowej. Przepisy prawne w krajach o rozwiniętym rynku ubezpieczeniowym zabraniają na ogół przyjmowania do ubezpieczenia ryzyka, którego suma ubezpieczeniowa przekracza 10 procent nadwyżki bilansowej.

Współpraca cedenta z reasekuratorami

Cedent podejmując decyzję o współpracy z reasekuratorem bierze pod uwagę:

• pojemność ubezpieczeniową- czy istnieje możliwość zwiększenia rozwoju na rynku
• wiedzę i doświadczenie reasekuratora
• bezpieczeństwo kapitałów ubezpieczyciela i wywiązywanie się ze zobowiązań wynikających z umów

Korzyści płynące z umowy reasekuracji:

• dywersyfikacja ryzyka, także zwiększenie geograficznego zasięgu ubezpieczeń,
• zwiększenie pojemności ubezpieczeniowej,
• zwiększenie efektywności wykorzystania bazy kapitałowej,
• ograniczenie niepewności, np. przy wprowadzaniu nowych produktów,
• zachowanie poufności,
• ochrona przed skutkami katastrof naturalnych,
• dostęp do wiedzy i serwisu reasekuratorów, w szczególności w odniesieniu do rozwoju nowych produktów, wyceny ryzyk i underwritngu, zarządzania procesem likwidacji szkód, zarządzania kapitałem,
• budowanie mocniejszej pozycji konkurencyjnej na rynku.¹

Praktyka reasekuracji

Do niedawna w Polsce działalność reasekuracyjna kwalifikowana była jako rodzaj działalności ubezpieczeniowej. Ustawa z dnia 13 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz niektórych innych powiązanych ustaw rozróżniła działalność ubezpieczeniową i reasekuracyjną. Ustawa zdefiniowała wykonywanie działalności reasekuracyjnej. Obszarami uregulowanymi nową ustawą były m.in.: zdefiniowanie działalności reasekuracyjnej, określenie zakresu działania, rozróżnienie nowych instytucji finansowych, określenie warunków zezwoleń na wykonywanie tej działalności.

Na rynku obecni są gracze globalni głównie z Europy tacy jak: Munich Re, Swiss Re, SCOR, Hannover Re, Partner Re Polish Re, Sava RE. W umowach katastroficznych coraz częściej obejmują udziały reasekuratorzy z Bermudów.²

Reasekuracja — artykuły polecane

Towarzystwo ubezpieczeniowe — Samozatrudnienie — Spółka celowa — Shadow Banking — Metoda project finance — Parabank — Dotacje dla firm — Ryzyko — Gwarancje ubezpieczeniowe

Bibliografia

• Bukowska E. (2016), Ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej: komentarz, C.H. Beck, Warszawa
• Małek A. (2011), Reasekuracja: klasyczne i alternatywne metody transferu ryzyka ubezpieczeniowego, Poltext, Warszawa
• Monkiewicz J. (red.) (2004), Podstawy ubezpieczeń, Poltext, Warszawa
• Ronka-Chmielowiec W. (2002), Ubezpieczenia. Rynek i ryzyko, PWE, Warszawa
• Sangowski T. (red.) (2001), Ubezpieczenia gospodarcze, Poltext, Warszawa
• Wierzbicka E. (2010), Ubezpieczenia non-life, CeDeWu, Warszawa
• Ziemiak M. (2015), Zawieranie i wykonywanie umów ubezpieczenia w świetle projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej: Wybrane zagadnienia, Wiadomości Ubezpieczeniowe, nr 1

Autor: Przemysław Świgoń, Honorata Pilch