Prawo poboru

Z Encyklopedia Zarządzania
Wersja z dnia 04:14, 21 maj 2020 autorstwa 127.0.0.1 (dyskusja) (LinkTitles.)
Prawo poboru
Polecane artykuły


Prawo poboru akcji nowej emisji polega na tym, że dotychczasowi akcjonariusze spółki mają zagwarantowane z mocy ustawy (art. 433 par. 1 KSH) pierwszeństwo w obejmowaniu akcji emitowanych przez spółkę w związku z podwyższeniem jej kapitału zakładowego, proporcjonalnie do liczby posiadanych akcji (w wyniku tego liczba akcji posiadanych przez akcjonariuszy w kapitale zakładowym, po zrealizowaniu prawa poboru, będzie proporcjonalna do liczby akcji przed podwyższeniem kapitału). Prawo poboru należy odróżnić od prawa pierwszeństwa do objęcia akcji (odnoszącego się tylko do osób trzecich, a nie do akcjonariuszy), a także prawa poboru ex contractu.[1]

Prawo poboru realizowane jest przy podwyższeniu kapitału w trybie subskrypcji zamkniętej, czyli dokonywanej wobec tego samego kręgu subskrybentów co krąg dotychczasowych akcjonariuszy. Prawo to przysługuje każdemu akcjonariuszowi.[2]

Cel prawa poboru

Celem prawa poboru jest:

  • utrzymanie dotychczasowego "układu sił" w walnym zgromadzeniu spółki akcyjnej w sytuacji gdy spółka zmuszona jest dokapitalizować się poprzez podwyższenie kapitału zakładowego
  • zapewnienie ochrony przed zmniejszeniem wartości udziałów poszczególnych akcjonariuszy w drodze tzw. rozwodnienia kapitału zakładowego (występującego w sytuacji gdy środki z emisji nowych akcji z wyłączeniem prawa poboru nie powodują wzrostu zyskowności spółki w stopniu przynajmniej proporcjonalnym do zwiększonej liczny akcji uczestniczących w podziale zysków spółki lub w sytuacji gdy cena emisyjna nowych akcji ma niższą wartość niż wartość starych akcji).[3]

Charakter prawny prawa poboru

Prawo poboru akcji nowej emisji jest prawem akcjonariusza ucieleśnionym w akcji. Jest to więc prawo związane z akcją a nie osobą akcjonariusza. Należy je traktować jako "standardowe" uprawnienia akcjonariusza a nie prawo osobiście przyznane akcjonariuszowi. Prawo to określa się jako warunkowe, które jest uzależnione od podjęcia prze walne zgromadzenie uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego. Zarejestrowanie uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego powoduje, że prawo poboru może być ujmowane jako wierzytelność (roszczenie) akcjonariusza względem spółki.

"Ogłoszenie o warunkach subskrypcji w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego w trybie subskrypcji zamkniętej zamieszczane jest w "Monitorze Sądowym i Gospodarczym” (art. 434 paragraf 1 w zw. Z art. 5 paragraf 3 k.s.h.)”[4]

Pozbawienie akcjonariuszy prawa poboru

Kodeks spółek Handlowych określa to pojęcie w art. 433 par. 2. Pozbawienie prawa poboru oznacza możliwość wyłączenia tego prawa w odniesieniu do całej emisji albo tylko do pewnych wymienionych w uchwale walnego zgromadzenia rodzajów akcji. Decyzja o pozbawieniu akcjonariuszy prawa poboru następuje na mocy uchwały WZA. Oprócz zwyczajnych przesłanek ważności takiej uchwały, KSH przewiduje dodatkowe przesłanki ważności takiej uchwały, a mianowicie:

  • Konieczność wyraźnego zapowiedzenia w porządku obrad WZA wskazanej uchwały,
  • Konieczność wystawienia opinii przez zarząd spółki, co do powodów pozbawienia prawa poboru,
  • Kwalifikowany charakter uchwały.

Prawo poboru nie jest prawem bezwzględnym, oznacza to możliwość jego wyłączenia. Z racji tego charakteru prawa poboru dopuszczalne jest jego zrzeczenie się, które może nastąpić na rzecz konkretnej osoby lub bez wskazania beneficjentów.[5]

Wykonanie prawa poboru

Wykonanie prawa poboru następuje w drodze tzw. subskrypcji zamkniętej akcji nowej emisji (art. 431 par. 2 pkt 2 KSH). Tryb ten obejmuje:

  • Dokonanie ogłoszenia wzywającego do wykonania prawa poboru,
  • Dokonanie zapisu na akcje nowej emisji przez dotychczasowych akcjonariuszy,
  • Przydzielenie przez zarząd akcji nie objętych w ramach wykonania prawa poboru.

Przykład

"Każdy z czterech akcjonariuszy spółki A o kapitale zakładowym 1 000 000 zł, dzielącym się na 10 000 akcji o wartości nominalnej 100 zł, posiada 2 500 akcji. Kapitał zakładowy został podwyższony do kwoty 2 000 000 zł. Każdy z akcjonariuszy, wykonując przysługujące mu prawo poboru akcji, może objąć ¼, a więc 2 500 nowych akcji spółki. Jeżeli nowe akcje obejmie w całości całkiem nowy akcjonariusz, to zmienią się proporcje udziału akcjonariuszy w kapitale zakładowym spółki: czterech akcjonariuszy będzie posiadało już nie po ¼, lecz po 1/8 liczby akcji, natomiast nowy akcjonariusz będzie w posiadaniu połowy akcji. Zmieni się więc układ sił w spółce.”[6]

Bibliografia

Przypisy

  1. Michalski M. (2014). "Spółka akcyjna”, Wolters Kluwer, Warszawa
  2. Michalski M. (2014). "Spółka akcyjna”, Wolters Kluwer, Warszawa
  3. Koch A., Napierała J. (red) (2017). "Prawo spółek handlowych”, Wolters Kluwer, Warszawa
  4. Michalski M. (2014). "Spółka akcyjna”, Wolters Kluwer, Warszawa
  5. Pyzioł W., Szumański A., Weiss I. (2014). "Prawo spółek”, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa
  6. Koch A., Napierała J. (red) (2017). "Prawo spółek handlowych”, Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Piotr Talik, Aleksandra Kanicka