Prawo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update)
 
(LinkTitles.)
Linia 16: Linia 16:




'''Prawo''' to zespół norm wydanych lub usankcjonowanych przez państwo i zagwarantowanych przymusem państwowym jest to pojęcie wieloznaczne. Istnieją między innymi:
'''Prawo''' to [[zespół]] norm wydanych lub usankcjonowanych przez państwo i zagwarantowanych przymusem państwowym jest to pojęcie wieloznaczne. Istnieją między innymi:
* prawa przyrody,  
* prawa przyrody,  
* prawa rozwoju [[społeczeństwo|społecznego]],  
* prawa rozwoju [[społeczeństwo|społecznego]],  
Linia 25: Linia 25:
W Polsce jako członkowi [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] obowiązuje zarówno prawo wspólnotowe (prawo obowiązujące w EU) jak i prawo krajowe.  
W Polsce jako członkowi [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] obowiązuje zarówno prawo wspólnotowe (prawo obowiązujące w EU) jak i prawo krajowe.  
Prawo stanowi zbiór uporządkowany, jest przepisem postępowania, które jest opatrzone w sankcję, wyraża się to w podziale na gałęzie, w ramach których występują instytucje prawne. Pomimo że, prawo jest jedno to każda jego gałąź służy innemu [[cel|celowi]], nawet dotykając tego samego uniwersalnego [[system|systemu]] wartości.  
Prawo stanowi zbiór uporządkowany, jest przepisem postępowania, które jest opatrzone w sankcję, wyraża się to w podziale na gałęzie, w ramach których występują instytucje prawne. Pomimo że, prawo jest jedno to każda jego gałąź służy innemu [[cel|celowi]], nawet dotykając tego samego uniwersalnego [[system|systemu]] wartości.  
Prawo jest nierozerwalnie związane z państwem, ponieważ nie może istnieć bez państwa, bez ośrodka najwyższej [[władza|władzy]]. Integralną cechą prawa jest przymus, stanowiący zabezpieczenie jego przestrzegania. Przymusem zaś dysponuje państwo, które stwarza w tym celu specjalny aparat, zwany aparatem przymusu. Przestrzeganie prawa nie jest więc uzależnione wyłącznie od dobrej woli obywatela. W razie [[potrzeby]] państwo fizycznie zmusza do podporządkowania się jego woli.
Prawo jest nierozerwalnie związane z państwem, ponieważ nie może istnieć bez państwa, bez ośrodka najwyższej [[władza|władzy]]. Integralną cechą prawa jest przymus, stanowiący [[zabezpieczenie]] jego przestrzegania. Przymusem zaś dysponuje państwo, które stwarza w tym celu specjalny aparat, zwany aparatem przymusu. Przestrzeganie prawa nie jest więc uzależnione wyłącznie od dobrej woli obywatela. W razie [[potrzeby]] państwo fizycznie zmusza do podporządkowania się jego woli.
<google>ban728t</google>
<google>ban728t</google>


==Rodzaje prawa==
==Rodzaje prawa==
*'''Prawo konstytucyjne''' - inaczej ''prawo państwowe'' lub ''prawo polityczne'', są to normy zawarte w [[ustawa|ustawie]] zasadniczej, regulujące podstawowe instytucje ustroju państwowego, którego podmiotem jest władza najwyższa (czyli suwerenna), oraz stosunek [[władza|władzy]] państwowej do jednostki.
*'''Prawo konstytucyjne''' - inaczej ''prawo państwowe'' lub ''prawo polityczne'', są to [[normy]] zawarte w [[ustawa|ustawie]] zasadniczej, regulujące podstawowe instytucje ustroju państwowego, którego podmiotem jest [[władza]] najwyższa (czyli suwerenna), oraz stosunek [[władza|władzy]] państwowej do jednostki.
*'''Prawo administracyjne''' - stanowi jedną z najważniejszych gałęzi prawa, różni się od innych tym, że jest bardzo rozbudowane, dotyczy bieżącego funkcjonowania państwa, jest to dziedzina zmienna i dynamiczna, wpływy polityczne mają szczególne znaczenie, prawo administracyjne jest bardzo szeroką dziedziną ze względu na rozmiar państwa i zasięg jaki obejmuje.
*'''Prawo administracyjne''' - stanowi jedną z najważniejszych gałęzi prawa, różni się od innych tym, że jest bardzo rozbudowane, dotyczy bieżącego funkcjonowania państwa, jest to dziedzina [[zmienna]] i dynamiczna, wpływy polityczne mają szczególne znaczenie, prawo administracyjne jest bardzo szeroką dziedziną ze względu na rozmiar państwa i zasięg jaki obejmuje.
*'''Prawo karne''' - jest to dziedzina regulująca prawo w zakresie czynności niedozwolonych prawnie  
*'''[[Prawo karne]]''' - jest to dziedzina regulująca prawo w zakresie czynności niedozwolonych prawnie  
*'''Prawo cywilne''' - Jest to gałąź prawa, regulująca stosunki [[majątek|majątkowe]] oraz stosunki osobiste (niemajątkowe), które wynikają z ochrony udzielanej przez prawo cywilne tzw. [[dobro|dobrom]] osobistym, nie jest tak surowe jak prawo karne, nie jest tu odczuwalny aparat państwowy jak w prawie administracyjnym, jest to prawo dotyczące i spraw w życiu codziennym,
*'''Prawo cywilne''' - Jest to gałąź prawa, regulująca stosunki [[majątek|majątkowe]] oraz stosunki osobiste (niemajątkowe), które wynikają z ochrony udzielanej przez prawo cywilne tzw. [[dobro|dobrom]] osobistym, nie jest tak surowe jak prawo karne, nie jest tu odczuwalny aparat państwowy jak w prawie administracyjnym, jest to prawo dotyczące i spraw w życiu codziennym,


Linia 41: Linia 41:


Norma prawna charakteryzuje się następującymi cechami:
Norma prawna charakteryzuje się następującymi cechami:
* ma ''charakter ogólny'' i nie indywidualizuje osoby, na której ciąży wynikający z niej obowiązek. Każdy kto znajdzie się w sytuacji opisanej przez normę, ma obowiązek zachowywać się tak, jak norma nakazuje,
* ma ''charakter ogólny'' i nie indywidualizuje osoby, na której ciąży wynikający z niej [[obowiązek]]. Każdy kto znajdzie się w sytuacji opisanej przez normę, ma obowiązek zachowywać się tak, jak norma nakazuje,
* ma ''charakter dwustronny'' - z każdej normy wynika dla jednej osoby obowiązek, a dla drugiej prawo, będące odpowiednikiem tego obowiązku. Jeśli [[dłużnik]] ma obowiązek zwrócenia długu w oznaczonym terminie, to w tym samym terminie [[wierzyciel]] ma prawo domagać się zwrotu pożyczonej kwoty.
* ma ''charakter dwustronny'' - z każdej normy wynika dla jednej osoby obowiązek, a dla drugiej prawo, będące odpowiednikiem tego obowiązku. Jeśli [[dłużnik]] ma obowiązek zwrócenia długu w oznaczonym terminie, to w tym samym terminie [[wierzyciel]] ma prawo domagać się zwrotu pożyczonej kwoty.


Norma prawna zbudowana jest z trzech części. W jej skład wchodzą:
Norma prawna zbudowana jest z trzech części. W jej skład wchodzą:
# [[hipoteza]], która wyznacza adresata oraz okoliczności,
# [[hipoteza]], która wyznacza adresata oraz okoliczności,
# dyspozycja, jest to postępowanie do jakiego jest zobowiązany adresat normy w okolicznościach określonych przez hipotezę,
# [[dyspozycja]], jest to postępowanie do jakiego jest zobowiązany adresat normy w okolicznościach określonych przez hipotezę,
# sankcja - inaczej konsekwencja naruszenia prawa,
# [[sankcja]] - inaczej konsekwencja naruszenia prawa,


Normy prawne powstają w dwojaki sposób:
Normy prawne powstają w dwojaki sposób:
Linia 57: Linia 57:
'''Źródłem prawa''' jest sformalizowany akt władzy państwowej zawierający przepisy prawne.
'''Źródłem prawa''' jest sformalizowany akt władzy państwowej zawierający przepisy prawne.


[[System]] źródeł prawa reguluje Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz.483).
[[System]] źródeł prawa reguluje [[Konstytucja]] Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz.483).
Konstytucja wyodrębnia dwa rodzaje aktów prawnych generalnych:
Konstytucja wyodrębnia dwa rodzaje aktów prawnych generalnych:
# konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia oraz akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania organów, które ustanowiły, są źródłami powszechnie obowiązującego prawa.
# konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia oraz [[akty prawa miejscowego]] obowiązujące na obszarze działania organów, które ustanowiły, są źródłami powszechnie obowiązującego prawa.
# Uchwały Rady Ministrów, zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów, są źródłami prawa o charakterze wewnętrznym.
# Uchwały Rady Ministrów, zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów, są źródłami prawa o charakterze wewnętrznym.



Wersja z 04:05, 21 maj 2020

Prawo
Polecane artykuły


Prawo to zespół norm wydanych lub usankcjonowanych przez państwo i zagwarantowanych przymusem państwowym jest to pojęcie wieloznaczne. Istnieją między innymi:

Należy odróżnić prawo w znaczeniu przedmiotowym (prawo przedmiotowe) od prawa w znaczeniu podmiotowym (prawa podmiotowego). Prawo w znaczeniu przedmiotowym jest podstawowym pojęciem używanym w naukach prawnych. W Polsce jako członkowi Unii Europejskiej obowiązuje zarówno prawo wspólnotowe (prawo obowiązujące w EU) jak i prawo krajowe. Prawo stanowi zbiór uporządkowany, jest przepisem postępowania, które jest opatrzone w sankcję, wyraża się to w podziale na gałęzie, w ramach których występują instytucje prawne. Pomimo że, prawo jest jedno to każda jego gałąź służy innemu celowi, nawet dotykając tego samego uniwersalnego systemu wartości. Prawo jest nierozerwalnie związane z państwem, ponieważ nie może istnieć bez państwa, bez ośrodka najwyższej władzy. Integralną cechą prawa jest przymus, stanowiący zabezpieczenie jego przestrzegania. Przymusem zaś dysponuje państwo, które stwarza w tym celu specjalny aparat, zwany aparatem przymusu. Przestrzeganie prawa nie jest więc uzależnione wyłącznie od dobrej woli obywatela. W razie potrzeby państwo fizycznie zmusza do podporządkowania się jego woli.

Rodzaje prawa

  • Prawo konstytucyjne - inaczej prawo państwowe lub prawo polityczne, są to normy zawarte w ustawie zasadniczej, regulujące podstawowe instytucje ustroju państwowego, którego podmiotem jest władza najwyższa (czyli suwerenna), oraz stosunek władzy państwowej do jednostki.
  • Prawo administracyjne - stanowi jedną z najważniejszych gałęzi prawa, różni się od innych tym, że jest bardzo rozbudowane, dotyczy bieżącego funkcjonowania państwa, jest to dziedzina zmienna i dynamiczna, wpływy polityczne mają szczególne znaczenie, prawo administracyjne jest bardzo szeroką dziedziną ze względu na rozmiar państwa i zasięg jaki obejmuje.
  • Prawo karne - jest to dziedzina regulująca prawo w zakresie czynności niedozwolonych prawnie
  • Prawo cywilne - Jest to gałąź prawa, regulująca stosunki majątkowe oraz stosunki osobiste (niemajątkowe), które wynikają z ochrony udzielanej przez prawo cywilne tzw. dobrom osobistym, nie jest tak surowe jak prawo karne, nie jest tu odczuwalny aparat państwowy jak w prawie administracyjnym, jest to prawo dotyczące i spraw w życiu codziennym,

Norma prawna

Norma prawna jest elementarną cząstką prawa, dlatego też jej definicja jest zbliżona do definicji prawa.

Norma prawna to wynikająca z przepisów reguła postępowania, wydana lub usankcjonowana przez państwo, zagwarantowana przymusem państwowym.

Norma prawna charakteryzuje się następującymi cechami:

  • ma charakter ogólny i nie indywidualizuje osoby, na której ciąży wynikający z niej obowiązek. Każdy kto znajdzie się w sytuacji opisanej przez normę, ma obowiązek zachowywać się tak, jak norma nakazuje,
  • ma charakter dwustronny - z każdej normy wynika dla jednej osoby obowiązek, a dla drugiej prawo, będące odpowiednikiem tego obowiązku. Jeśli dłużnik ma obowiązek zwrócenia długu w oznaczonym terminie, to w tym samym terminie wierzyciel ma prawo domagać się zwrotu pożyczonej kwoty.

Norma prawna zbudowana jest z trzech części. W jej skład wchodzą:

  1. hipoteza, która wyznacza adresata oraz okoliczności,
  2. dyspozycja, jest to postępowanie do jakiego jest zobowiązany adresat normy w okolicznościach określonych przez hipotezę,
  3. sankcja - inaczej konsekwencja naruszenia prawa,

Normy prawne powstają w dwojaki sposób:

  • są wydawane (ustanawiane) przez państwo - państwo, działając poprzez upoważniony do tego organ, tworzy nową, nie istniejącą przedtem normę,
  • są sankcjonowane - państwo normę stosowaną dotychczas zwyczajowo uznaje za obowiązującą poprzez działalność organów stosujących prawo, które zaczynają się posługiwać tak jak prawem. Wiele norm zwyczajowych, moralnych i innych uzyskało w ten sposób rangę norm prawnych. W państwach współczesnych, o rozwiniętym systemie prawnym, prawo powstaje niemal wyłącznie w drodze ustanawiania norm.

Źródła prawa

Źródłem prawa jest sformalizowany akt władzy państwowej zawierający przepisy prawne.

System źródeł prawa reguluje Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz.483). Konstytucja wyodrębnia dwa rodzaje aktów prawnych generalnych:

  1. konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia oraz akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania organów, które ustanowiły, są źródłami powszechnie obowiązującego prawa.
  2. Uchwały Rady Ministrów, zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów, są źródłami prawa o charakterze wewnętrznym.

Wyodrębnione w Konstytucji RP źródła prawa różnią się pod względem zakresu obowiązywania oraz ich treści.

Bibliografia

  • Ćwierz-Matysiak B.(1999), Wprowadzenie do Prawa dla ekonomistów, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław, s. 39-40
  • Filipiak T. A., Mojak J., Nazar M., Niezbecka E., (2010), Zarys prawa cywilnego Oficyna Wydawnicza VERBA, Lublin, s. 36
  • Górecki D. (2015), Prawo konstytucyjne, Wolters Kulwer SA, Warszawa
  • Kachan Sz. (2012), O należytym tworzeniu pojęć moralności i prawa, Problemy prawa i administracji, Wszechnica Polska Szkoła Wyższa w Warszawie, nr 1-2/2012, Warszawa, s. 185
  • Siuda W. (1998), Elementy prawa dla ekonomistów, SCRIPTUM, Poznań, s. 9-28
  • Szczurek Z. (2012), Prawo cywilne dla studentów administracji, wydanie 5, Wolters Kulwer, Warszawa, s. 31
  • Zimmermann J.(2014), Prawo administracyjne, Wolters Kulwer SA, Warszawa

Autor: Irena Ratusz, Natalia Bańczak