Postępowanie nakazowe

Z Encyklopedia Zarządzania
Wersja z dnia 03:23, 21 maj 2020 autorstwa 127.0.0.1 (dyskusja) (LinkTitles.)
Postępowanie nakazowe
Polecane artykuły

Postępowanie nakazowe - rodzaj postępowania szczegółowego w prawie karnym oraz postępowania odrębnego w prawie cywilnym, regulowane przepisami zawartymi w Kodeksie Prawa Karnego oraz w Kodeksie Prawa Cywilnego.

Sprawy karne

Postępowanie nakazowe, jako tryb szczególny, jest[1]:

  • kodeksowe - opisane w dziale dziesiątym k. p. k. pod nazwą “Postępowania szczegółowe”
  • zredukowane - ze względu na stan faktyczny nie budzący wątpliwości, przebieg postępowania jest sprawniejszy i sprawy rozstrzygane są w krótszym czasie
  • fakultatywne - sąd ma prawo wydać wyrok nakazowy, jeżeli spełnione zostaną określone warunki, ale może także oddać sprawę do rozpatrzenia na rozprawie.

Przebieg i zasady postępowania nakazowego

Celem postępowania nakazowego jest, aby po przeprowadzonym dochodzeniu na podstawie materiału dowodowego, który został zebrany w postępowaniu przygotowawczym, sąd wydał orzeczenie na temat przedmiotu procesu bez rozprawy sądowej.

Decyzja o zastosowaniu postępowania nakazowego nie jest zależna od stron postępowania. O ewentualności rozstrzygnięcia w tym trybie decyduje prezes sądu. Najpierw weryfikuje on akt oskarżenia, aby przekazać sprawę na posiedzenie, w którym nie będzie uczestniczyć żadna ze stron. Oznacza to jednocześnie rezygnację z rozprawy.

Wyrok nakazowy może zostać wydany przez sąd, który w oparciu o materiał zgromadzony w postępowaniu przygotowawczym uzna, iż nie zachodzi konieczność przeprowadzania rozprawy. Jednak nie może być zastrzeżeń co do winy oskarżonego oraz okoliczności działania[2]. Ma to zastosowanie zarówno w przypadku udokumentowanego przyznania się do winy, jak również w przypadku braku takiego oświadczenia, ale pod warunkiem, że dowody bezsprzecznie świadczą o winie osoby oskarżonej[3].

Wyrok ten orzeka się w wypadku, gdy kara dotyczy[4]:

  • ograniczenia wolności
  • grzywny o maksymalnej wysokości 200 stawek dziennych albo też do kwoty 200 000 złotych.

Determinuje się w ten sposób zasięg zastosowania, aby uniknąć wymierzania nieprzeciętnie surowych kar lub też udostępnić możliwość odrzucenia wyroku, kiedy oskarżony nie aprobuje jego treści[2].

Przesłanki negatywne postępowania nakazowego wykluczają możliwość wydania wyroku nakazowego. Dotyczą one spraw które[5]:

  • zostały wniesione z oskarżenia prywatnego
  • kwalifikują się do art. 79 § 1 k. p. k., mówiącego o obronie obligatoryjnej.

Elementy wyroku nakazowego i jego zaskarżenie

Wyrok ten nie musi zostać uzasadniony, ale konieczne jest, aby zawierał[6]:

  1. oznaczenie sądu i sędziego wydającego wyrok
  2. datę wydania
  3. dane poświadczające o tożsamości oskarżonego;
  4. precyzyjne nazwanie czynu oskarżonego wraz z zaznaczeniem przepisów wykorzystanych z ustawy,
  5. wymiar kary i inne konieczne rozstrzygnięcia.

Zaskarżenie takiego wyroku odbywa się poprzez sprzeciw, który jest składany przez oskarżyciela lub oskarżonego w ciągu 7 dni od jego doręczenia. Wniesienie sprzeciwu powoduje utratę mocy wyroku nakazowego oraz rozpatrzenie sprawy zgodnie z zasadami ogólnymi[7]. Jeśli nie wniesiono sprzeciwu lub wycofano go do czasu rozpoczęcie przewodu sadowego, wyrok nakazowy staje się prawomocny[8].

Sprawy cywilne

Jest to tryb odrębny od postępowania cywilnego[9]. Można określić dwa etapy takiego postępowania[10][11]:

  1. doprowadzenie do wydania przez sąd nakazu zapłaty - odbywa się podczas postępowania niejawnego
  2. wniesienie zarzutów przez osobę pozwaną.

Nakaz zapłaty

Nakaz zapłaty może zostać wydany, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych[9], a w pozwie zostanie zgłoszony odpowiedni wniosek[12]. Pozwany ma 14 dni, od dnia doręczenia nakazu, na uregulowanie całej kwoty razem z kosztami albo wniesienie zaskarżenia[13]. Nakaz ten zostanie wydany jeśli wraz z pozwem załączone zostaną następujące dokumenty uzasadniające roszczenie[14]:

Nakaz zapłaty otrzymuje cechy prawomocnego wyroku, jeżeli nie zostanie zaskarżony[15]. Pełni rolę tytułu zabezpieczenia wykonalnego bez nadawania mu klauzuli wykonalności[16], co jest jednocześnie udogodnieniem i szansą do powstania nadużyć ze strony nieuczciwych dłużników[10].

Zaskarżenie zakazu

Istnieje opcja wniesienia zarzutów od nakazu do sądu, który ten nakaz wydał. Pismo wnoszące zarzuty powinno również definiować w jakiej części zaskarża się nakaz oraz zarzuty określone szczegółowo w art. 4803 § 2 k. p. c., podać przyczyny, dla których zaskarża nakaz oraz potwierdzające je dowody. Wyrok sądu może oznaczać:

  1. utrzymanie mocy nakazu zapłaty w całości albo w jego części
  2. uchylenie nakazu
  3. orzeczenie o żądaniu pozwu.

Sąd w przypadku, kiedy zaistniały okoliczności pozwalające odrzucić pozew albo umorzyć postępowanie, przez wydanie postanowienia, decyduje o uchyleniu nakazu zapłaty oraz wydaje adekwatne rozporządzenie[17]

Przypisy

  1. Dudka K. (2012), s. 66-69
  2. 2,0 2,1 Jagiełłowicz Ł. (2013), s. 203-204
  3. Dudka K. (2012), s. 72
  4. Kodeks Postępowania Karnego, art. 502 § 1
  5. Jagiełłowicz Ł. (2013), s. 204
  6. Kodeks Postępowania Karnego, art. 501 § 1-2, art. 504 § 2
  7. Kodeks Postępowania Karnego, art. 506 § 1-6
  8. Kodeks Postępowania Karnego, art. 507
  9. 9,0 9,1 Kodeks Postępowania Cywilnego, 1964, Art. 4801 § 1
  10. 10,0 10,1 Plebanek M, (2012), s.232
  11. Kodeks Postępowania Cywilnego, 1964, Art. 4804 § 1
  12. Kodeks Postępowania Cywilnego, 1964, Art. 4841
  13. Kodeks Postępowania Cywilnego, 1964, Art. 4802 § 1
  14. Kodeks Postępowania Cywilnego, 1964, Art. 485 § 1
  15. Kodeks Postępowania Cywilnego, 1964, Art. 4801 § 4
  16. Kodeks Postępowania Cywilnego, 1964, Art. 492 § 1
  17. Kodeks Postępowania Cywilnego, 1964, Art. 493 § 1-4

Bibliografia

Uwaga.png

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych.

Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Autor: Weronika Curyło