Port lotniczy
Port lotniczy to lotnisko przeznaczone do użytku publicznego, które służy do realizowania lotów handlowo - usługowych. Port lotniczy jest zasadniczym elementem infrastruktury transportu lotniczego. Obejmuje wydzielony obszar razem z przynależnymi do niego budynkami i urządzeniami służącymi do wykonywania przylotów i odlotów statków powietrznych (Ustawa Prawo lotnicze 2002, s. 2).
Port lotniczy składa się z co najmniej jednego pasa startowego, dróg łącznikowych do pasów startowych, płyty postojowej, budynku terminalu, w skład którego wchodzą poczekalnia, bagażownia, strefa odprawy, strefa sklepów wolnocłowych oraz zarząd lotniska. Niektóre lotniska posiadają też terminal cargo towarowy, bądź pocztowy.
W porcie lotniczym wyróżniamy dwie strefy:
- Strefa landside - ogólnodostępna. Jej główną częścią jest terminal lotniska z otaczającymi elementami infrastrukturalnymi. Z części otwartej, strefy odlotów i przylotów mogą korzystać pasażerowie, a także osoby towarzyszące, odprowadzające i oczekujące na przylatujących podróżnych.
- Strefa airside - operacyjna. Na tym terenie położone jest lądowisko oraz przestrzeń powietrzna. Dostęp do tej strefy mają tylko osoby upoważnione, czyli pracownicy lotniska i linii powietrznych oraz pasażerowie posiadający ważny bilet lotniczy.
TL;DR
Port lotniczy to publiczne lotnisko służące do realizowania lotów handlowo-usługowych. Składa się z pasa startowego, płyty postojowej, budynku terminalu i innych elementów. Dzielą się na strefę landside i airside, z ograniczonym dostępem dla osób nieupoważnionych. Istnieje system identyfikacji portów lotniczych oparty na czteroliniowych kodach. Porty lotnicze można klasyfikować ze względu na obsługiwany obszar i rodzaj ruchu. Największe porty lotnicze na świecie obejmują Atlanta, Pekin, Dubaj, Los Angeles, Tokio, Chicago, Londyn, Hongkong, Szanghaj i Paryż. W Polsce największe porty to Warszawa-Okęcie, Kraków-Balice, Gdańsk, Katowice-Pyrzowice i Wrocław-Strachowice.
System identyfikacji portów lotniczych
System identyfikacji portów lotniczych, tzw. schemat czteroliniowych kodów lokalizacyjnych, nazywanych wskaźnikiem lokalizacji opracowany przez Międzynarodową Organizację Lotnictwa Cywilnego (ICAO). Kod ICAO pozwala na przypisanie lotniska do danego regionu świata (E. Zielińska 2019, s. 359):
- pierwsza litera kodu oznacza jeden z 20 regionów świata, określa na jakim kontynencie lub jego fragmencie mieści się port lotniczy, np. E - Europa,
- drugi znak kodu wyznacza państwo, w którym jest dany port lotniczy, np. P - polskie lotnisko,
- ostatnie dwa litery informują o nazwie lotniska, np. kod WA - Warszawa - Okęcie.
Klasyfikacja portów lotniczych
Podział portów ze względu na obsługiwany obszar:
- porty krajowe - przeznaczone do obsługi ruchu lotniczego krajowego,
- porty międzynarodowe
Porty lotnicze ze względu na określenie ruchu jaki obsługują (E. Zielińska 2019, s. 360):
- międzynarodowe huby lotnicze - węzłowe lotniska przesiadkowe. Porty lotnicze typu hub znajdują się w aglomeracjach o dużym natężeniu ruchu pasażerów. Obsługują dalekodystansowe loty, a także umożliwiają dotarcie do portu przesiadkowego z portów regionalnych, gdzie pasażerowie uzyskują połączenia na inne loty międzynarodowe.
- centralne porty krajowe
- lotniska regionalne - są punktami rozpoczęcia lub zakończenia lotu dla pasażera. Oferują ograniczoną liczbę połączeń krajowych i międzynarodowych
Największe porty lotnicze na świecie
| Miejsce | Port lotniczy | Państwo | Liczba pasażerów w 2018 |
|---|---|---|---|
| 1 | Atlanta - Hartsfield-Jackson International | USA | 107 394 029 |
| 2 | Pekin - Capital International | ChRL | 100 983 290 |
| 3 | Dubaj - International Airport | ZEA | 89 149 387 |
| 4 | Los Angeles - International Airport | USA | 87 534 384 |
| 5 | Tokio - Haneda Airport | Japonia | 87 131 973 |
| 6 | Chicago - O'Hare International | USA | 83 339 186 |
| 7 | Londyn - Heathrow | GB | 80 126 320 |
| 8 | Hong Kong - International Airport | ChRL | 74 517 402 |
| 9 | Shanghai - Pudong International | ChRL | 74 006 331 |
| 10 | Paryż - Charles de Gaulle Airport | Francja | 72 229 723 |
(S. Janssen 2019, s. 819)
Polskie porty lotnicze
| Lp | Nazwa portu | Kody | Liczba pasażerów w 2018 | Wzrost w stosunku do 2017 |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Warszawa - Okęcie | EPWA | 17 737 231 | 12,8% |
| 2 | Kraków - Balice | EPKK | 6 759 683 | 16% |
| 3 | Gdańsk im. L. Wałęsy | EPGD | 4 966 949 | 7,9% |
| 4 | Katowice - Pyrzowice | EPKT | 4 825 845 | 24,5% |
| 5 | Wrocław - Strachowice | EPWR | 3 293 948 | 17,4% |
| 6 | Warszawa / Modlin | EPMO | 3 080 699 | 5,1% |
| 7 | Poznań - Ławica | EPPO | 2 465 418 | 33,8% |
| 8 | Rzeszów - Jasionka | EPRZ | 769 47 | 11,2% |
| 9 | Szczecin - Goleniów | EPSC | 598 663 | 3,5% |
| 10 | Lublin | EPLB | 454 103 | 5,8% |
| 11 | Bydgoszcz - Szwederowo | EPBY | 398 066 | 25% |
| 12 | Łódź - Lublinek | EPLL | 217 426 | 4,8% |
| 13 | Olsztyn - Mazury | EPRA | 117 102 | 15,6% |
| 14 | Zielona Góra - Babimost | EPZG | 21 269 | 24,2% |
| 15 | Radom - Sadków | EPRA | 0 | - |
(A. Pomykała 2019, s. 19)
| Port lotniczy — artykuły polecane |
| Transport kolejowy — Infrastruktura drogowa — Droga ekspresowa — Transport lotniczy — Kemping — Pomnik przyrody — Jakość transportu lotniczego — Powierzchnia magazynowa — Położenie geograficzne |
Bibliografia
- Barcik J., Czech P. (2010), Rynek usług portów lotniczych w Polsce, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, nr 1834
- Hoszman A. (2019), Biznes lotniczy, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa
- Janssen S. (red) (2019), The World Almanac and Book of Facts 2020, Simon and Schuster
- Pomykała A. (2019), Porty lotnicze w Polsce i ich obsługa transportowa, TTS Technika Transportu Szynowego, nr 4
- Rucińska D. (red.) (2012), Polski rynek usług transportowych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Rucińska D., Ruciński A., Tłoczyński D. (2012), Transport lotniczy. Ekonomika i organizacja, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk
- Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze. Dz.U. nr 130 poz. 1112
- Wojewódzka-Król K., Załoga E. (2016), Transport, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Zielińska E. (2019), Struktura i działalność wybranych portów lotniczych w Polsce, Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe, nr 6
Autor: Grzegorz Wylegała
