Polityka pieniężna: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update)
 
(LinkTitles.)
Linia 16: Linia 16:




'''Polityka pieniężna''' (monetarna) stanowi, obok [[polityka fiskalna|polityki fiskalnej]], zasadniczy filar [[makroekonomia|makroekonomicznej]] polityki państwa (Włudyka, 2007).  
'''[[Polityka]] pieniężna''' (monetarna) stanowi, obok [[polityka fiskalna|polityki fiskalnej]], zasadniczy filar [[makroekonomia|makroekonomicznej]] polityki państwa (Włudyka, 2007).  


W zamierzeniu oddziałuje na [[stopa procentowa|stopy procentowe]] i [[kurs walutowy|kursy walutowe]], a bardziej ogólnie na warunki na rynkach finansowych i ich powiązania z gospodarką realną (Burda, Wypolsz, 2000).
W zamierzeniu oddziałuje na [[stopa procentowa|stopy procentowe]] i [[kurs walutowy|kursy walutowe]], a bardziej ogólnie na warunki na rynkach finansowych i ich powiązania z gospodarką realną (Burda, Wypolsz, 2000).


Polityka monetarna wpływa na relacje między popytem na pieniądz, a podażą pieniądza. Szczególną rolę odgrywa stopa procentowa, która oddziałuje na podaż pieniądza, ta z kolei wpływa na procesy inflacyjne, decyzje podmiotów gospodarczych co do oszczędzania, koszt [[kredyt]]u dla przedsiębiorców, itd.
Polityka monetarna wpływa na relacje między popytem na [[pieniądz]], a podażą pieniądza. Szczególną rolę odgrywa stopa procentowa, która oddziałuje na podaż pieniądza, ta z kolei wpływa na procesy inflacyjne, decyzje podmiotów gospodarczych co do oszczędzania, [[koszt]] [[kredyt]]u dla przedsiębiorców, itd.
Rząd może oddziaływać na politykę monetarną w sposób pośredni np. przez poziom [[deficyt budżetowy|deficytu budżetowego]], wielkość [[dług publiczny|długu publicznego]] lub przez wielkość redystrybucji fiskalnej.
[[Rząd]] może oddziaływać na politykę monetarną w sposób pośredni np. przez poziom [[deficyt budżetowy|deficytu budżetowego]], wielkość [[dług publiczny|długu publicznego]] lub przez wielkość redystrybucji fiskalnej.


==Zadania==  
==Zadania==  
Najważniejsze zadanie polityki pieniężnej dotyczy właściwego rozpoznania tzw. impulsów monetarnych, które pochodzą ze:
Najważniejsze [[zadanie]] polityki pieniężnej dotyczy właściwego rozpoznania tzw. impulsów monetarnych, które pochodzą ze:
* sfery pieniężnej, czyli dotyczą zmian w napływie bądź odpływie kapitału, wzrostu [[inflacja|inflacji]], zagrożeń deflacyjnych, destabilizacji kursu walutowego  
* sfery pieniężnej, czyli dotyczą zmian w napływie bądź odpływie kapitału, wzrostu [[inflacja|inflacji]], zagrożeń deflacyjnych, destabilizacji kursu walutowego  
* sfery realnej, która obejmuje wzrost lub spadek [[bezrobocie|bezrobocia]], produkcji itp.
* sfery realnej, która obejmuje wzrost lub spadek [[bezrobocie|bezrobocia]], produkcji itp.
* zmian psychologicznych, wśród których można wymienić zmiany preferencji konsumpcyjnych czy oszczędnościowych, panikę związaną z groźbą kryzysu finansowego  
* zmian psychologicznych, wśród których można wymienić zmiany preferencji konsumpcyjnych czy oszczędnościowych, panikę związaną z groźbą kryzysu finansowego  


Najtrudniejszym zadaniem polityki monetarnej jest natomiast ocena pod kątem jej skuteczności, czyli znalezienie odpowiedzi na pytanie w jakim stopniu narzędzia wykorzystywane przez [[bank centralny]] oddziałują nie tylko na inflację, ale na kształtowanie się realnych wielkości ekonomicznych (zatrudnienia, produkcji, eksportu).
Najtrudniejszym zadaniem polityki monetarnej jest natomiast [[ocena]] pod kątem jej skuteczności, czyli znalezienie odpowiedzi na pytanie w jakim stopniu narzędzia wykorzystywane przez [[bank centralny]] oddziałują nie tylko na inflację, ale na kształtowanie się realnych wielkości ekonomicznych (zatrudnienia, produkcji, eksportu).
   
   
<google>ban728t</google>
<google>ban728t</google>
   
   
==Wykorzystanie==
==Wykorzystanie==
Polityka pieniężna jest realizowana przez bank centralny, a jej celem jest zapewnienie równowagi pieniężnej w gospodarce oraz zapobieganie i zwalczanie inflacji, co powinno prowadzić do długofalowego wzrostu gospodarczego. Wyróżnić można dwa, ogólnie panujące standardy polityki monetarnej:  
Polityka pieniężna jest realizowana przez [[bank]] centralny, a jej celem jest zapewnienie równowagi pieniężnej w gospodarce oraz zapobieganie i zwalczanie inflacji, co powinno prowadzić do długofalowego wzrostu gospodarczego. Wyróżnić można dwa, ogólnie panujące standardy polityki monetarnej:  
* prymat antyinflacyjny, czyli dbałość o stabilny poziom cen poprzez kontrolę [[podaż]]y pieniądza na rynku  
* prymat antyinflacyjny, czyli dbałość o stabilny poziom cen poprzez kontrolę [[podaż]]y pieniądza na rynku  
* [[autonomia|autonomiczny]] charakter instytucji sprawujących politykę pieniężną- niezależność banku centralnego od rządu, parlamentu i wszelkich grup interesów.
* [[autonomia|autonomiczny]] charakter instytucji sprawujących politykę pieniężną- niezależność banku centralnego od rządu, parlamentu i wszelkich grup interesów.
Linia 43: Linia 43:
Można wyróżnić dwa rodzaje polityki pieniężnej:
Można wyróżnić dwa rodzaje polityki pieniężnej:
* '''Ekspansywna''' - jej celem jest zwiększenie [[podaż]]y pieniądza. Realizowana jest przez obniżenie stóp procentowych: [[stopa lombardowa|lombardowej]] i redyskontowej, zakup [[papiery wartościowe|papierów wartościowych]] na otwartym rynku, obniżenie wskaźnika [[rezerwa obowiązkowa|rezerw obowiązkowych]]. Prowadzi to do potanienia [[kredyt]]u i zwiększenia akcji kredytowych przez banki komercyjne i wzrostu podaży pieniądza (Włudyka, 2007). Kiedy łatwiej jest zaciągnąć [[kredyt]] na [[potrzeby]] produkcyjne lub konsumpcyjne, ludzie wydają więcej pieniędzy i [[popyt]] wzrasta, co może prowadzić do wzrostu produkcji i spadku [[bezrobocie|bezrobocia]]. Ekspansywnej polityce monetarnej towarzyszyć może jednak wzrost cen (Czarny, 1998).
* '''Ekspansywna''' - jej celem jest zwiększenie [[podaż]]y pieniądza. Realizowana jest przez obniżenie stóp procentowych: [[stopa lombardowa|lombardowej]] i redyskontowej, zakup [[papiery wartościowe|papierów wartościowych]] na otwartym rynku, obniżenie wskaźnika [[rezerwa obowiązkowa|rezerw obowiązkowych]]. Prowadzi to do potanienia [[kredyt]]u i zwiększenia akcji kredytowych przez banki komercyjne i wzrostu podaży pieniądza (Włudyka, 2007). Kiedy łatwiej jest zaciągnąć [[kredyt]] na [[potrzeby]] produkcyjne lub konsumpcyjne, ludzie wydają więcej pieniędzy i [[popyt]] wzrasta, co może prowadzić do wzrostu produkcji i spadku [[bezrobocie|bezrobocia]]. Ekspansywnej polityce monetarnej towarzyszyć może jednak wzrost cen (Czarny, 1998).
* '''Restrykcyjna''' - realizowana jest poprzez podwyżkę stóp procentowych, podwyższenie wskaźnika rezerw obowiązkowych, sprzedaż lub emisję papierów wartościowych (Włudyka, 2007). Prowadzi to do obniżenia podaży pieniądza, spadku popytu oraz wzrostu bezrobocia, a także zahamowania inflacji (Czarny, 1998).
* '''Restrykcyjna''' - realizowana jest poprzez podwyżkę stóp procentowych, podwyższenie wskaźnika rezerw obowiązkowych, [[sprzedaż]] lub emisję papierów wartościowych (Włudyka, 2007). Prowadzi to do obniżenia podaży pieniądza, spadku popytu oraz wzrostu bezrobocia, a także zahamowania inflacji (Czarny, 1998).


==Cele strategiczne polityki pieniężnej==
==Cele strategiczne polityki pieniężnej==
To [[cele]] ogólne odnoszące się do gospodarki jako całości. Zaliczamy do nich:
To [[cele]] ogólne odnoszące się do gospodarki jako całości. Zaliczamy do nich:
* utrzymanie stabilnego poziomu cen - podstawowy cel strategiczny polityki pieniężnej (jedno z najtrudniejszych zadań dla banku centralnego)
* utrzymanie stabilnego poziomu cen - podstawowy [[cel strategiczny]] polityki pieniężnej (jedno z najtrudniejszych zadań dla banku centralnego)
* ograniczenie bezrobocia
* ograniczenie bezrobocia
* równowagę gospodarki, wzrost gospodarczy
* równowagę gospodarki, [[wzrost gospodarczy]]
* walkę z inflacją czy deflacją  
* walkę z inflacją czy deflacją  


Linia 56: Linia 56:
==Cele pośrednie polityki pieniężnej==
==Cele pośrednie polityki pieniężnej==
Są to cele, które są o wiele łatwiejsze do kontrolowania i korygowania przez bank centralny. Zaliczamy do nich:
Są to cele, które są o wiele łatwiejsze do kontrolowania i korygowania przez bank centralny. Zaliczamy do nich:
* kształtowanie poziomu stóp procentowych - bank centralny wpływa na ogół stóp procentowych prowadząc [[operacje otwartego rynku]], redyskontując weksle i udzielając kredytów pod zastaw płynnych papierów wartościowych
* kształtowanie poziomu stóp procentowych - bank centralny wpływa na ogół stóp procentowych prowadząc [[operacje otwartego rynku]], redyskontując [[weksle]] i udzielając kredytów pod [[zastaw]] płynnych papierów wartościowych
* oddziaływanie na wielkość podaży pieniądza- wybór tego celu pozostaje w ścisłym związku z narastaniem teorii monetarystycznej, ponieważ to właśnie monetaryści uważają, że stabilizacja podaży pieniądza oznacza stabilizację gospodarki zarówno od strony popytu globalnego, jak i podaży globalnej
* oddziaływanie na wielkość podaży pieniądza- wybór tego celu pozostaje w ścisłym związku z narastaniem teorii monetarystycznej, ponieważ to właśnie monetaryści uważają, że stabilizacja podaży pieniądza oznacza stabilizację gospodarki zarówno od strony popytu globalnego, jak i podaży globalnej
* osiąganie planowanej wysokości [[Produkt Narodowy Brutto|Produktu Narodowego Brutto]]
* osiąganie planowanej wysokości [[Produkt Narodowy Brutto|Produktu Narodowego Brutto]]
Linia 67: Linia 67:


==Bibliografia==
==Bibliografia==
* Burda M., Wypolsz Ch., (2000) ''Makroekonomia, podręcznik europejski'', PWE, Warszawa
* Burda M., Wypolsz Ch., (2000) ''[[Makroekonomia]], podręcznik europejski'', PWE, Warszawa
* Czarny B., (1998) ''Podstawy Ekonomii'', PWE, Warszawa
* Czarny B., (1998) ''Podstawy Ekonomii'', PWE, Warszawa
* Dach Z., Szopa B., (2004) ''Podstawy Makroekonomii'', Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków
* Dach Z., Szopa B., (2004) ''Podstawy Makroekonomii'', [[Polskie Towarzystwo Ekonomiczne]], Kraków
* Jaworski, W. L., (2015) [http://www.knfpan.pan.pl/images/Fin_8-15_2-W.L.Jaworski.pdf Dylematy Rady Polityki Pieniężnej] ''Finanse: czasopismo Komitetu Nauk o Finansach PAN'', (1 (8)), 33-42
* Jaworski, W. L., (2015) [http://www.knfpan.pan.pl/images/Fin_8-15_2-W.L.Jaworski.pdf Dylematy Rady Polityki Pieniężnej] ''Finanse: czasopismo Komitetu Nauk o Finansach PAN'', (1 (8)), 33-42
* Nasiłkowski M., (2001) ''System rynkowy'', Key Text, Warszawa
* Nasiłkowski M., (2001) ''[[System]] rynkowy'', Key Text, Warszawa
* Owsiak S., (2015) ''Finanse'', PWE, Warszawa
* Owsiak S., (2015) ''Finanse'', PWE, Warszawa
* Siwiński W., (2011) [http://mbace.eu/api/files/view/61326.pdf Globalny kryzys gospodarczy i jego implikacje dla polityki pieniężnej] ''Master of Business Administration'', 19(2), 10-29
* Siwiński W., (2011) [http://mbace.eu/api/files/view/61326.pdf Globalny kryzys gospodarczy i jego implikacje dla polityki pieniężnej] ''Master of Business Administration'', 19(2), 10-29

Wersja z 02:43, 21 maj 2020

Polityka pieniężna
Polecane artykuły


Polityka pieniężna (monetarna) stanowi, obok polityki fiskalnej, zasadniczy filar makroekonomicznej polityki państwa (Włudyka, 2007).

W zamierzeniu oddziałuje na stopy procentowe i kursy walutowe, a bardziej ogólnie na warunki na rynkach finansowych i ich powiązania z gospodarką realną (Burda, Wypolsz, 2000).

Polityka monetarna wpływa na relacje między popytem na pieniądz, a podażą pieniądza. Szczególną rolę odgrywa stopa procentowa, która oddziałuje na podaż pieniądza, ta z kolei wpływa na procesy inflacyjne, decyzje podmiotów gospodarczych co do oszczędzania, koszt kredytu dla przedsiębiorców, itd. Rząd może oddziaływać na politykę monetarną w sposób pośredni np. przez poziom deficytu budżetowego, wielkość długu publicznego lub przez wielkość redystrybucji fiskalnej.

Zadania

Najważniejsze zadanie polityki pieniężnej dotyczy właściwego rozpoznania tzw. impulsów monetarnych, które pochodzą ze:

  • sfery pieniężnej, czyli dotyczą zmian w napływie bądź odpływie kapitału, wzrostu inflacji, zagrożeń deflacyjnych, destabilizacji kursu walutowego
  • sfery realnej, która obejmuje wzrost lub spadek bezrobocia, produkcji itp.
  • zmian psychologicznych, wśród których można wymienić zmiany preferencji konsumpcyjnych czy oszczędnościowych, panikę związaną z groźbą kryzysu finansowego

Najtrudniejszym zadaniem polityki monetarnej jest natomiast ocena pod kątem jej skuteczności, czyli znalezienie odpowiedzi na pytanie w jakim stopniu narzędzia wykorzystywane przez bank centralny oddziałują nie tylko na inflację, ale na kształtowanie się realnych wielkości ekonomicznych (zatrudnienia, produkcji, eksportu).

Wykorzystanie

Polityka pieniężna jest realizowana przez bank centralny, a jej celem jest zapewnienie równowagi pieniężnej w gospodarce oraz zapobieganie i zwalczanie inflacji, co powinno prowadzić do długofalowego wzrostu gospodarczego. Wyróżnić można dwa, ogólnie panujące standardy polityki monetarnej:

  • prymat antyinflacyjny, czyli dbałość o stabilny poziom cen poprzez kontrolę podaży pieniądza na rynku
  • autonomiczny charakter instytucji sprawujących politykę pieniężną- niezależność banku centralnego od rządu, parlamentu i wszelkich grup interesów.

Działania, jakie podejmuje bank centralny mają na celu oddziaływanie na podaż pieniądza w gospodarce, a także kształtowanie się stóp procentowych stosowanych przez banki komercyjne. Poziom tych stóp procentowych powinien być spójny z realizacją celu antyinflacyjnego.

Rodzaje

Można wyróżnić dwa rodzaje polityki pieniężnej:

  • Ekspansywna - jej celem jest zwiększenie podaży pieniądza. Realizowana jest przez obniżenie stóp procentowych: lombardowej i redyskontowej, zakup papierów wartościowych na otwartym rynku, obniżenie wskaźnika rezerw obowiązkowych. Prowadzi to do potanienia kredytu i zwiększenia akcji kredytowych przez banki komercyjne i wzrostu podaży pieniądza (Włudyka, 2007). Kiedy łatwiej jest zaciągnąć kredyt na potrzeby produkcyjne lub konsumpcyjne, ludzie wydają więcej pieniędzy i popyt wzrasta, co może prowadzić do wzrostu produkcji i spadku bezrobocia. Ekspansywnej polityce monetarnej towarzyszyć może jednak wzrost cen (Czarny, 1998).
  • Restrykcyjna - realizowana jest poprzez podwyżkę stóp procentowych, podwyższenie wskaźnika rezerw obowiązkowych, sprzedaż lub emisję papierów wartościowych (Włudyka, 2007). Prowadzi to do obniżenia podaży pieniądza, spadku popytu oraz wzrostu bezrobocia, a także zahamowania inflacji (Czarny, 1998).

Cele strategiczne polityki pieniężnej

To cele ogólne odnoszące się do gospodarki jako całości. Zaliczamy do nich:

  • utrzymanie stabilnego poziomu cen - podstawowy cel strategiczny polityki pieniężnej (jedno z najtrudniejszych zadań dla banku centralnego)
  • ograniczenie bezrobocia
  • równowagę gospodarki, wzrost gospodarczy
  • walkę z inflacją czy deflacją

Wybór samego celu pozostaje w ścisłym związku z przyjętą koncepcją roli pieniądza oraz banku centralnego. Ogniwem pośrednim między zmianą podaży pieniądza a zmianą popytu globalnego jest stopa procentowa.

Cele pośrednie polityki pieniężnej

Są to cele, które są o wiele łatwiejsze do kontrolowania i korygowania przez bank centralny. Zaliczamy do nich:

  • kształtowanie poziomu stóp procentowych - bank centralny wpływa na ogół stóp procentowych prowadząc operacje otwartego rynku, redyskontując weksle i udzielając kredytów pod zastaw płynnych papierów wartościowych
  • oddziaływanie na wielkość podaży pieniądza- wybór tego celu pozostaje w ścisłym związku z narastaniem teorii monetarystycznej, ponieważ to właśnie monetaryści uważają, że stabilizacja podaży pieniądza oznacza stabilizację gospodarki zarówno od strony popytu globalnego, jak i podaży globalnej
  • osiąganie planowanej wysokości Produktu Narodowego Brutto
  • wpływanie na wielkość kredytów, które zostają udzielone gospodarstwom domowym czy przedsiębiorcom

Cele operacyjne polityki pieniężnej

Przestrzeganie reguł i zasad w czasie realizacji celów pośrednich wymaga od banku centralnego wypełnienia szczegółowych celów operacyjnych (Dach Z., Szopa B., Kraków, 2004, str. 89) Są to przede wszystkim:

  • utrzymanie prawidłowego poziomu bazy monetarnej
  • odpowiedni poziom podstawowej (referencyjnej) stopy procentowej

Bibliografia

Autor: Katarzyna Durbas, Ewelina Bieś