Podatki bezpośrednie
| Podatki bezpośrednie |
|---|
| Polecane artykuły |
Podatki bezpośrednie to podatki, które bezpośrednio obciążają dochody lub majątek osoby fizycznej lub instytucji. Im większy jest dochód lub zgromadzony majątek, tym większa jest także kwota płaconego podatku. Dodatkowo w konstrukcji podatku bezpośredniego można zastosować rozwiązania podatku progresywnego (im wyższy dochód lub majątek, tym wyższa jest krańcowa stawka opodatkowania podatkiem) lub liniowego (krańcowa stawka opodatkowania jest jednolita i nie zależy od wysokości dochodu lub majątku). Do podatków bezpośrednich zaliczamy podatki dochodowe, przychodowe i majątkowe.
Rodzaje podatków bezpośrednich
Podatki bezpośrednie (obciążające bezpośrednio dochody lub majątek):
- Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT),
- Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT),
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Uregulowany w ustawie z dnia 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych [1]. Podatek ten jest podatkiem bezpośrednim, zwyczajnym, obowiązkowym, ma charakter dochodowy i osobisty. Zasila on dochód budżetu państwa, jednakże samorządy terytorialne mają również pewien udział we wpływach z tego podatku.
Podmiot podatku
Podatnikiem jest osoba fizyczna, która według art. 8 k.c jest osobą posiadającą zdolność prawną. Osobą fizyczną jest człowiek od momentu urodzenia aż do śmierci. Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) płacony jest od dochodów uzyskanych w ciągu roku podatkowego przez osoby fizyczne (gospodarstwa domowe). Jest to jeden z najstarszych i jednocześnie najpowszechniej używanych podatków we współczesnej gospodarce.
Zgodnie z art. 3 u.p.d.o.f. podatek ten ma charakter nieograniczony i ograniczony. Podatek nieograniczony stosowany jest dla osób, które zamieszkują terytorium Polski. Wówczas zobowiązani są do płacenia podatku od całości swoich dochodów (przychodów), bez względu na miejsce występowania źródeł przychodów. Podatek ograniczony stosuje się do osób, które nie zamieszkują na terenie Polski, natomiast podlegają opodatkowaniu wyłącznie dochody (przychody) uzyskane w Polsce m.in. z wykonywanej pracy, z prowadzenia działalności gospodarczej.
W treści ustawy możemy znaleźć uregulowania dotyczące opodatkowania:
- łącznego małżonków,
- osób samotnie wychowujących dzieci,
- dochodów małoletnich dzieci,
- wspólników spółek osobowych.
Przedmiot opodatkowania
Przedmiotem opodatkowania jest suma dochodów z wszystkich źródeł, poza tymi, które są na podstawie prawa zwolnione z podatku. Podstawą opodatkowania jest dochód, będący przychodem pomniejszonym o koszty uzyskania i o odliczone ulgi oraz kwoty wolne od opodatkowania.
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mogą wybrać takie formy opodatkowania jak:
- opodatkowanie na zasadach ogólnych (18%i 32%),
- kartę podatkową,
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
z pozarolniczej działalności:
- podatek liniowy 19%.
Podatek dochodowy od osób prawnych
Uregulowany w ustawie z dnia 15 lutego 1992 o podatku dochodowym od osób prawnych [2]. Podatek ten jest bezpośredni i obligatoryjny. Podatek ten jest dochodem budżetu państwa, jednakże jednostki samorządu terytorialnego posiadają udziały we wpływach z tego podatku.
Podmiot podatku
Podmiotami podatku dochodowego od osób prawnych zgodnie z art. 1 u.p.d.o.p. są:
- osoby prawne,
- spółki kapitałowe w organizacji,
- jednostki organizacyjne niemających osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek niemających osobowości prawnej z zas. ust.1 i 3.
- spółki komandytowo-akcyjne mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- spółki niemające osobowości prawnej mających siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego tego innego państwa są traktowane jak osoby prawne i podlegają w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania.
- grupy co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających osobowość prawną, które pozostają w związkach kapitałowych, zwane dalej "podatkowymi grupami kapitałowymi”.
Przedmiot opodatkowania
Przedmiotem opodatkowania jest dochód, bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód został osiągnięty. (art. 7 u.p.d.o.p.) Podatek obliczany jest zazwyczaj od dochodu rozumianego jako łączny przychód pomniejszony o koszty uzyskania tego przychodu - a więc od zysku przedsiębiorstwa. Na wysokość dochodu wpływ ma to, jakiego typu wydatki przedsiębiorstwo może uznać za koszty uzyskania przychodu: im łagodniejsze są kryteria kwalifikowania wydatków do kosztów, tym niższy dochód i płacony podatek. W Polsce stosuje się obecnie podatek CIT w formie podatku liniowego, ze stawką 19%.
Przypisy
Bibliografia
- Galiński P. (2015). Stabilność dochodów z podatku dochodowego od osób fizycznych w jednostkach samorządu terytorialnego w Polsce
- Gomułowicz A. Małecki J. (2013).. Podatki i prawo podatkowe, LexisNexis, Warszawa
- Janik W. Paździor M. (2014) Rola podatku dochodowego od osób prawnych w tworzeniu dochodów budżetowych i rozwoju przedsiębiorstw
- Lipniewicz R. (2011). Prawo podatkowe. Zarys wykładu, PWSZ im. Witelona w Legnicy, Legnica
- Osiatyński J. (2006). Finanse publiczne - ekonomia i polityka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Owsiak S. (2006). Finanse publiczne - teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Wolański R. (2016). System podatkowy w Polsce, Wolters Kluwer, Warszawa
Autor: Tomasz Antonik, Beata Zaucha
