Operacja gospodarcza

Z Encyklopedia Zarządzania
Wersja z dnia 23:31, 20 maj 2020 autorstwa 127.0.0.1 (dyskusja) (LinkTitles.)
Wersja do druku nie jest już wspierana i może powodować błędy w wyświetlaniu. Zaktualizuj swoje zakładki i zamiast funkcji strony do druku użyj domyślnej funkcji drukowania w swojej przeglądarce.
Operacja gospodarcza
Polecane artykuły



Operacja gospodarcza to każde, udokumentowane zdarzenie gospodarcze, które wywołuje zmiany stanu składników aktywów i pasywów oraz wpływa na wynik finansowy działalności jednostki. Każda operacja gospodarcza podlega ewidencji księgowej, gdyż wpływa na majątek, źródła finansowania firmy i wynik finansowy.

Wszelkie operacje gospodarcze muszą być udokumentowane. W szczególności są dokumentowane dowodem źródłowym mający postać „np. faktur, listy płac, asygnaty kasowej, dowodu magazynowego”. Poszczególne operacje można potwierdzić za pomocą polecenia księgowego (PK), w sytuacji gdy nie ma innej możliwości udokumentowanie operacji „np. otwarcie lub zamknięcie kont, rozliczenie kosztów, korygowanie błędów w księgowaniu” (K. Winiarska 2012, s.27).

Charakterystyczne cechy operacji gospodarczej

  • dotyczy zakresu działalności konkretniej jednostki gospodarczej,
  • wyrażona jest w jednostkach pieniężnych,
  • zmiany mają określone wartości,
  • dualny charakter – wywołuje zmiany w dwóch składnikach bilansu, wobec czego powinny być zapisywane dwukrotnie w tej samej kwocie,
  • występuje w jednoznacznie określonym terminie (dzień, miesiąc, rok),
  • stanowią obserwację zmian zwiększających bądź zmniejszających w aktywach, czy też pasywach jednostki gospodarczej,
  • żadne typy zaksięgowanych operacji nie powodują naruszenia równowagi bilansowej, która jest podstawową zasadą księgowości.

Klasyfikacja operacji gospodarczych

Operacje gospodarcze można sklasyfikować według różnych kryteriów. Odpowiednia klasyfikacja pozwala na właściwe porządkowanie i grupowanie operacji oraz sprawne zapisywanie wywołanych skutków w ewidencji księgowej. Właściwe wykorzystanie wiedzy w zakresie klasyfikacji różnych operacji gospodarczych usprawnia procesy zachodzące w jednostce gospodarczej. Pomaga usprawnić proces obiegu dokumentów oraz system ich wystawiania, monitowania i archiwizowania.

Klasyfikacja operacji gospodarczych według sposobu powstania, zasięgu, fazy procesu gospodarczego i stopnia złożoności

według sposobu powstania

  • jednorazowe (występujące rzadko lub losowo, charakteryzuje zdarzenia, posiadające jednolitą strukturę)
  • wielokrotne (występujące permanentnie, powtarzalnie, jest skutkiem połączenia ze sobą podobnych zdarzeń)

według zasięgu operacji

  • zewnętrzne (dotyczące co najmniej dwóch podmiotów gospodarczych wywołujące zmiany w stanie ich majątku i kapitałów),
  • wewnętrzne (dotyczące tylko jednego, określonego podmiotu gospodarczego),

według fazy procesu gospodarczego

  • operacje fazy zaopatrzenia,
  • operacje fazy produkcji,
  • operacje fazy sprzedaży,

według stopnia złożoności

  • operacje proste (odpowiadające odrębnym zdarzeniom gospodarczym),
  • operacje złożone (łączące pojedyncze operacje),

Klasyfikacja operacji gospodarczych według rodzaju operacji gospodarczych

  • Operacje bilansowe - powodujące zmiany w strukturze majątku, w strukturze kapitałów oraz w wielkości i strukturze majątku i kapitałów na skutek przemieszczania wartości.
  • Operacje wynikowe - obejmują zdarzenie, które wywierają wpływ na wynik finansowy jednostki gospodarczej. Operacje wynikowe powodują ponoszenie kosztów i strat, a także powstawanie przychodów i zysków.

Klasyfikacja operacji gospodarczych bilansowych według wpływu na składniki bilansu

Występujące zmiany mają wpływa na pozycje bilansu w strukturze samych aktywów, w strukturze samych pasywów albo w samych aktywów i pasywów. Zmiany zachodzące zarówno w aktywach i pasywach powodują wzrost lub obniżenie sumy bilansowej. Wszelkie zmiany zachowują równowagę bilansową, co jest zgodne z charakterem dualnym.

  • Aktywna [A]zmiana występująca w strukturze aktywów, powoduje wzrost jednej pozycji w aktywach, druga pozycja w aktywach maleje, nie zmieniając sumy bilansowej np. zakupiono materiały za gotówkę,
  • Pasywna [P] - zmiana występująca w strukturze pasywów, powoduje wzrost jednej pozycji w pasywach, druga pozycja w pasywach maleje, nie zmieniając sumy bilansowej np. spłacono zobowiązania wobec dostawców zaciągniętym kredytem bankowym,
  • Aktywno - pasywna zwiększająca sumę bilansową [AP+] - zmiany występujące zarówno w strukturze aktywów jak i pasywów – powoduje wzrost jednego składnika aktywów oraz jednego składnika pasywów, w efekcie ogólna suma bilansowa ulega zwiększeniu, równowaga bilansowa nie została naruszona np. zakup materiałów - zapłata nastąpi w terminie późniejszym,
  • Aktywno - pasywna zmniejszająca sumę bilansową [AP-] - zmiany występujące zarówno w strukturze aktywów jak i pasywów - powoduje spadek jednego składnika aktywów oraz jednego składnika pasywów, w efekcie ogólna suma bilansowa ulega zmniejszeniu, równowaga bilansowa nie została naruszona np. wypłacono pracownikom wynagrodzenia.

Bibliografia

  • Baran W. (red.)(2014) Podstawy rachunkowości. Sprawozdanie finansowe, zasady, etyka, Wydawnictwo Difin, Warszawa
  • Dziuba - Burczyk A. (2003) Podstawy rachunkowości w świetle międzynarodowych standardów, Wydawnictwo Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków
  • Gad J., Walińska E. (2015) Podstawy rachunkowości
  • Homski M. (2010) Zasady ewidencji finansowo-księgowej Urząd Miejski w Lipnie
  • Kuck J., Pragacz T. (2013) Bezpieczeństwo operacji gospodarczych, finansowych i środków pieniężnych w bankach oraz bankomatach Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach
  • Micherda B. (2005) Podstawy rachunkowości aspekty teoretyczne i praktyczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
  • Nita B. (red.)(2017) Podstawy rachunkowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław
  • Nowak E. (2016) Rachunkowość Kurs Podstawowy, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
  • Turowska W., Węgrzyn A. (2014) Rachunkowość, Wydawnictwo MARINA, Wrocław
  • Winiarska K. (red.)(2012) Podstawy rachunkowości, Wydawnictwo Oficyna, Warszawa


Autor: Małgorzata Serafin, Julia Kolasa