Okres sprawozdawczy
Okres sprawozdawczy ‘okres, za który sporządza się sprawozdanie finansowe w trybie przewidzianym ustawą lub inne sprawozdania sporządzone na podstawie ksiąg rachunkowych'[1].
Okres sprawozdawczy a rok obrotowy
Według Ustawy o Rachunkowości przez rok obrotowy (rok podatkowy) rozumie się 'rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany również do celów podatkowych. Rok obrotowy lub jego zmiany określa statut lub umowa, na podstawie której utworzono jednostkę. Jeżeli jednostka rozpoczęła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, to można księgi rachunkowe i sprawozdanie finansowe za ten okres połączyć z księgami rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok następny. W przypadku zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok obrotowy powinien być dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy'[2]. Zatem różnica między nim a okresem sprawozdawczym jest znacząca. Okres sprawozdawczy to niekoniecznie 12 kolejnych miesięcy, a biorąc pod uwagę Ustawę o rachunkowości w przypadku roku obrotowego to mus, chyba, że ustawa stanowi inaczej[3]. Może to być rok kalendarzowy, bądź inne dowolnie wybrane 12 kolejnych miesięcy. W jednym roku obrotowym może być kilka okresów sprawozdawczych lub tylko jeden. Najczęstsze ramy czasowe to:
- raz na pół roku
- raz na rok
- raz na miesiąc.
Według Art. 10 Ustawy o rachunkowości każda jednostka gospodarcza powinna posiadać dokumentację, która będzie opisywała w języku polskim zasady (politykę) rachunkowości, które przyjęła. W szczególności powinny one dotyczyć między innymi[4]:
- określenia roku obrotowego
- wchodzących w skład roku obrotowego okresów sprawozdawczych
Państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne
Państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej mają okres sprawozdawczy wynoszący miesiąc[5].
Okres sprawozdawczy w prezentacji danych porównawczych
Kiedy firma sporządza Rachunek zysków i strat za okres różny od roku podatkowego, powinna prezentować dane za aktualny okres sprawozdawczy, a jako dane porównawcze, analogiczny okres poprzedniego roku obrotowego, Podobnie jest w sporządzaniu rachunku przepływów pieniężnych (cash flow) oraz do zasad jakie to regulują. Z kolei w zestawieniu zmian w kapitale własnym jest inaczej. W tym wypadku dane porównawcze obejmują cały poprzedni rok obrotowy[6].
Zasady ustalania okresu sprawozdawczego
Okres sprawozdawczy jednostki gospodarczej jest regulowany przepisami prawa, w tym przede wszystkim Kodeksem spółek handlowych oraz ustawą o rachunkowości. Przepisy te określają, że okres sprawozdawczy powinien wynosić 12 miesięcy i zazwyczaj jest to rok kalendarzowy. Istnieje jednak możliwość wyboru innego okresu sprawozdawczego, o ile jest to uzasadnione potrzebami jednostki gospodarczej.
Przy ustalaniu okresu sprawozdawczego należy uwzględnić wiele czynników. Jednym z nich jest rytm działalności jednostki gospodarczej - jeśli jej działalność ma charakter sezonowy, warto rozważyć wybór okresu sprawozdawczego uwzględniającego ten fakt. Innym czynnikiem jest dostępność danych i informacji - okres sprawozdawczy powinien być tak ustalony, aby umożliwić zebranie niezbędnych informacji i danych finansowych. Ponadto, należy wziąć pod uwagę wymogi podatkowe oraz preferencje właścicieli jednostki gospodarczej.
W niektórych przypadkach, wybór okresu sprawozdawczego może być ograniczony przez wymogi podatkowe. Na przykład, jeśli jednostka gospodarcza prowadzi działalność gospodarczą w oparciu o ryczałt ewidencjonowany, okres sprawozdawczy powinien odpowiadać roku kalendarzowemu. Z kolei, jeśli jednostka gospodarcza prowadzi działalność w oparciu o księgi rachunkowe, okres sprawozdawczy może zostać dostosowany do potrzeb jednostki, ale nie może być dłuższy niż 12 miesięcy.
Okresy sprawozdawcze stosowane w różnych branżach mogą się różnić ze względu na specyfikę działalności. Na przykład, w branży rolniczej okres sprawozdawczy może być skrócony do 6 miesięcy, ponieważ sezonowa natura produkcji rolniczej wymaga częstszych raportowań finansowych. W branży budowlanej natomiast, okres sprawozdawczy może wynosić 18 miesięcy ze względu na dłuższy cykl realizacji projektów budowlanych.
Przykładem okresów sprawozdawczych stosowanych w różnych sytuacjach może być okres rozliczeniowy stosowany przez niektóre jednostki sektora publicznego. Okres rozliczeniowy może być różny od roku kalendarzowego i wynosić na przykład 1 lipca - 30 czerwca. Innym przykładem jest okres rozliczeniowy stosowany przez niektóre jednostki zależne, który jest zależny od okresu sprawozdawczego jednostki dominującej.
Konsekwencje zmiany okresu sprawozdawczego
Zmiana okresu sprawozdawczego może mieć różne skutki dla jednostki gospodarczej. Przede wszystkim, może to prowadzić do konieczności dostosowania systemów i procedur księgowych oraz sprawozdawczych. Może również wpływać na harmonogram raportowania finansowego i rozliczeń podatkowych. Ponadto, zmiana okresu sprawozdawczego może mieć wpływ na porównywalność danych finansowych i ersji jednostki gospodarczej.
W przypadku zmiany okresu sprawozdawczego, jednostka gospodarcza musi podjąć pewne kroki w celu dostosowania się do nowych wymagań. Przede wszystkim, należy ustalić nowy okres sprawozdawczy i poinformować o tym organy nadzorcze oraz zainteresowane strony. Następnie, konieczne jest dostosowanie systemów i procedur księgowych oraz sprawozdawczych do nowego okresu sprawozdawczego. Wreszcie, należy zaktualizować harmonogram raportowania finansowego i rozliczeń podatkowych.
Aby dostosować księgi rachunkowe i sprawozdania finansowe do zmienionego okresu sprawozdawczego, konieczne jest przede wszystkim zmodyfikowanie systemów i procedur księgowych. Należy dostosować plan kont, przeliczyć salda kont oraz dostosować cykle rozliczeniowe. Ponadto, należy uwzględnić zmiany w harmonogramie raportowania finansowego i dostosować terminy przygotowywania sprawozdań finansowych.
Zmiana okresu sprawozdawczego może być konieczna w różnych sytuacjach. Na przykład, może to wynikać z potrzeby dostosowania się do zmieniających się wymogów prawnych lub regulacyjnych. Innym powodem może być zmiana struktury własnościowej jednostki gospodarczej, na przykład w wyniku fuzji lub przejęcia. Ponadto, zmiana okresu sprawozdawczego może być konieczna w przypadku zmiany strategii działania jednostki gospodarczej lub zmiany rytmu jej działalności.
Zmiana okresu sprawozdawczego może mieć różne konsekwencje dla jednostki gospodarczej. Przede wszystkim, może to prowadzić do trudności w porównywaniu danych finansowych z poprzednich okresów. Ponadto, może to wpływać na harmonogram raportowania finansowego i rozliczeń podatkowych. Zmiana okresu sprawozdawczego może również mieć wpływ na relacje z inwestorami, kredytodawcami i innymi zainteresowanymi stronami.
| Okres sprawozdawczy — artykuły polecane |
| Moment bilansowy — Grupa kapitałowa — Bilans otwarcia — Rok obrachunkowy — Odpisy aktualizujące należności — Ustawa o rachunkowości — Skonsolidowane sprawozdania finansowe — Zasada memoriałowa — Zasada ciągłości |
Przypisy
Bibliografia
- Grzybek O. (2014), Prezentacja danych porównawczych w sprawozdaniach finansowych w procesie przekształcenia spółki handlowej, Studia Ekonomiczne / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, nr 190
- Kumor I. (2016), Identyfikacja i klasyfikacja zjawisk zagrażających kontynuacji działalności i ich ujęcie sprawozdawcze, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, nr 80
- Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej Dz.U. 2017 poz. 1911
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926
- Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591
Autor: Daria Musiał
