Nurt uniwersalistyczny

Z Encyklopedia Zarządzania
Wersja z dnia 09:57, 19 maj 2020 autorstwa Sw (dyskusja | edycje) (Infobox update)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Nurt uniwersalistyczny
Polecane artykuły


Nurt uniwersalistyczny (1900-1930) rozwijał się w tym samym czasie, co kierunek przemysłowy w obszarze klasycznej teorii organizacji i zarządzania. Skupiał się on na naukowym tworzeniu zasad działalności administracyjnej oraz na bardziej ogólnych zasadach organizacji. W literaturze używa się zamiennie także kilku innych nazw tego nurtu tj.: kierunek administracyjny, klasyczna nauka administracji, szkoła uniwersalistyczna[1].Za twórcę nurtu uniwersalistycznego uważa się klasyka francuskiego Henri Fayola, który był jego liderem. Nurt ten w dużej mierze koncentrował się na organizacji procesów zarządzania zarówno w gospodarce jak i w innych dziedzinach życia społecznego takich jak: administracja państwowa, sądownictwo, szkolnictwo itp[2]. Głównym zadaniem badaczy nurtu uniwersalistycznego było rozstrzyganie następujących kwestii:

  • rozdzielne rozgraniczenie pracy administracyjnej pomiędzy konkretne stanowiska pracy oraz sprecyzowana specjalizacja w obszarze zadań,
  • podział dokładnie zdefiniowanych kompetencji, które są podstawowymi do sprawowania określonych funkcji,
  • określenie ważności poszczególnych funkcji oraz stanowisk jak również tworzenie sieci powiązań między nimi,
  • zachowanie dyscypliny przez pracowników administracyjnych,
  • podporządkowanie interesu prywatnego jednostki warunkom, które są niezbędne do skutecznego działania organizacji[3].

Przedstawiciele nurtu uniwersalistycznego

  • Henri Fayol (1841-1925) nazywany ojcem nauki zarządzania, autor wielu prac naukowych, z których najbardziej znaną jest "Administracja przemysłowa i ogólna”. Ponad 30 lat swojego życia kierował w firmą górniczo-hutniczej. To doświadczenie wraz z licznymi badaniami, które przeprowadził pozwoliło mu na wyodrębnienie funkcji przedsiębiorstwa (techniczne, handlowe, finansowe, ubezpieczeniowe, rachunkowości, administracyjne). W obszarze tych czynności administracyjnych Fayol wyodrębnił także funkcje zarządzania (przewidywanie, organizowanie, rozkazodawstwo, koordynowanie i kontrolowanie). Ponadto stworzył tablicę uzdolnień kierowniczych oraz sformułował 14 zasad zarządzania a w celu uproszczenie struktur organizacyjnych przedstawił ramowy model tzw. kładki organizacyjnej[4].
  • Max Weber (1864-1921) niemiecki uczony, socjolog, filozof, ekonomista i metodolog nauk społecznych. Jego najważniejszym osiągnięciem było stworzenie teorii władzy a także zdefiniowanie idei pojęcia organizacja biurokratyczna. Skupił się on na władzy organizacyjnej i w jej obrębie wskazał jej trzy typy: charyzmatyczny, tradycyjny i racjonalny (organizacyjny). Określił również zasady biurokracji zwracając szczególną uwagę na stanowiska aparatu administracyjnego.
  • Harrington Emerson (1852-1951)autor wielu publikacji naukowych oraz książek z czego najważniejszą była "Dwanaście zasad wydajności”, w której wyróżnił dwa rodzaje organizacji tj. twórczo-obronną oraz rabunkowo-niszczącą.
  • Piotr Drzewiecki (1865-1944) założyciel oraz współzałożyciel kilku przedsiębiorstw. Uważał, że w pracy najważniejszy jest czas i dlatego efektywność powinna być mierzona jako stosunek różnicy pomiędzy wynikiem jaki został uzyskany a potrzebnym do tego nakładem – do czasu, który został zużyty.
  • Zygmunt Rytel (1880-1947) napisał dzieło "Teoretyczne podstawy organizacji” i zawarł w niej m.in. najważniejsze hasła dotyczące organizacji oraz pokazał oryginalne wyobrażenie na temat metodologii badań organizatorskich. Kluczową rolę w jego twórczości naukowej zajmuje energetyczna koncepcja oceny działalności[5].

Przypisy

  1. Zarządzanie.Teoria i praktyka, pod red. A. K. Koźmińskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 644.
  2. Martyniak Z., Prekursorzy nauki organizacji i zarządzania, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1989, s. 4-5.
  3. Zarządzanie.Teoria i praktyka, pod red. A. K. Koźmińskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 644.
  4. Podstawy zarządzania przedsiębiorstwem, pod red. H. Bienioka, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, 2003, s. 37-40.
  5. Martyniak Z., Prekursorzy nauki organizacji i zarządzania, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1989, s. 53-55.

Bibliografia

  • Martyniak Z., Prekursorzy nauki organizacji i zarządzania, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1989
  • Podstawy zarządzania przedsiębiorstwem, pod red. H. Bienioka, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2003
  • Zarządzanie. Teoria i praktyka, pod red. A. K. Koźmińskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004

Autor: Katarzyna Urbańska