Nurt uniwersalistyczny: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update)
 
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{infobox4
'''Nurt uniwersalistyczny''' (1900-1930) rozwijał się w tym samym czasie, co kierunek [[przemysł]]owy w obszarze klasycznej teorii organizacji i [[zarząd]]zania. Skupiał się on na naukowym tworzeniu zasad działalności administracyjnej oraz na bardziej ogólnych [[zasada]]ch organizacji. W literaturze używa się zamiennie także kilku innych nazw tego nurtu tj.: kierunek administracyjny, klasyczna nauka administracji, szkoła uniwersalistyczna<ref>''[[Zarządzanie]].Teoria i praktyka'', pod red. A. K. Koźmińskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 644.</ref>.Za twórcę nurtu uniwersalistycznego uważa się klasyka francuskiego Henri Fayola, który był jego [[lider]]em. Nurt ten w dużej mierze koncentrował się na organizacji [[proces]]ów zarządzania zarówno w gospodarce jak i w innych dziedzinach życia społecznego takich jak: [[administracja państwowa]], sądownictwo, szkolnictwo itp<ref>Martyniak Z., ''Prekursorzy nauki organizacji i zarządzania'', Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1989, s. 4-5.</ref>.
|list1=
<ul>
<li>[[Karol Adamiecki]]</li>
<li>[[Klasyczna szkoła zarządzania]]</li>
<li>[[Edwin Hauswald]]</li>
<li>[[Teoria zarządzania]]</li>
<li>[[Prakseologia]]</li>
<li>[[Mary Parker Follett]]</li>
<li>[[Charles de Freminville]]</li>
<li>[[Stanisław Bieńkowski]]</li>
<li>[[Herbert Simon]]</li>
</ul>
}}


 
Głównym [[zadanie]]m badaczy nurtu uniwersalistycznego było rozstrzyganie następujących kwestii:
'''Nurt uniwersalistyczny''' (1900-1930) rozwijał się w tym samym czasie, co kierunek przemysłowy w obszarze klasycznej teorii organizacji i zarządzania. Skupiał się on na naukowym tworzeniu zasad działalności administracyjnej oraz na bardziej ogólnych zasadach organizacji. W literaturze używa się zamiennie także kilku innych nazw tego nurtu tj.: kierunek administracyjny, klasyczna nauka administracji, szkoła uniwersalistyczna<ref>''[[Zarządzanie]].Teoria i praktyka'', pod red. A. K. Koźmińskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 644.</ref>.Za twórcę nurtu uniwersalistycznego uważa się klasyka francuskiego Henri Fayola, który był jego liderem. Nurt ten w dużej mierze koncentrował się na organizacji [[proces]]ów zarządzania zarówno w gospodarce jak i w innych dziedzinach życia społecznego takich jak: [[administracja państwowa]], sądownictwo, szkolnictwo itp<ref>Martyniak Z., ''Prekursorzy nauki organizacji i zarządzania'', Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1989, s. 4-5.</ref>.
Głównym zadaniem badaczy nurtu uniwersalistycznego było rozstrzyganie następujących kwestii:
* rozdzielne rozgraniczenie pracy administracyjnej pomiędzy konkretne stanowiska pracy oraz sprecyzowana [[specjalizacja]] w obszarze zadań,
* rozdzielne rozgraniczenie pracy administracyjnej pomiędzy konkretne stanowiska pracy oraz sprecyzowana [[specjalizacja]] w obszarze zadań,
* podział dokładnie zdefiniowanych kompetencji, które są podstawowymi do sprawowania określonych funkcji,
* podział dokładnie zdefiniowanych kompetencji, które są podstawowymi do sprawowania określonych funkcji,
Linia 22: Linia 7:
* zachowanie dyscypliny przez [[pracownik]]ów administracyjnych,
* zachowanie dyscypliny przez [[pracownik]]ów administracyjnych,
* podporządkowanie interesu prywatnego jednostki warunkom, które są niezbędne do skutecznego działania organizacji<ref>''Zarządzanie.Teoria i praktyka'', pod red. A. K. Koźmińskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 644.</ref>.
* podporządkowanie interesu prywatnego jednostki warunkom, które są niezbędne do skutecznego działania organizacji<ref>''Zarządzanie.Teoria i praktyka'', pod red. A. K. Koźmińskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 644.</ref>.
<google>ban728t</google>
 
==Przedstawiciele nurtu uniwersalistycznego==
==Przedstawiciele nurtu uniwersalistycznego==
* [[Henri Fayol]] (1841-1925) nazywany ojcem nauki zarządzania, autor wielu prac naukowych, z których najbardziej znaną jest "Administracja przemysłowa i ogólna”. Ponad 30 lat swojego życia kierował w firmą górniczo-hutniczej. To doświadczenie wraz z licznymi badaniami, które przeprowadził pozwoliło mu na wyodrębnienie funkcji przedsiębiorstwa (techniczne, handlowe, finansowe, ubezpieczeniowe, rachunkowości, administracyjne). W obszarze tych czynności administracyjnych Fayol wyodrębnił także [[funkcje zarządzania]] (przewidywanie, [[organizowanie]], rozkazodawstwo, koordynowanie i [[kontrolowanie]]). Ponadto stworzył tablicę uzdolnień kierowniczych oraz sformułował 14 zasad zarządzania a w celu uproszczenie struktur organizacyjnych przedstawił ramowy [[model]] tzw. kładki organizacyjnej<ref>''Podstawy zarządzania przedsiębiorstwem'', pod red. H. Bienioka, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, 2003, s. 37-40.</ref>.
* [[Henri Fayol]] (1841-1925) nazywany ojcem nauki zarządzania, autor wielu prac naukowych, z których najbardziej znaną jest "[[Administracja]] przemysłowa i ogólna". Ponad 30 lat swojego życia kierował w firmą górniczo-hutniczej. To doświadczenie wraz z licznymi badaniami, które przeprowadził pozwoliło mu na wyodrębnienie funkcji przedsiębiorstwa (techniczne, handlowe, finansowe, ubezpieczeniowe, rachunkowości, administracyjne). W obszarze tych czynności administracyjnych Fayol wyodrębnił także [[funkcje zarządzania]] (przewidywanie, [[organizowanie]], rozkazodawstwo, koordynowanie i [[kontrolowanie]]). Ponadto stworzył tablicę uzdolnień kierowniczych oraz sformułował 14 zasad zarządzania a w celu uproszczenie struktur organizacyjnych przedstawił ramowy [[model]] tzw. kładki organizacyjnej<ref>''Podstawy zarządzania przedsiębiorstwem'', pod red. H. Bienioka, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, 2003, s. 37-40.</ref>.
* [[Max Weber]] (1864-1921) niemiecki uczony, socjolog, filozof, ekonomista i metodolog nauk społecznych. Jego najważniejszym osiągnięciem było stworzenie teorii władzy a także zdefiniowanie idei pojęcia [[organizacja biurokratyczna]]. Skupił się on na władzy organizacyjnej i w jej obrębie wskazał jej trzy typy: charyzmatyczny, tradycyjny i racjonalny (organizacyjny). Określił również zasady biurokracji zwracając szczególną uwagę na stanowiska aparatu administracyjnego.
* [[Max Weber]] (1864-1921) niemiecki uczony, socjolog, filozof, [[ekonom]]ista i metodolog nauk społecznych. Jego najważniejszym osiągnięciem było stworzenie teorii władzy a także zdefiniowanie idei pojęcia [[organizacja biurokratyczna]]. Skupił się on na władzy organizacyjnej i w jej obrębie wskazał jej trzy typy: charyzmatyczny, tradycyjny i racjonalny (organizacyjny). Określił również zasady biurokracji zwracając szczególną uwagę na stanowiska aparatu administracyjnego.
* [[Harrington Emerson]] (1852-1951)autor wielu publikacji naukowych oraz książek z czego najważniejszą była "Dwanaście zasad wydajności”, w której wyróżnił dwa rodzaje organizacji tj. twórczo-obronną oraz rabunkowo-niszczącą.
* [[Harrington Emerson]] (1852-1951)autor wielu publikacji naukowych oraz książek z czego najważniejszą była "Dwanaście zasad wydajności", w której wyróżnił dwa rodzaje organizacji tj. twórczo-obronną oraz rabunkowo-niszczącą.
* [[Piotr Drzewiecki]] (1865-1944) założyciel oraz współzałożyciel kilku przedsiębiorstw. Uważał, że w pracy najważniejszy jest czas i dlatego efektywność powinna być mierzona jako stosunek różnicy pomiędzy wynikiem jaki został uzyskany a potrzebnym do tego nakładem – do czasu, który został zużyty.
* [[Piotr Drzewiecki]] (1865-1944) założyciel oraz współzałożyciel kilku przedsiębiorstw. Uważał, że w pracy najważniejszy jest czas i dlatego [[efektywność]] powinna być mierzona jako stosunek różnicy pomiędzy [[wynik]]iem jaki został uzyskany a potrzebnym do tego [[nakład]]em - do czasu, który został zużyty.
* [[Zygmunt Rytel]] (1880-1947) napisał dzieło "Teoretyczne podstawy organizacji” i zawarł w niej m.in. najważniejsze hasła dotyczące organizacji oraz pokazał oryginalne wyobrażenie na temat metodologii badań organizatorskich. Kluczową rolę w jego twórczości naukowej zajmuje energetyczna koncepcja oceny działalności<ref>Martyniak Z., ''Prekursorzy nauki organizacji i zarządzania'', Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1989, s. 53-55.</ref>.
* [[Zygmunt Rytel]] (1880-1947) napisał dzieło "Teoretyczne podstawy organizacji" i zawarł w niej m.in. najważniejsze hasła dotyczące organizacji oraz pokazał oryginalne wyobrażenie na temat metodologii badań organizatorskich. Kluczową rolę w jego twórczości naukowej zajmuje energetyczna koncepcja oceny działalności<ref>Martyniak Z., ''Prekursorzy nauki organizacji i zarządzania'', Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1989, s. 53-55.</ref>.
 
<google>n</google>
 
==Wpływ na teorię systemów==
Nurt uniwersalistyczny odegrał istotną rolę w rozwoju teorii zarządzania jako teorii [[system]]ów. Zgodnie z tym nurtem, organizacje są traktowane jako kompleksowe systemy, w których elementy są ze sobą powiązane i oddziałują na siebie. W ramach tego podejścia, zarządzanie jest postrzegane jako proces [[plan]]owania, kontroli i koordynacji różnych elementów organizacji w celu osiągnięcia określonych celów.
 
Założenia nurtu uniwersalistycznego znalazły swoje odzwierciedlenie w teorii systemów poprzez zastosowanie koncepcji systemów otwartych. Koncepcja ta zakłada, że organizacje są otwarte na swoje otoczenie i wzajemnie oddziałują z nim. [[Teoria systemów]] w kontekście zarządzania koncentruje się na badaniu wzajemnych zależności między różnymi elementami organizacji, takimi jak struktura, procesy, ludzie i kultura. Dzięki temu podejściu, teoria systemów stała się ważnym narzędziem w analizie i [[projekt]]owaniu organizacji.
 
==Wpływ na teorię kontyngencji==
Nurt uniwersalistyczny miał również znaczący wpływ na [[rozwój]] teorii kontyngencji w zarządzaniu. Teoria kontyngencji zakłada, że nie ma jednego idealnego sposobu zarządzania, który można zastosować we wszystkich sytuacjach. Zamiast tego, efektywne zarządzanie zależy od dopasowania do określonych czynników kontekstowych, takich jak [[kultura organizacyjna]], struktura, [[technologia]] czy [[rynek]].
 
Nurt uniwersalistyczny wpłynął na rozwój teorii kontyngencji, poprzez podkreślanie znaczenia uwzględnienia różnych czynników kontekstowych w procesie zarządzania. Zgodnie z tym nurtem, nie ma jednej uniwersalnej metody zarządzania, która byłaby skuteczna we wszystkich przypadkach. Zamiast tego, zarządzanie powinno być dostosowane do konkretnej sytuacji i uwzględniać unikalne cechy organizacji i jej otoczenia. Teoria kontyngencji stała się ważnym uzupełnieniem uniwersalistycznego podejścia, pozwalając na większą [[elastyczność]] i dostosowanie w zarządzaniu.
 
==Wpływ na teorię zarządzania przez cele==
Nurt uniwersalistyczny miał również istotny wpływ na rozwój teorii zarządzania przez [[cele]]. Teoria ta zakłada, że skuteczne zarządzanie opiera się na ustalaniu jasnych celów i koncentrowaniu się na ich osiągnięciu. W ramach tego podejścia, zarządzanie jest ukierunkowane na wyniki i efektywność, a decyzje podejmowane są na podstawie analizy celów i [[wskaźnik]]ów.
 
Ideowy wpływ nurtu uniwersalistycznego na teorię zarządzania przez cele jest widoczny w jej podstawowych założeniach. Nurt ten podkreśla znaczenie ustalania jasnych celów i ich konsekwentnego realizowania. [[Zarządzanie przez cele]], zgodnie z tym nurtem, wykorzystuje koncepcję celów jako podstawowej jednostki analizy i podejmowania decyzji. Dzięki temu, teoria zarządzania przez cele staje się narzędziem umożliwiającym skuteczne zarządzanie i osiąganie wyników.
 
==Rola nurtu uniwersalistycznego w dalszym rozwoju teorii zarządzania==
Nurt uniwersalistyczny odegrał kluczową rolę w rozwoju teorii zarządzania, wpływając na rozwój różnych podejść i teorii. Jego wpływ na teorię systemów, kontyngencji i zarządzania przez cele pokazuje, jak idee i koncepcje tego nurtu znalazły swoje odzwierciedlenie w tych teoriach.
 
Nurt uniwersalistyczny przyczynił się do większego zrozumienia organizacji jako kompleksowych systemów, uwzględnienia kontekstu i dostosowania w zarządzaniu oraz koncentracji na celach i wynikach. Jego wpływ widoczny jest również w rozwinięciu wiedzy na temat struktury organizacji, procesów zarządzania i roli ludzi w organizacji.
 
W dalszym rozwoju teorii zarządzania, nurt uniwersalistyczny nadal odgrywa znaczącą rolę, stymulując badania i poszukiwanie nowych rozwiązań. Jego idee i koncepcje stanowią fundament dla dalszych badań i analiz w dziedzinie zarządzania, przyczyniając się do doskonalenia praktyk zarządzania i osiągania lepszych wyników w [[organizacja]]ch.
 
==Koncepcja zarządzania strategicznego a nurt uniwersalistyczny==
Koncepcja zarządzania strategicznego, która stała się podstawą dla wielu organizacji, ma silne powiązania z nurtu uniwersalistycznym. [[Zarządzanie strategiczne]] obejmuje [[proces planowania]], realizacji i monitorowania strategii organizacji, mający na celu osiągnięcie przewagi konkurencyjnej i osiągnięcie celów organizacji. [[Uniwersalizm]] w tym kontekście oznacza, że istnieją uniwersalne zasady i metody, które mogą być zastosowane w procesie zarządzania strategicznego, niezależnie od specyfiki branży czy organizacji.
 
Nurt uniwersalistyczny w zarządzaniu strategicznym skupia się na identyfikacji i wykorzystaniu kluczowych czynników [[sukces]]u, które są wspólne dla różnych organizacji. Przykładowo, koncepcja pięciu sił konkurencji Michaela Portera jest szeroko stosowana w zarządzaniu strategicznym, niezależnie od branży czy lokalizacji organizacji. Uniwersalizm w zarządzaniu strategicznym pozwala organizacjom na korzystanie z przetestowanych narzędzi i podejść, eliminując konieczność tworzenia indywidualnych rozwiązań dla każdej organizacji.
 
==Odwoływanie się do idei i koncepcji nurtu uniwersalistycznego==
Wielu współczesnych teoretyków zarządzania wciąż odwołuje się do idei i koncepcji nurtu uniwersalistycznego z kilku powodów. Po pierwsze, uniwersalizm w zarządzaniu organizacjami pozwala na wykorzystanie wiedzy i doświadczeń innych organizacji, co może prowadzić do skuteczniejszego zarządzania i osiągania lepszych wyników. Przykładowo, organizacje mogą uczyć się od liderów branżowych, korzystając z ich najlepszych praktyk i unikając popełniania tych samych błędów.
 
Po drugie, odwoływanie się do idei uniwersalizmu pozwala uniknąć "odkrywania koła na nowo" i przyspiesza proces podejmowania decyzji. Zamiast tworzyć nowe teorie i podejścia, organizacje mogą skorzystać z istniejących rozwiązań, które zostały już przetestowane i udowodnione jako skuteczne. To z kolei pozwala zaoszczędzić czas, [[zasoby]] i [[pieniądz]]e.


===Przypisy===
Po trzecie, nurt uniwersalistyczny w zarządzaniu organizacjami może przyczynić się do standaryzacji i uproszczenia procesów zarządzania. Wykorzystanie uniwersalnych zasad i reguł pozwala na stworzenie spójnego i zrozumiałego systemu zarządzania, który może być stosowany w różnych organizacjach. To z kolei ułatwia komunikację, współpracę i wymianę informacji między różnymi jednostkami organizacyjnymi.
<references/>
 
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Karol Adamiecki]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Klasyczna szkoła zarządzania]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Edwin Hauswald]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Teoria zarządzania]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Prakseologia]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Mary Parker Follett]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Charles de Freminville]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Stanisław Bieńkowski]]}} &mdash; {{i5link|a=[[Herbert Simon]]}} }}
 
==Przypisy==
<references />


==Bibliografia==
==Bibliografia==
* Martyniak Z., ''Prekursorzy nauki organizacji i zarządzania'', Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1989
<noautolinks>
* ''Podstawy zarządzania przedsiębiorstwem'', pod red. H. Bienioka, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2003
* Bieniok H. (red.) (2003), ''Podstawy zarządzania przedsiębiorstwem'', Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice
*''Zarządzanie. Teoria i praktyka'', pod red. A. K. Koźmińskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004
* Koźmiński A., Piotrowski W. (red.) (2010), ''Zarządzanie teoria i praktyka'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
* Martyniak Z. (1993), ''Prekursorzy nauki organizacji i zarządzania'', PWE, Warszawa
</noautolinks>


{{a|Katarzyna Urbańska}}
{{a|Katarzyna Urbańska}}
[[Kategoria:Prekursorzy - nurt uniwersalistyczny]]


[[Kategoria:Prekursorzy - nurt uniwersalistyczny]]
{{#metamaster:description|Nurt uniwersalistyczny to kierunek teorii organizacji i zarządzania, rozwijający zasady administracyjne i organizacyjne. Twórcą był Henri Fayol. Skupiano się na rozgraniczeniu pracy, specjalizacji i dyscyplinie w organizacjach.}}

Aktualna wersja na dzień 21:27, 24 lis 2023

Nurt uniwersalistyczny (1900-1930) rozwijał się w tym samym czasie, co kierunek przemysłowy w obszarze klasycznej teorii organizacji i zarządzania. Skupiał się on na naukowym tworzeniu zasad działalności administracyjnej oraz na bardziej ogólnych zasadach organizacji. W literaturze używa się zamiennie także kilku innych nazw tego nurtu tj.: kierunek administracyjny, klasyczna nauka administracji, szkoła uniwersalistyczna[1].Za twórcę nurtu uniwersalistycznego uważa się klasyka francuskiego Henri Fayola, który był jego liderem. Nurt ten w dużej mierze koncentrował się na organizacji procesów zarządzania zarówno w gospodarce jak i w innych dziedzinach życia społecznego takich jak: administracja państwowa, sądownictwo, szkolnictwo itp[2].

Głównym zadaniem badaczy nurtu uniwersalistycznego było rozstrzyganie następujących kwestii:

  • rozdzielne rozgraniczenie pracy administracyjnej pomiędzy konkretne stanowiska pracy oraz sprecyzowana specjalizacja w obszarze zadań,
  • podział dokładnie zdefiniowanych kompetencji, które są podstawowymi do sprawowania określonych funkcji,
  • określenie ważności poszczególnych funkcji oraz stanowisk jak również tworzenie sieci powiązań między nimi,
  • zachowanie dyscypliny przez pracowników administracyjnych,
  • podporządkowanie interesu prywatnego jednostki warunkom, które są niezbędne do skutecznego działania organizacji[3].

Przedstawiciele nurtu uniwersalistycznego

  • Henri Fayol (1841-1925) nazywany ojcem nauki zarządzania, autor wielu prac naukowych, z których najbardziej znaną jest "Administracja przemysłowa i ogólna". Ponad 30 lat swojego życia kierował w firmą górniczo-hutniczej. To doświadczenie wraz z licznymi badaniami, które przeprowadził pozwoliło mu na wyodrębnienie funkcji przedsiębiorstwa (techniczne, handlowe, finansowe, ubezpieczeniowe, rachunkowości, administracyjne). W obszarze tych czynności administracyjnych Fayol wyodrębnił także funkcje zarządzania (przewidywanie, organizowanie, rozkazodawstwo, koordynowanie i kontrolowanie). Ponadto stworzył tablicę uzdolnień kierowniczych oraz sformułował 14 zasad zarządzania a w celu uproszczenie struktur organizacyjnych przedstawił ramowy model tzw. kładki organizacyjnej[4].
  • Max Weber (1864-1921) niemiecki uczony, socjolog, filozof, ekonomista i metodolog nauk społecznych. Jego najważniejszym osiągnięciem było stworzenie teorii władzy a także zdefiniowanie idei pojęcia organizacja biurokratyczna. Skupił się on na władzy organizacyjnej i w jej obrębie wskazał jej trzy typy: charyzmatyczny, tradycyjny i racjonalny (organizacyjny). Określił również zasady biurokracji zwracając szczególną uwagę na stanowiska aparatu administracyjnego.
  • Harrington Emerson (1852-1951)autor wielu publikacji naukowych oraz książek z czego najważniejszą była "Dwanaście zasad wydajności", w której wyróżnił dwa rodzaje organizacji tj. twórczo-obronną oraz rabunkowo-niszczącą.
  • Piotr Drzewiecki (1865-1944) założyciel oraz współzałożyciel kilku przedsiębiorstw. Uważał, że w pracy najważniejszy jest czas i dlatego efektywność powinna być mierzona jako stosunek różnicy pomiędzy wynikiem jaki został uzyskany a potrzebnym do tego nakładem - do czasu, który został zużyty.
  • Zygmunt Rytel (1880-1947) napisał dzieło "Teoretyczne podstawy organizacji" i zawarł w niej m.in. najważniejsze hasła dotyczące organizacji oraz pokazał oryginalne wyobrażenie na temat metodologii badań organizatorskich. Kluczową rolę w jego twórczości naukowej zajmuje energetyczna koncepcja oceny działalności[5].

Wpływ na teorię systemów

Nurt uniwersalistyczny odegrał istotną rolę w rozwoju teorii zarządzania jako teorii systemów. Zgodnie z tym nurtem, organizacje są traktowane jako kompleksowe systemy, w których elementy są ze sobą powiązane i oddziałują na siebie. W ramach tego podejścia, zarządzanie jest postrzegane jako proces planowania, kontroli i koordynacji różnych elementów organizacji w celu osiągnięcia określonych celów.

Założenia nurtu uniwersalistycznego znalazły swoje odzwierciedlenie w teorii systemów poprzez zastosowanie koncepcji systemów otwartych. Koncepcja ta zakłada, że organizacje są otwarte na swoje otoczenie i wzajemnie oddziałują z nim. Teoria systemów w kontekście zarządzania koncentruje się na badaniu wzajemnych zależności między różnymi elementami organizacji, takimi jak struktura, procesy, ludzie i kultura. Dzięki temu podejściu, teoria systemów stała się ważnym narzędziem w analizie i projektowaniu organizacji.

Wpływ na teorię kontyngencji

Nurt uniwersalistyczny miał również znaczący wpływ na rozwój teorii kontyngencji w zarządzaniu. Teoria kontyngencji zakłada, że nie ma jednego idealnego sposobu zarządzania, który można zastosować we wszystkich sytuacjach. Zamiast tego, efektywne zarządzanie zależy od dopasowania do określonych czynników kontekstowych, takich jak kultura organizacyjna, struktura, technologia czy rynek.

Nurt uniwersalistyczny wpłynął na rozwój teorii kontyngencji, poprzez podkreślanie znaczenia uwzględnienia różnych czynników kontekstowych w procesie zarządzania. Zgodnie z tym nurtem, nie ma jednej uniwersalnej metody zarządzania, która byłaby skuteczna we wszystkich przypadkach. Zamiast tego, zarządzanie powinno być dostosowane do konkretnej sytuacji i uwzględniać unikalne cechy organizacji i jej otoczenia. Teoria kontyngencji stała się ważnym uzupełnieniem uniwersalistycznego podejścia, pozwalając na większą elastyczność i dostosowanie w zarządzaniu.

Wpływ na teorię zarządzania przez cele

Nurt uniwersalistyczny miał również istotny wpływ na rozwój teorii zarządzania przez cele. Teoria ta zakłada, że skuteczne zarządzanie opiera się na ustalaniu jasnych celów i koncentrowaniu się na ich osiągnięciu. W ramach tego podejścia, zarządzanie jest ukierunkowane na wyniki i efektywność, a decyzje podejmowane są na podstawie analizy celów i wskaźników.

Ideowy wpływ nurtu uniwersalistycznego na teorię zarządzania przez cele jest widoczny w jej podstawowych założeniach. Nurt ten podkreśla znaczenie ustalania jasnych celów i ich konsekwentnego realizowania. Zarządzanie przez cele, zgodnie z tym nurtem, wykorzystuje koncepcję celów jako podstawowej jednostki analizy i podejmowania decyzji. Dzięki temu, teoria zarządzania przez cele staje się narzędziem umożliwiającym skuteczne zarządzanie i osiąganie wyników.

Rola nurtu uniwersalistycznego w dalszym rozwoju teorii zarządzania

Nurt uniwersalistyczny odegrał kluczową rolę w rozwoju teorii zarządzania, wpływając na rozwój różnych podejść i teorii. Jego wpływ na teorię systemów, kontyngencji i zarządzania przez cele pokazuje, jak idee i koncepcje tego nurtu znalazły swoje odzwierciedlenie w tych teoriach.

Nurt uniwersalistyczny przyczynił się do większego zrozumienia organizacji jako kompleksowych systemów, uwzględnienia kontekstu i dostosowania w zarządzaniu oraz koncentracji na celach i wynikach. Jego wpływ widoczny jest również w rozwinięciu wiedzy na temat struktury organizacji, procesów zarządzania i roli ludzi w organizacji.

W dalszym rozwoju teorii zarządzania, nurt uniwersalistyczny nadal odgrywa znaczącą rolę, stymulując badania i poszukiwanie nowych rozwiązań. Jego idee i koncepcje stanowią fundament dla dalszych badań i analiz w dziedzinie zarządzania, przyczyniając się do doskonalenia praktyk zarządzania i osiągania lepszych wyników w organizacjach.

Koncepcja zarządzania strategicznego a nurt uniwersalistyczny

Koncepcja zarządzania strategicznego, która stała się podstawą dla wielu organizacji, ma silne powiązania z nurtu uniwersalistycznym. Zarządzanie strategiczne obejmuje proces planowania, realizacji i monitorowania strategii organizacji, mający na celu osiągnięcie przewagi konkurencyjnej i osiągnięcie celów organizacji. Uniwersalizm w tym kontekście oznacza, że istnieją uniwersalne zasady i metody, które mogą być zastosowane w procesie zarządzania strategicznego, niezależnie od specyfiki branży czy organizacji.

Nurt uniwersalistyczny w zarządzaniu strategicznym skupia się na identyfikacji i wykorzystaniu kluczowych czynników sukcesu, które są wspólne dla różnych organizacji. Przykładowo, koncepcja pięciu sił konkurencji Michaela Portera jest szeroko stosowana w zarządzaniu strategicznym, niezależnie od branży czy lokalizacji organizacji. Uniwersalizm w zarządzaniu strategicznym pozwala organizacjom na korzystanie z przetestowanych narzędzi i podejść, eliminując konieczność tworzenia indywidualnych rozwiązań dla każdej organizacji.

Odwoływanie się do idei i koncepcji nurtu uniwersalistycznego

Wielu współczesnych teoretyków zarządzania wciąż odwołuje się do idei i koncepcji nurtu uniwersalistycznego z kilku powodów. Po pierwsze, uniwersalizm w zarządzaniu organizacjami pozwala na wykorzystanie wiedzy i doświadczeń innych organizacji, co może prowadzić do skuteczniejszego zarządzania i osiągania lepszych wyników. Przykładowo, organizacje mogą uczyć się od liderów branżowych, korzystając z ich najlepszych praktyk i unikając popełniania tych samych błędów.

Po drugie, odwoływanie się do idei uniwersalizmu pozwala uniknąć "odkrywania koła na nowo" i przyspiesza proces podejmowania decyzji. Zamiast tworzyć nowe teorie i podejścia, organizacje mogą skorzystać z istniejących rozwiązań, które zostały już przetestowane i udowodnione jako skuteczne. To z kolei pozwala zaoszczędzić czas, zasoby i pieniądze.

Po trzecie, nurt uniwersalistyczny w zarządzaniu organizacjami może przyczynić się do standaryzacji i uproszczenia procesów zarządzania. Wykorzystanie uniwersalnych zasad i reguł pozwala na stworzenie spójnego i zrozumiałego systemu zarządzania, który może być stosowany w różnych organizacjach. To z kolei ułatwia komunikację, współpracę i wymianę informacji między różnymi jednostkami organizacyjnymi.


Nurt uniwersalistycznyartykuły polecane
Karol AdamieckiKlasyczna szkoła zarządzaniaEdwin HauswaldTeoria zarządzaniaPrakseologiaMary Parker FollettCharles de FreminvilleStanisław BieńkowskiHerbert Simon

Przypisy

  1. Zarządzanie.Teoria i praktyka, pod red. A. K. Koźmińskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 644.
  2. Martyniak Z., Prekursorzy nauki organizacji i zarządzania, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1989, s. 4-5.
  3. Zarządzanie.Teoria i praktyka, pod red. A. K. Koźmińskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 644.
  4. Podstawy zarządzania przedsiębiorstwem, pod red. H. Bienioka, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, 2003, s. 37-40.
  5. Martyniak Z., Prekursorzy nauki organizacji i zarządzania, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1989, s. 53-55.

Bibliografia

  • Bieniok H. (red.) (2003), Podstawy zarządzania przedsiębiorstwem, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice
  • Koźmiński A., Piotrowski W. (red.) (2010), Zarządzanie teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
  • Martyniak Z. (1993), Prekursorzy nauki organizacji i zarządzania, PWE, Warszawa


Autor: Katarzyna Urbańska