Niezdolność do pracy

Z Encyklopedia Zarządzania
Wersja z dnia 21:55, 20 maj 2020 autorstwa 127.0.0.1 (dyskusja) (LinkTitles.)
Niezdolność do pracy
Polecane artykuły


Niezdolność do pracy – jest to całkowita lub częściowa utrata zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Rodzaje niezdolności do pracy

  • częściowa niezdolność do pracy – posiada ją osoba która utraciła – w znacznym stopniu – zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji,
  • całkowita niezdolność do pracy - osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy,
  • całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji – osoba utraciła zdolność do wykonywania pracy oraz posiada naruszenie sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, [1]

Ocena niezdolności do pracy

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

  1. stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji,
  2. możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. [2]

Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat. Okres ten może być wydłużony jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.

Niezdolność do pracy orzekana jest do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, w przypadku gdy:

  • nadal stwierdza się niezdolność do pracy,
  • osoba badana miała prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przez co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego,
  • osobie badanej brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

Oceny niezdolności do pracy oraz jej stopnia dokonuje lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ustala on również:

  1. datę powstania niezdolności do pracy,
  2. trwałość lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy,
  3. związek przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami,
  4. trwałość lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji,
  5. celowość przekwalifikowania zawodowego. [3]

Od orzeczenia lekarza orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu, w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia. Sprzeciw wniesiony po terminie nie jest rozpatrywany. Na wniosek osoby zainteresowanej, w uzasadnionych przypadkach, ZUS może jednak przywrócić termin na wniesienie sprzeciwu.

Orzeczenia wydawane są przez komisję lekarską w trzyosobowym składzie.

W terminie 14 dni od dnia wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika, prezes ZUS ma prawo zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia i przekazać sprawę rozpatrzenia komisji lekarskiej. Osoba zainteresowana jest niezwłocznie informowana przez ZUS o zgłoszeniu tego zarzutu.

Lekarzem orzecznikiem lub członkiem komisji może być lekarz, który jest specjalistą w zakresie którejś z dziedzin medycyny oraz odbył przeszkolenie w zakresie ustalonym przez prezesa ZUS. Członek komisji lekarskiej nie może być jednocześnie lekarzem orzecznikiem.

Nadzór nad wykonywaniem orzecznictwa

Nadzór nad wykonywaniem orzecznictwa o niezdolności do pracy sprawuje Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Nadzór ten obejmuje:

  1. kontrolę prawidłowości i jednolitości stosowania zasad orzecznictwa o niezdolności do pracy przez lekarzy orzeczników i komisje lekarskie,
  2. udzielanie lekarzom orzecznikom i komisjom lekarskim wytycznych w zakresie stosowania zasad orzecznictwa o niezdolności do pracy,
  3. prawo przekazania sprawy do rozpatrzenia przez komisję lekarską, jeżeli w wyniku kontroli, o której mowa w pkt 1, zostanie stwierdzony brak zgodności orzeczenia lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej ze stanem faktycznym lub zasadami orzecznictwa o niezdolności do pracy. [4]

Przypisy

  1. Straszewska E., Pietras A., Miernicka I. (red) (2018) Prawo pracy a prawo ubezpieczeń społecznych. Prawo pracy w systemie prawa., Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
  2. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2018 r. poz. 1270) Art. 13
  3. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2018 r. poz. 1270) Art. 14 pkt 1
  4. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2018 r. poz. 1270) Art. 14 pkt 5

Bibliografia

Autor: Renata Ptaszek

Uwaga.png

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych.

Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.