M-handel

M-handel (m-commerce) jest szczególną formą handlu elektronicznego wyróżniająca się zastosowaniem urządzeń mobilnych i nowej technologii komunikacyjnej przy zawieraniu transakcji biznesowych.

Za pomocą dostępnych technologii informatycznych m-handel umożliwia dokonywanie wszelakich transakcji, zakupu dóbr i usług, pozyskiwanie informacji niezależnie od czasu i miejsca. Nie ma wymogów stałego łącza internetowego, jest wysoka jakość bezpieczeństwa dzięki temu mamy możliwość identyfikacji oraz lokalizacji użytkownika.

M-handel historycznie związany był z powstaniem protokołu (Wireless Application Protocol) dla uzyskaniu dostępu do internetu, współcześnie jednak został on wyparty przez klasyczne protokoły internetowe HTML, DHTML wspomagane szybką łącznością bezprzewodową WiFi, UMTS, EDGE, i in.

Segmenty rynku

Handel mobilny występuję w czterech następujących modelach (S. Kadry 2016, s.5-6):

• Business to Consumer (B2C)– jest dominującym modelem, który umożliwia wprowadzenie biznesów nie występujących w standardowym handlu online. Sprzedaż różnorodnych towarów cyfrowych jest znacznie skuteczniejsza w tej formie handlu a także otwiera perspektywy w innych dziedzinach do których należą gry, muzyka, filmy, rozrywka czy pośród aplikacji edukacyjnych. Ponadto model B2C za pomocą urządzeń mobilnych może korzystać z funkcji GPS czy wiadomości typu push,
• Consumer to Consumer (C2C)– stanowi znaczącą część m-handlu ze względu na fakt, iż więcej niezależnych konsumentów jest w stanie sprzedawać między sobą za pomocą urządzeń mobilnych. Stało się to za przyczyną przekształcenia tradycyjnych modeli e-commerce w aplikacje,

• Business to Business (B2B)– dedykowane aplikacje stworzone tak aby częściowo zamienić niektóre narzędzia internetowe i przyspieszyć przetwarzanie zamówień, śledzenie dostaw oraz informowanie partnerów biznesowych o najnowszych usługach czy produktach,
• Government to Consumer (G2C)– obecnie rządy zdają sobie sprawę z coraz częstszego wykorzystywania urządzeń mobilnych. Dlatego też popularne staje się dostosowywanie się na przykład poprzez stosowanie urządzeń mobilnych do płatności za podatki lokalne, opłaty za usługi, kary drogowe czy kalkulatory podatkowe.

Ten rodzaj handlu od znanego wszystkim e-commerce odróżnia się za pomocą odbiorców i branż, w których występuje. Ponadto do różnic między e-handlem a m-handlem można zaliczyć (G. Szymański 2017, s.36):

• wielkość urządzeń – urządzenia mobilne zajmują znacznie mniej miejsca od komputerów czy laptopów używanych przy e-commerce,
• długość pracy – urządzenia mobilne mogą pracować znacznie dłużej bez podłączenia do ładowania, jest to niezbędna funkcja, która wyróżnia te urządzenia właśnie jako prawdziwie mobilne,
• pojemność – ograniczona moc pamięci RAM, typowe urządzenia mobilne nie są przystosowane do intensywnego i ciągłego przetwarzania w przeciwieństwie do laptopów i komputerów,
• dodatkowe funkcje – urządzenia mobilne posiadają rozbudowane funkcje, których nie posiadają laptopy jak na przykład globalne systemy pozycjonowania (GPS), komunikacja bliskiego zasięgu (NFC), wiadomości SMS i połączenia głosowe a także możliwość zainstalowania różnorodnych aplikacji.

Główne czynniki wpływające na dynamiczny rozwój

W przeciągu ostatnich kilku lat można było zaobserwować znaczący rozwój usług dostarczanych w ramach m-commerce (G. Szymański 2017, s.37). Wśród głównych czynników wpływających na ten rozwój można wymienić (G. Szymański 2017, s.37):

1. Stale rosnąca liczba urządzeń mobilnych i smartfonów na rynku,
2. Mobilność czyli zdolność do zawierania transakcji w każdym miejscu,
3. Możliwość wykorzystania aplikacji przeznaczonych do płatności elektronicznych,
4. Rosnąca popularność i wykorzystanie transmisji danych,
5. Upowszechnienie urządzeń typu PDA, stanowiących funkcjonalny odpowiednik klasycznego stacjonarnego komputera.

Korzyści i bariery handlu mobilnego

Fakt, że ludzie chętnie sięgają po tego typu rozwiązanie ma swoje odzwierciedlenie w korzyściach z niego płynących. Do podstawowych zalet można zaliczyć (M. Sławińska 2016, s. 77):

• możliwość szybkiego porównywania cen produktów czy usług,
• łatwy dostęp do opinii kupowanych produktów czy usług,
• szybki dostęp do sprzedawcy w przypadku jakiś niezgodności zwłaszcza poprzez różnego rodzaju chaty dostępne w aplikacjach,
• możliwość dokonywania transakcji w dowolnej chwili, jest to zaleta szczególnie ważna dla sprzedawców ponieważ kupujący może dokonywać transakcji na przykład jadąc autobusem czy czekając na wizytę u lekarza co w przypadku klasycznego e-handlu jest niemożliwe,
• elastyczna dostępność oznacza to, że użytkownik sam decyduje kiedy i do czego chce się zalogować,
• łatwa łączność czyli brak konieczności łączenia się z modemem czy dodatkową siecią ponieważ telefony posiadają transmisje danych,
• personalizacja, urządzenia mobilne mogą być dostosowane do potrzeb użytkowników, także aplikacje mają wiele możliwości personalizacji swojego kontentu dla klientów,
• oszczędność czasu transakcje zawierane przez m-commerce nie wymagają od użytkownika włączenia czy ładowania komputera, telefon jest w ciągłym użytku i wystarczy jedynie nacisnąć guzik lub wyświetlacz.

Jednak jak każde rozwiązanie handel mobilny posiada również wady (W. Chmielarz 2017, s. 45):

• małe ekrany telefonów mogą ograniczać czytelność informacji,
• używając telefonów jest większe prawdopodobieństwo wejścia w nieodpowiedni link i pobranie wirusa,
• strony internetowe na urządzeniach mobilnych przewija się znacznie dłużej,
• problem z bezpieczeństwem zwłaszcza podczas używania niezabezpieczonych sieci WIFI,

Dodatkowo można wyróżnić także następujące bariery m-handlu (K. Bartczak 2016, s. 81):

• słaby dostęp do sieci,
• słaba jakość sieci,
• bariery informatyczne,
• niska popularność płatności za pomocą telefonu na danym rynku,
• niektórym osobom może być ciężko nauczyć się szybkiej obsługi urządzeń mobilnych,
• ograniczenia technologiczne urządzeń mobilnych.

M-handel na świecie

W Polsce m-handel bardzo często utożsamiany jest z e-handlem. Wiele osób dokonuje zakupów zarówno za pomocą laptopów jak i telefonów. Jednak ciągle rozwijające się są między innymi różnego rodzaju aplikacje. Coraz więcej osób korzysta z aplikacji bankowych do codziennego załatwiania spraw. Rozwój widoczny jest także w aplikacjach typu Uber czy Bolt. Z początku służyły one tylko do przemieszczania się a teraz można także zamówić przez nie jedzenie czy zakupy. Widoczne jest również powstawanie coraz to nowych aplikacji tego typu oferujących już nie usługi komunikacyjne a właśnie dowóz. Do krajów, w których udział m-handlu jest największy można zaliczyć między innymi Stany Zjednoczone, Japonia, Finlandia, Wielka Brytania, Hong Kong (P. Duhan 2019, s. 20). Dzieje się to za przyczyną tworzenia w tych krajach nowych aplikacji umożliwiających rozwój tego typu handlu. Dla porównania w Pakistanie udział m-handlu w roku 2017 wynosił zaledwie 5% (A. Khaskheli 2017, s. 21). Jednak równocześnie warto zauważyć, że trend ten szybko się zmienia wraz z gwałtownym rozwojem technologii oraz zaufania do zakupów online na całym świecie. Głównym powodem, dla którego w państwach wciąż rozwijających się wykorzystanie m-commerce jest stosunkowo niskie jest fakt, że system płatności internetowych nie jest wystarczająco rozwinięty i brakuje tam aplikacji umożliwiających zawieranie transakcji przez Internet.

Bibliografia

• Bartczak K. (2016)., Bariery rozwojowe handlu elektronicznego, Exante, Wrocław, s. 81.
• Chmielarz W. (2016), , Mobilne aspekty technologii informacyjnych, WWZ, Warszawa.
• Chmielarz W., Parys T. (2017), Uwarunkowania zastosowania handlu mobilnego, "Przegląd organizacji", nr 8(931), s.45.
• Chmielarz W., Parys T. (2018), Wykorzystanie technologii mobilnych w handlu elektronicznym, "Annales" nr 2
• Duhan P., Singh A. (2019), M-commerce: Experiencing the Phygital Retail, Apple Academic Press, Canada, s.20.
• Kadry S., El Hami A. (2017), Innovations in E-Systems for Business and Commerce, Apple Academic Press, Rozdział 7, s. 1-14.
• Khaskheli A. (2017), M-Commerce and Mobile Apps: Opportunities for SMEs in Developing Countries, "Journal of International Business Research and Marketing", nr 2, s. 21.
• Kowalska M. (2016), , M-konsument jako segment rynku zyskujący na znaczeniu, "Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania" nr 43/2.
• Olszak C.M., Ziemba E. (2019), Strategie i modele gospodarki elektronicznej, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa, s.106.
• Sławińska M. (2016), Handel we współczesnej gospodarce. Nowe wyzwania, Uni Druk, Poznań, s. 76-77.
• Szpringer W. (2007), E-commerce e-banking. Wyzwania globalizacji, Difin, s. 63.
• Szymański G. (2017), M-commerce jako nowy trend współczesnych konsumentów, "Zeszyty naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" nr 501, s. 36-40.

Autor: Krzysztof Woźniak, Angelika Orlof