Liberalizm gospodarczy
| Liberalizm gospodarczy |
|---|
| Polecane artykuły |
Liberalizm gospodarczy (leseferym, fr. laissez faire) to system poglądów ekonomicznych, zakładający, że gospodarka sama, bez ingerencji zewnętrznej, dąży do równowagi i rozwoju za sprawą tzw. "niewidzialnej ręki rynku", która sama najlepiej prowadzi alokację zasobów. W związku z tym państwo oraz inne organizacje polityczno-gospodarcze powinny pozostać neutralne wobec procesów zachodzących w gospodarce. Teorie liberalizmu gospodarczego była odpowiedzią na politykę merkantylną, która reglamentowała produkcję i utrzymywała protekcjonizm.
Źródła liberalizmu gospodarczego
Źródeł liberalizmu gospodarczego należy doszukiwać się w dwóch systemach filozoficzno- ekonomicznych:
- poglądach fizjokratów francuskich z XVIII wieku,
- angielskiej klasycznej ekonomii politycznej z XVIII wieku.
Fizjokratyzm
Za jego twórcę uważa się Francois Quesnaya. Stwierdzał on, że rolnictwo daje najlepsze produkty i to dzięki niemu warunkowany jest rozwój całej gospodarki. Inne gałęzie przemysłu takie jak rzemiosło, handel są mało istotne. Uważał, że naturalne jest aby wszystko było oparte na zasadach własności osobistej. Dzięki takiemu rozwiązaniu właściciel może dysponować wszystkimi elementami związanymi z rolnictwem (ziemia, produktem i siłą roboczą). postulował ona o zniesieniu monopoli wytwórczych, ceł wewnętrznych, cechów oraz wszystkich innych ograniczeń w wolnym handlu.
Angielska, klasyczna ekonomia polityczna
Za jej twórcę uważa się Adama Smitha. Według tej doktryny życie gospodarcze i wszystkie występujące w nim prawa mają charakter obiektywny (oznacza to, że są niezależne od woli ludzi). Według tej teorii państwo nie może ingerować w gospodarkę, a jedyna rola państwa powinna ograniczyć się do ochrony granic oraz wewnętrznego porządku prawnego. Jak stwierdzają myśliciele tej teorii prawem człowieka jest wolność działań gospodarczych. Argumentując to tym, ze jednostki kierując interesami osobistymi chcą osiągnąć jak największe korzyści co natomiast przynosi duże korzyści dla ogółu społeczeństwa. Filozofowie szkoły klasycznej dopuszczają jedyny regulator życia gospodarczego, którym jest wolna konkurencja prywatnych przedsiębiorców, która eliminuje z życia społecznego jednostki słabe i niezaradne. Szkoła klasyczna w ekonomii, za której twórcę uważa się angielskiego uczonego Adama Smitha, zakłada, że rynek reguluje się sam. W związku z tym zwiększenie się bezrobocia powoduje spadek płac, bo większa liczba chętnych konkuruje o daną liczbę miejsc pracy. Obniżka zarobków powoduje, że niższe są koszty produkcji, co przyczynia się do jej ożywienia. To z kolei wpływa na wzrost popytu na pracę i spadek bezrobocia. Wobec tego zdaniem klasyków należy znieść ograniczenia dotyczące zatrudnienia i zarobków. Uważają oni, iż wszelkie zakłócenia rynku są przejściowe i w dłuższym okresie gospodarka sama doprowadzi się do stanu równowagi.
Główne założenia liberalnej polityki gospodarczej
Istnieją trzy główne strefy życia społecznego w których liberalizm gospodarczy dąży do pełnej wolności, a są nimi:
- wolność jednostki (postulaty przeciwko poddaństwu osobistemu i gruntowemu oraz wolnemu przepływowi siły roboczej),
- wolność działalności gospodarczej (wolność przemysłowa, walka z obciążeniami i ograniczeniami tej wolności),
- wolność handlowa (swobodny przepływ towarów wewnątrz państwa, poza jego granicami jak i na morzach i oceanach).
Przedstawiciele liberalizmu gospodarczego
Pierwszymi przedstawicielami liberalizmu byli D. North, D. Hume oraz P. de Boisguillebert. Za najważniejszego przedstawiciela liberalizmu gospodarczego uważany jest wspomniany wcześniej Adam Smith. Pozostali najbardziej znani klasycy to David Ricardo, Jean B. Say i John S. Mill.
Bibliografia
- Czopek L. (red.) (1995). Populara Encyklopedia Powszechna, Oficyna Wydawnicza Fogra, Kraków.
- Dach Z. (2007). Mikroekonomia dla studiów licencjackich, Wydawnictwo Naukowe Synaba, Kraków.
- Kwaśnicki W. (2005). Gospodarka społeczna z perspektywy ekonomii liberalnej, "Trzeci sektor", nr 2.
- Marciniak S. (red.) (2001). Marko i Mikroekonomia Podstawowe problemy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- Stankiewicz W. (1998). Historia myśli ekonomicznej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
- Szpak J. (2001). Historia gospodarcza powszechna, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
- Wojnarski D. (2004). Powszechna historia gospodarcza, Wydawnictwo Poltext, Warszawa.
Autor: Mateusz Rejdak, Franciszek Bolechowski
