Krzywa Beveridge'a

Krzywa Beveridge'a jest to model wyrażający odwrotną oraz nieliniową zależność pomiędzy liczbą wolnych stanowisk pracy (wakatów), a liczbą osób niezatrudnionych, przy pozostałych czynnikach niezmienionych (ceteris paribus) (P. Idczak 2012, s. 79). Przy wykorzystaniu jej założeń można określić poziom bezrobocia strukturalnego w bezrobociu rzeczywistym. Koncepcja ta zakłada, że pojawiająca się większa liczba osób niepracujących, występuje równocześnie z mniejszą liczbą wakatów i odwrotnie. Natomiast jakiekolwiek przesunięcia wzdłuż krzywej mają związek ze zmianami cyklicznymi oraz skutkują zmianami w obrębie popytu na pracę (P. Idczak 2014, s. 113).

Charakterystyka

Teoria krzywej Beveridge'a stanowi jedno z podstawowych narzędzi analitycznych, stosowanych w pomiarze zmian jakościowych na rynku pracy. Została ona opracowana przez brytyjskiego ekonomistę i polityka Williama Beveridge’a, który zwrócił uwagę na ujemną relację między stopą bezrobocia, a liczbą wakatów. Twierdził również, że pracodawcy chętnie poszukują osób do pracy w momencie, kiedy sytuacja na rynku pracy ulega polepszeniu. Poprzez wzrost liczby nowych zleceń (wzrost ilości pracy), a przez to wzrost sprzedaży, rośnie również zapotrzebowanie na większą ilość rąk do pracy. Wówczas występuje niska stopa bezrobocia. Z kolei w warunkach pogarszającej się sytuacji na rynku, następuje spadek zapotrzebowania na pracę, a pracodawcy zaprzestają aktywnych poszukiwań nowych kandydatów do pracy. Stan ten powoduje wzrost stopy bezrobocia (M. Drozdowicz-Bieć i in. 2007, s. 16).

Budowa krzywej

Położenie oraz wygląd krzywej Beveridge’a wskazuje na korelację popytu i podaży na rynku pracy. Istotą kształtowania się krzywej jest siła zależności między poziomem zmienności wakatów i stopy bezrobocia (M. Drozdowicz-Bieć i in. 2007, s. 16). Jeżeli dopasowania na rynku pracy funkcjonują prawidłowo, wtedy krzywa jest nachylona ujemnie i znajduje się w pobliżu początku osi układu współrzędnych. Jeśli natomiast w tym samym czasie wzrasta liczba nieobsadzonych stanowisk pracy oraz liczba osób bezrobotnych, to niedopasowania narastają i mamy wówczas do czynienia z bezrobociem o charakterze strukturalnym - krzywa przemieszcza się na układzie współrzędnych w prawo od jego początku (K. Nagel 2016, s. 35). Na zmianę pozycji krzywej Beveridge’a wpływa zmiana skuteczności działania rynku pracy, a więc dynamiczne dopasowanie popytu oraz struktury podaży pracy (S. Piocha, R. Dylkiewicz 2009, s. 145).

Wszelkie zmiany powodujące przesunięcie wzdłuż krzywej skutkują zmianami w zakresie popytu na pracę i mają związek ze zmianami cyklicznymi. W przypadku spowolnienia gospodarczego oraz spadku zapotrzebowania na nowych pracowników, następuje spadek liczby wolnych stanowisk pracy, co w rezultacie powoduje wzrost bezrobocia, a krzywa Beveridge'a przesuwa się wówczas w stronę osi odciętych. W sytuacji poprawy, czy też pogorszenia się efektywności dopasowań (zachwiania się harmonii) na rynku pracy cała krzywa zostaje odpowiednio przesunięta na układzie w prawo bądź w lewo. Jeśli przesunięcie nastąpi w prawo oznaczać to będzie, że w stosunku do wcześniejszego położenia krzywej podniesie się jednocześnie ilość oferowanych miejsc pracy oraz osób bezrobotnych. Spowoduje to utrudnienia w procesie zatrudnienia nowych osób w sytuacji wysokiej stopy bezrobocia, a pracownicy przez wzgląd na ograniczoną liczbę wolnych posad odczują trudności związane z brakiem lub możliwością znalezienia odpowiadającej im pracy.

Tak przedstawiona efektywność systemu dopasowań między chętnymi osobami do pracy, a jej oferentami powoduje w rezultacie wzrost poziomu bezrobocia strukturalnego oraz bezrobocia frykcyjnego, a przez to także naturalnego poziomu bezrobocia. W praktyce taka sytuacja może świadczyć o tworzącym się nowym punkcie równowagi na rynku pracy, będącym wyznacznikiem dla zakresu i typu czynności ukierunkowanych na usprawnienie działania systemu dopasowań zapotrzebowania na pracę oraz liczbę kandydatów do pracy (P. Idczak 2014, s. 113).

Bibliografia

• Drozdowicz-Bieć M., Pater R. , Wargacki M. (2007), Identyfikacja zmian rynku pracy za pomocą barometru ofert pracy, "Barometr Regionalny", nr 1 (7), s. 13-21
• Idczak P. (2014), Efektywność mechanizmu dopasowań na rynku pracy w UE, "Edukacja Ekonomistów i Menedżerów: problemy, innowacje, projekty", nr 2 (32), s. 109-125
• Idczak P. (2012), Geograficzny wymiar luki kompetencyjnej na rynku pracy UE, "Edukacja Ekonomistów i Menedżerów: problemy, innowacje, projekty", nr 3 (25), s. 73-89
• Nagel K. (2016), Wybrane mierniki określające niedopasowania kwalifikacji i umiejętności na rynku pracy na przykładzie Polski, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach", nr 258, s. 29-40
• Piocha S., Dylkiewicz R. (2009), Współczesne teorie ekonomiczne o ograniczaniu bezrobocia w gospodarce, "Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych", nr 13 (1), s. 141-159.

Autor: Dominika Kowalczyk