Kryteria jakości produktów: Różnice pomiędzy wersjami
m (Infobox update) |
(LinkTitles.) |
||
Linia 15: | Linia 15: | ||
Kryteria jakości produktów – określone cechy jakościowe lub ich zespoły występujące w strukturze danego produktu, które pozwalają na jego ocenę jakościową. Ocena ta z uwagi na podmiot, który jej dokonuje, może być przeprowadzana z różnych punktów widzenia, np. projektowego, technicznego, konsumenckiego itp. W zależności od tego, czy dany wyrób mamy zaprojektować, wytworzyć czy użytkować, będzie położony akcent na inne cechy lub zespoły cech jakościowych [Duda I. 1995, s. 79]. | Kryteria jakości produktów – określone cechy jakościowe lub ich zespoły występujące w strukturze danego produktu, które pozwalają na jego ocenę jakościową. [[Ocena]] ta z uwagi na podmiot, który jej dokonuje, może być przeprowadzana z różnych punktów widzenia, np. projektowego, technicznego, konsumenckiego itp. W zależności od tego, czy dany [[wyrób]] mamy zaprojektować, wytworzyć czy użytkować, będzie położony akcent na inne cechy lub zespoły cech jakościowych [Duda I. 1995, s. 79]. | ||
== == | == == | ||
Kryteria jakości (kryterium jakości to jeden z istotnych przymiotów jakości wyrobów jako składowe do określenia stanu zbiorczego jakości przedmiotu analizy) powinny spełniać następujące podstawowe wymagania: | Kryteria jakości (kryterium jakości to jeden z istotnych przymiotów jakości wyrobów jako składowe do określenia stanu zbiorczego jakości przedmiotu analizy) powinny spełniać następujące podstawowe wymagania: | ||
Linia 27: | Linia 27: | ||
Z punktu widzenia podstawowych aspektów analizy jakości wyróżnia się następujące grupy znaczeniowe kryteriów: | Z punktu widzenia podstawowych aspektów analizy jakości wyróżnia się następujące grupy znaczeniowe kryteriów: | ||
* przedmiotową – ujmującą kryteria jakości wynikające z przeznaczenia przedmiotu analizy lub jego właściwości (np. nośnik pojazdu, obrabialność materiału), | * przedmiotową – ujmującą kryteria jakości wynikające z przeznaczenia przedmiotu analizy lub jego właściwości (np. nośnik pojazdu, obrabialność materiału), | ||
* wytwórczą – ujmującą kryteria wynikające z warunków wykonawstwa lub realizacji procesu wytwórczego (dokładność wymiarów obrobionego przedmiotu), | * wytwórczą – ujmującą kryteria wynikające z warunków wykonawstwa lub realizacji procesu wytwórczego ([[dokładność]] wymiarów obrobionego przedmiotu), | ||
* użytkową – ujmującą kryteria wynikające z osiągów obiektu lub efektów procesu użytkowania (niezawodność działania, zużycie paliwa), | * użytkową – ujmującą kryteria wynikające z osiągów obiektu lub efektów procesu użytkowania ([[niezawodność]] działania, zużycie paliwa), | ||
* doznaniową - ujmującą kryteria wynikające z efektów doznaniowych spowodowanych oddziaływaniem przedmiotu analizy (estetyka wyglądu, wydzielana woń), | * doznaniową - ujmującą kryteria wynikające z efektów doznaniowych spowodowanych oddziaływaniem przedmiotu analizy (estetyka wyglądu, wydzielana woń), | ||
* ekonomiczną - ujmującą kryteria wynikające z korzyści ekonomicznych osiąganych przez odpowiednie postępowanie lub ze specyfiki przedmiotu (koszt nabycia, koszt eksploatacji). | * ekonomiczną - ujmującą kryteria wynikające z korzyści ekonomicznych osiąganych przez odpowiednie postępowanie lub ze specyfiki przedmiotu ([[koszt]] nabycia, koszt eksploatacji). | ||
<google>text</google> | <google>text</google> | ||
Linia 36: | Linia 36: | ||
Poszczególne grupy znaczeniowe kryteriów jakości są reprezentowane przez kryteria szczególne, które nazwano znamionami jakości [Borkowski S. 2004, s. 20-21]. | Poszczególne grupy znaczeniowe kryteriów jakości są reprezentowane przez kryteria szczególne, które nazwano znamionami jakości [Borkowski S. 2004, s. 20-21]. | ||
Wśród rodzajów kryteriów wyróżnia się (wg oddziaływania na jakość) [Kolman R. 2013, s. 215]: | Wśród rodzajów kryteriów wyróżnia się (wg oddziaływania na [[jakość]]) [Kolman R. 2013, s. 215]: | ||
* maksyment – (walor, stymulanta) czyli wielkość korzystna dla dużych wartości albo niemierzalna cecha korzystna, | * maksyment – (walor, stymulanta) czyli wielkość korzystna dla dużych wartości albo niemierzalna cecha korzystna, | ||
* miniment – (mankament, destymulanta) to wielkość korzystna dla małych wartości, albo cecha niekorzystna, | * miniment – (mankament, destymulanta) to wielkość korzystna dla małych wartości, albo cecha niekorzystna, | ||
Linia 43: | Linia 43: | ||
Ze względu na sposób wyznaczania ilościowego poziomu ich stanu wyróżnia się trzy odmiany kryteriów jakości: | Ze względu na sposób wyznaczania ilościowego poziomu ich stanu wyróżnia się trzy odmiany kryteriów jakości: | ||
* mierzalne- są to wielkości mierzone powszechnie stosowanymi metodami pomiarowymi (różne wielkości fizykalne), albo też są przeliczalne i mogą być podawane w sztukach lub jednostkach pieniężnych, | * mierzalne- są to wielkości mierzone powszechnie stosowanymi metodami pomiarowymi (różne wielkości fizykalne), albo też są przeliczalne i mogą być podawane w sztukach lub jednostkach pieniężnych, | ||
* porównywalne- są to cechy o stanach określonych przez porównywanie z odpowiednim wzorcem stanu (np. zgodność parametrów znamionowych, kompletność montażu maszyn), przy czym wzorzec może wskazywać stany stopniowane albo alternatywne (tak, nie), | * porównywalne- są to cechy o stanach określonych przez porównywanie z odpowiednim wzorcem stanu (np. zgodność parametrów znamionowych, kompletność montażu maszyn), przy czym [[wzorzec]] może wskazywać stany stopniowane albo alternatywne (tak, nie), | ||
* ocenialne – są to cechy stopniowane na wyczuciem według uznania oceniającego (np. stan lakieru, smak potrawy). | * ocenialne – są to cechy stopniowane na wyczuciem według uznania oceniającego (np. stan lakieru, smak potrawy). | ||
Wśród typów kryteriów jakości wyróżnia się kryteria: | Wśród typów kryteriów jakości wyróżnia się kryteria: | ||
* predestynacyjne – określające przystosowanie przedmiotu analizy do realizacji zadań wynikających z przeznaczenia, wytwarzania lub użytkowania (np. sprawność maszyny, poprawność działania podnośnika), | * predestynacyjne – określające przystosowanie przedmiotu analizy do realizacji zadań wynikających z przeznaczenia, wytwarzania lub użytkowania (np. [[sprawność]] maszyny, poprawność działania podnośnika), | ||
* energetyczne – określające stan wielkości występujących w kinematyce, dynamice, termice, elektryce itp. (prędkość, ciśnienie), | * energetyczne – określające stan wielkości występujących w kinematyce, dynamice, termice, elektryce itp. (prędkość, ciśnienie), | ||
* finansowe – określające stan finansowy przedmiotu analizy (np. koszt lub zysk), | * finansowe – określające stan finansowy przedmiotu analizy (np. koszt lub [[zysk]]), | ||
* materiałowe – określające stan właściwości materiałów (np. twardość, rozszerzalność), | * materiałowe – określające stan właściwości materiałów (np. twardość, rozszerzalność), | ||
* geometryczne – określające przymioty wyrażone miarami liniowymi i kątowymi oraz ich pochodnymi (np. pole powierzchni, objętość), | * geometryczne – określające przymioty wyrażone miarami liniowymi i kątowymi oraz ich pochodnymi (np. pole powierzchni, objętość), | ||
Linia 58: | Linia 58: | ||
Mając na względzie stopień ważności kryteriów jakości, można je podzielić na: | Mając na względzie stopień ważności kryteriów jakości, można je podzielić na: | ||
* zasadnicze – (bardzo ważne, podstawowe albo ważnościowe, tzn. takie, które mogą być wykorzystane do różnicowania ważności innych kryteriów jakości, jak np. trafność, korzyść lub używalność), | * zasadnicze – (bardzo ważne, podstawowe albo ważnościowe, tzn. takie, które mogą być wykorzystane do różnicowania ważności innych kryteriów jakości, jak np. trafność, [[korzyść]] lub używalność), | ||
* zwyczajne (ważne, szczegółowe), | * zwyczajne (ważne, szczegółowe), | ||
* dopełniające (istotne) [Borkowski S. 2004, s. 20-21]. | * dopełniające (istotne) [Borkowski S. 2004, s. 20-21]. | ||
Dobór kryteriów jakości może być dokonywany: | Dobór kryteriów jakości może być dokonywany: | ||
* doraźnie – na potrzeby bieżące, | * doraźnie – na [[potrzeby]] bieżące, | ||
* systematycznie – do analiz powtarzanych okresowo [Kolman R., Krukowski K. 1997, s. 139-140]. | * systematycznie – do analiz powtarzanych okresowo [Kolman R., Krukowski K. 1997, s. 139-140]. | ||
Linia 71: | Linia 71: | ||
* Kolman R., Różne odmiany jakości i ich praktyczne wykorzystanie, Wydawnictwo PLACET, Warszawa 2003 | * Kolman R., Różne odmiany jakości i ich praktyczne wykorzystanie, Wydawnictwo PLACET, Warszawa 2003 | ||
* Kolman R., Zastosowanie inżynierii jakości. Poradnik, AJG, Bydgoszcz 2003 | * Kolman R., Zastosowanie inżynierii jakości. Poradnik, AJG, Bydgoszcz 2003 | ||
* Kolman R., Krukowski K., Nowoczesny system jakości. Poradnik dla przedsiębiorcy, Oficyna Wydawnicza Ośrodka Postępu Organizacyjnego, Bydgoszcz 1997 | * Kolman R., Krukowski K., Nowoczesny [[system]] jakości. Poradnik dla przedsiębiorcy, Oficyna Wydawnicza Ośrodka Postępu Organizacyjnego, Bydgoszcz 1997 | ||
{{a|Klaudia Nowak }} | {{a|Klaudia Nowak }} | ||
[[Kategoria:Towaroznawstwo]] | [[Kategoria:Towaroznawstwo]] |
Wersja z 04:21, 20 maj 2020
Kryteria jakości produktów |
---|
Polecane artykuły |
Kryteria jakości produktów – określone cechy jakościowe lub ich zespoły występujące w strukturze danego produktu, które pozwalają na jego ocenę jakościową. Ocena ta z uwagi na podmiot, który jej dokonuje, może być przeprowadzana z różnych punktów widzenia, np. projektowego, technicznego, konsumenckiego itp. W zależności od tego, czy dany wyrób mamy zaprojektować, wytworzyć czy użytkować, będzie położony akcent na inne cechy lub zespoły cech jakościowych [Duda I. 1995, s. 79].
Kryteria jakości (kryterium jakości to jeden z istotnych przymiotów jakości wyrobów jako składowe do określenia stanu zbiorczego jakości przedmiotu analizy) powinny spełniać następujące podstawowe wymagania:
- powinny być przymiotami jednoznacznymi o zwartych nazwach,
- nie mogą być przymiotami tożsamościowymi lub bliskoznacznymi,
- w przyjętych zestawie kryteria powinny się w miarę możliwości wzajemnie dopełniać,
- liczebność zestawu kryteriów jakości nie powinna być mniejsza niż trzy,
- niewłaściwa jest nadmiernie duża liczebność zestawu kryteriów, gdyż zmniejsza operatywność analizy jakości,
- zależnie od potrzeb w zestawie powinny się znajdować kryteria uwzględniające: przeznaczenie obiektu lub procesu, efekty wykonawcze, wymagania użytkowe, względy ekonomiczne i doznaniowe – reprezentowane przez poszczególne znamiona jakości.
Z punktu widzenia podstawowych aspektów analizy jakości wyróżnia się następujące grupy znaczeniowe kryteriów:
- przedmiotową – ujmującą kryteria jakości wynikające z przeznaczenia przedmiotu analizy lub jego właściwości (np. nośnik pojazdu, obrabialność materiału),
- wytwórczą – ujmującą kryteria wynikające z warunków wykonawstwa lub realizacji procesu wytwórczego (dokładność wymiarów obrobionego przedmiotu),
- użytkową – ujmującą kryteria wynikające z osiągów obiektu lub efektów procesu użytkowania (niezawodność działania, zużycie paliwa),
- doznaniową - ujmującą kryteria wynikające z efektów doznaniowych spowodowanych oddziaływaniem przedmiotu analizy (estetyka wyglądu, wydzielana woń),
- ekonomiczną - ujmującą kryteria wynikające z korzyści ekonomicznych osiąganych przez odpowiednie postępowanie lub ze specyfiki przedmiotu (koszt nabycia, koszt eksploatacji).
Poszczególne grupy znaczeniowe kryteriów jakości są reprezentowane przez kryteria szczególne, które nazwano znamionami jakości [Borkowski S. 2004, s. 20-21].
Wśród rodzajów kryteriów wyróżnia się (wg oddziaływania na jakość) [Kolman R. 2013, s. 215]:
- maksyment – (walor, stymulanta) czyli wielkość korzystna dla dużych wartości albo niemierzalna cecha korzystna,
- miniment – (mankament, destymulanta) to wielkość korzystna dla małych wartości, albo cecha niekorzystna,
- optyment - (medyment), czyli wielkość korzystna dla pośrednich wartości przedziału zmienności [Kolman R. 2003, s. 55].
Ze względu na sposób wyznaczania ilościowego poziomu ich stanu wyróżnia się trzy odmiany kryteriów jakości:
- mierzalne- są to wielkości mierzone powszechnie stosowanymi metodami pomiarowymi (różne wielkości fizykalne), albo też są przeliczalne i mogą być podawane w sztukach lub jednostkach pieniężnych,
- porównywalne- są to cechy o stanach określonych przez porównywanie z odpowiednim wzorcem stanu (np. zgodność parametrów znamionowych, kompletność montażu maszyn), przy czym wzorzec może wskazywać stany stopniowane albo alternatywne (tak, nie),
- ocenialne – są to cechy stopniowane na wyczuciem według uznania oceniającego (np. stan lakieru, smak potrawy).
Wśród typów kryteriów jakości wyróżnia się kryteria:
- predestynacyjne – określające przystosowanie przedmiotu analizy do realizacji zadań wynikających z przeznaczenia, wytwarzania lub użytkowania (np. sprawność maszyny, poprawność działania podnośnika),
- energetyczne – określające stan wielkości występujących w kinematyce, dynamice, termice, elektryce itp. (prędkość, ciśnienie),
- finansowe – określające stan finansowy przedmiotu analizy (np. koszt lub zysk),
- materiałowe – określające stan właściwości materiałów (np. twardość, rozszerzalność),
- geometryczne – określające przymioty wyrażone miarami liniowymi i kątowymi oraz ich pochodnymi (np. pole powierzchni, objętość),
- czasowe- określające przymioty wyrażone czasem (np. trwałość, terminowość),
- fenomeniczne – określające stan przymiotów nie dających się zaliczyć do żadnego z poprzednich typów (np. przyczepność, wilgotność),
- zmysłowe – określające wrażliwość zmysłów, obiektów ożywionych lub stan bodźców przyjmowanych zmysłami (np. smak, zapach),
- odczuciowe – określające wrażliwość odczuć obiektów ożywionych lub stan bodźców powodujących te odczucia (np. przyjemność, lęk).
Mając na względzie stopień ważności kryteriów jakości, można je podzielić na:
- zasadnicze – (bardzo ważne, podstawowe albo ważnościowe, tzn. takie, które mogą być wykorzystane do różnicowania ważności innych kryteriów jakości, jak np. trafność, korzyść lub używalność),
- zwyczajne (ważne, szczegółowe),
- dopełniające (istotne) [Borkowski S. 2004, s. 20-21].
Dobór kryteriów jakości może być dokonywany:
- doraźnie – na potrzeby bieżące,
- systematycznie – do analiz powtarzanych okresowo [Kolman R., Krukowski K. 1997, s. 139-140].
Bibliografia
- Duda I., Słownik pojęć towaroznawczych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 1995
- Borkowski S., Mierzenie poziomu jakości, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Marketingu, Sosnowiec 2004
- Kolman R., Różne odmiany jakości i ich praktyczne wykorzystanie, Wydawnictwo PLACET, Warszawa 2003
- Kolman R., Zastosowanie inżynierii jakości. Poradnik, AJG, Bydgoszcz 2003
- Kolman R., Krukowski K., Nowoczesny system jakości. Poradnik dla przedsiębiorcy, Oficyna Wydawnicza Ośrodka Postępu Organizacyjnego, Bydgoszcz 1997
Autor: Klaudia Nowak