Koszt całkowity

Z Encyklopedia Zarządzania
Wersja z dnia 02:37, 20 maj 2020 autorstwa 127.0.0.1 (dyskusja) (LinkTitles.)
Koszt całkowity
Polecane artykuły


Koszt całkowity (eng.: total cost TC) to wartość czynników produkcji zużytych w danym okresie do wytworzenia pewnej ilości dobra. w ujęciu mikroekonomicznym jest to suma wynagrodzeń wszystkich czynników wytwórczych. To także suma całkowitych kosztów stałych (eng.: total fixed cost TFC) i całkowitych kosztów zmiennych (eng.: total variable cost TVC).Koszt całkowity można również jako różnica między przychodami ze sprzedaży (eng: total revenue TR) określonej ilości danego dobra, a zyskiem ekonomicznym (eng: economic total profit TP) niezależnym od kosztów i korzyści zewnętrznych przedsiębiorstwa. Jest to relacja między kosztami i odpowiednią wielkością produkcji. Zarówno przychód całkowity oraz koszt całkowity to funkcje ilości wytworzonego towaru. Przyrost kosztu całkowitego wywołanego zmianą produkcji o jedną jednostkę rozpatrywanego dobra, tworzą koszty krańcowe (eng.: marginal cost MC) inaczej zwane marginalnymi.(B. Klimczak 2010, s. 183)

Przedsiębiorstwo na swoją działalność gospodarczą zużywa środki produkcji i z tego tytułu ponosi wydatki (koszty wytworzenia dóbr), które w krótkim okresie występują jako koszty całkowite stałe i zmienne, natomiast w długi okresie wszystkie koszty całkowite są zmienne. (E. Adamowicz i in. 2010, s. 93)

Wzory kosztu całkowitego

1. Różnica między przychodami ze sprzedaży, a zyskiem ekonomicznym.

2. Suma całkowitych kosztów stałych i całkowitych kosztów zmiennych.

3. Użycie kosztu całkowitego do obliczenia kosztu krańcowego (E. Adamowicz i in. 2010, s. 94)

Parser nie mógł rozpoznać (błąd składni): {\displaystyle MC=∆TC/∆Q}

4. Suma iloczynów nakładów czynników produkcji (QA, QB, QC) i ich cen (PA, PB, PC)

Przykłady

Przykład I Przedsiębiorstwo prywatne w roku 2011 na koniec miesiąca obrotowego uzyskało przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych 5458 zł. Wiadomo, że zysk ekonomiczny wyniósł 4352 zł. Jaki jest koszt całkowity na podstawie danych?

5458-4352=1106

Odpowiedź: Koszt całkowity w tym przedsiębiorstwie wyniósł 1106 zł.

Przykład II Przedsiębiorstwo produkcyjne ponosi koszty stałe w łącznej wysokości 1000 zł niezależnie od wielkości produkcji oraz krótkookresowe koszty zmienne w łącznej wysokości 5000 zł związane z bezpośrednią produkcją.

Jaki jest całkowity koszt produkcji tego przedsiębiorcy w rozpatrywanym przypadku?

Ponieważ koszt całkowity jest sumą całkowitych (łącznych) kosztów stałych i zmiennych, wartość TC wynosi odpowiednio:

1000+5000=6000

Odpowiedź:Koszty całkowite produkcji przedsiębiorcy wynoszą 6000 zł.

Oczywiście jest to przypadek kosztów całkowitych w krótkim okresie.

Krzywa kosztów całkowitych (TC) w krótkim okresie czasu

Wykres przedstawiający krzywą kosztów całkowitych w krótkim okresie
  • Krzywa kosztów całkowitych stałych ( TFC) - jest linia poziomą, stałą, niezmienną, ponieważ nie zależy od zmian wielkości produkcji danej jednostki i jej wartość jest większa od zera, gdyż koszty ponoszone są nawet wtedy, gdy przedsiębiorstwo nic nie produkuje (koszty związane z wynajęciem budynku, zatrudnienie pracowników, oświetlenie, konserwacja maszyn).
  • Krzywa kosztów całkowitych zmiennych ( TVC) - jej kształt odpowiada prawu malejących przychodów. Najpierw, zanim pojawią się malejące przychody, krzywa TVC podnosi się coraz mniej stromo w miarę zwiększania nakładów zmiennych czynników produkcji. Kiedy pojawią się malejące przychody, krzywa TVC rośnie coraz szybciej, tzn. staje się coraz bardziej stroma. Inaczej mówiąc: gdy wielkość produkcji wzrasta, koszty zmienne także wzrastają(surowce zużyte do produkcji, wynagrodzenia dla pracowników).
  • Krzywa kosztów całkowitych ( TC) - przedstawia dynamikę kosztów całkowitych. Ponieważ koszt całkowity TC jest sumą kosztów TFC i TVC, linia TC jest po prostu krzywą TVC przesuniętą pionowo w górę w stosunku do krzywej kosztu zmiennego, o wielkość odpowiadającej kosztowi stałemu TFC. Na podstawie wykresu tejże krzywej można z łatwością zauważyć iż wartość kosztów całkowitych w krótkim okresie jest silnie zależna od wartości kosztów zmiennych. (Z. Dach 2010, s. 185-194)

Krzywa kosztów całkowitych (LTC) w długim okresie czasu

W długim okresie wszystkie czynniki produkcji są zmienne tak więc wszystkie koszty są zmienne i nie występują koszty stałe.

Wykres przedstawiający krzywą kosztów całkowitych w długim okresie
  • Krzywa kosztów całkowitych (LTC) – w ujęciu długoterminowym krzywa kosztów całkowitych LTC jest podobna do zaprezentowanej wyżej krzywej kosztów całkowitych w ujęciu krótkoterminowym, jednak przechodzi ona przez początek układu współrzędnych z faktu iż w ujęciu długoterminowym występują tylko koszty zmienne, toteż firma może zaprzestać produkcji, dokonać zmian itp.

Przedział czasowy a koszty całkowite

Koszty całkowite jako sumę całkowitych kosztów zmiennych i stałych należy rozpatrywać w dwóch okresach:

Posługując się zależnością kapitału i pracy należy rozpatrzyć następująco dwa w/w przypadki:

  • W krótkim okresie można dostosowywać ilość pracy zaś ilość kapitału jest stała. Tak więc przedsiębiorca ponosi stałe koszty kapitału oraz zmienne koszty pracy.
  • W długim okresie oba czynniki są zmienne. Tak więc w tym przypadku wszystkie koszty są zmienne.

Warto zaznaczyć iż całkowite koszty ponoszone w długim okresie są równe lub mniejsze od kosztów całkowitych ponoszonych w krótkim okresie.

Koszt całkowity a inne koszty

Opierając się na kosztach całkowitych w związku z nimi powstają stosunki i zależności, gdzie można wyróżnić inne koszty: koszty przeciętne i koszt krańcowy. Koszty przeciętne powstają z podzielenia stosownie koszty stałe, koszty zmienne i koszty całkowite przez wielkość produkcji. (T. Naumiuk 2012, s. 37)

  • Koszt przeciętny stały (eng.: average fixed cost AFC) cechuje się tym, iż jest coraz mniejszy wspólnie ze wzrostem produkcji dobra, dlatego że koszty stałe rozkładają się na coraz większą produkcję.

gdzie:

FC(eng.: fixed cost) – koszt stały

Q(eng.: quality) ilość

  • Koszt przeciętny zmienny (eng.: average variable cost AVC) na początku maleje, a po osiągnięciu pewnego minimum zaczyna rosnąć ma to związek z prawem malejących przychodów.

gdzie:

VC(eng.: variable cost)- koszt zmienny

Q(eng.: quality)- ilość

  • Koszt przeciętny całkowity (eng.: average total cost AC) początkowo maleje następnie po osiągnięciu pewnego minimum zaczyna rosnąć.

gdzie:

TC(eng.:total cost)- koszt całkowity

Q(eng.: quality)- ilość

  • Koszt krańcowy (eng.: marginal cost MC)-zdaniem M. Księżyk "koszty te stanowią wzrost kosztów całkowitych wywołany wzrostem produkcji wyrobu o jednostkę czyli koszt wytworzenia dodatkowej (jednej) jednostki wyrobu ponad dotychczasową wielkość produkcji”. (M. Księżyk 2011, s. 137)

Wykres przedstawiałby krzywą przeciętnego kosztu całkowitego, która byłaby wynikiem sumowania wartości krzywych: przeciętnych kosztów stałych orz przeciętnych kosztów zmiennych. (E. Adamowicz i in. 2010, s. 94-96)

Bibliografia

  • Adamowicz E. (red.) (2010), Ekonomia bez tajemnic, WSiP, Warszawa
  • Begg D., Gianluigi V., Fischer S., Donrbusch R. (2014), Mikroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne S.A., Warszawa
  • Begg P.S.D. (2001), Ekonomia, PWE, Warszawa
  • Bergstrom T.C., Varian H.R. (2003), Mikroekonomia - ćwiczenia, PWN, Warszawa
  • Czarny B. (2011), Podstawy Ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne S.A., Warszawa
  • Dach Z. (2010), Mikroekonomia dla studentów licencjackich, Synaba, Kraków
  • Jonek-Kowalska I., Turek M. (2016), Koszty stałe i zmienne a efektywność produkcji w Polskich kopalniach węgla kamiennego "Zeszyty naukowe Politechniki Śląskiej" nr 1964
  • Khurrum S., Faizul H., Supplier selection problem: a comparison of the total cost of ownership and analytic hierarchy process approaches, Supply Chain Management: An International Journal
  • Klaus-Rosińska A."Kuchta D., (2011),Zastosowanie rachunku kosztów działań (ABC) do kalkulacji kosztów kształcenia na uczelniach wyższych, Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki.
  • Klimczak B. (2010), Mikroekonomia, WAE, Wrocław
  • Księżyk M. (2011), Koszty jako kategoria rachunku ekonomicznego w podejmowaniu decyzji przez producentów dóbr rynkowych "Ekonomia Menedżerska" nr 10
  • Naumiuk T. (2012), Koszty w rachunkowości finansowej, Infor Ekspert, Warszawa
  • Robert H.Frank. (2006), Mikroekonomia Jakiej jeszcze nie było, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot
  • Sloman J. (2001), Podstawy ekonomii, PWE, Warszawa
  • Ślusarczyk B., Ślusarczyk S. (2011), Podstawy mikro- i makroekonomii "Podręczniki- Politechnika Lubelska"

Autor: Robert Stelmaczonek, Michał Bednarczyk, Małgorzata Syguła