ISO 14001

Z Encyklopedia Zarządzania
Wersja z dnia 23:19, 19 maj 2020 autorstwa 127.0.0.1 (dyskusja) (LinkTitles.)
ISO 14001
Polecane artykuły


Norma ISO 14001 jest zbiorem przepisów dotyczących organizacji Systemu Zarządzania Środowiskowego w przedsiębiorstwach oraz instytucjach z uwzględnieniem ochrony środowiska. Istotnym zadaniem normy jest wspomagać działania przedsiębiorstw w zakresie ochrony środowiska, które mogą zapobiec zanieczyszczeniom. Uczestnictwo w niej jest całkowicie dobrowolne. Jest ona oparta o czterofazowy schemat (tzw. Koło Deminga), podobnie jak ISO 9001 oraz ISO 18001[1].

Historia ISO 14001

W 1993 roku Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO), a dokładnie powołany Komitet Techniczny ISO/TC 207 Environmental Management – "Zarządzanie środowiskowe” rozpoczął prace nad opracowaniem międzynarodowych norm w zakresie ochrony środowiska. Normy ISO 14000 poprzedzały takie regulacje jak: EMAS czy brytyjska norma BS 7750. Pierwsze projekty serii norm zostały przedstawione w roku 1994, a ostateczna akceptacja nastąpiła we wrześniu 1996r. Obecnie norma "Systemy Zarządzania Środowiskowego – Specyfikacja i wytyczne stosowania” jest określana mianem normy ISO 14001, a jej aktualny polski odpowiednik to PN-EN ISO 14001:2005[2].

Struktura normy ISO 14001

Struktura polskiej normy PN-EN ISO 14001 wygląda następująco:

  1. Zakres normy
  2. Powołania normatywne normatywne
  3. Terminy i definicje
  4. Wymagania dotyczące systemu zarządzania środowiskiem
    1. Wymagania ogólne
    2. Polityka środowiskowa
    3. Planowanie
    4. Wdrażanie i funkcjonowanie
    5. Sprawdzanie
    6. Przegląd zarządzania
  5. Załącznik A (informacyjny) Wytyczne dotyczące stosowania niniejszej normy międzynarodowej
  6. Załącznik B (informacyjny) Powiązanie ISO 14001:2004 z ISO 9001:2000
  7. Bibliografia[3].

Przyczyny wdrażania ISO 14001

Głównymi przyczynami wdrażania normy ISO 14001 w przedsiębiorstwach są:

  • Faworyzowanie przez konsumentów produktów, które są wytwarzane w warunkach mniej uciążliwych dla środowiska
  • Nakładane regulacje oraz sankcje finansowe przez państwo wynikające z emisji zanieczyszczeń
  • Potrzeba trwałego i zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw
  • Wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa[4].

Korzyści związane z ISO 14001

Korzyści z zastosowania normy ISO 14001 są bardzo szerokie, należą do nich:

  • Poprawa wizerunku organizacji w oczach konsumentów
  • Poprawa wyników środowiskowych przedsiębiorstwa
  • Zwiększenie osiągnięć przedsiębiorstwa poprzez posiadanie dodatkowego certyfikatu
  • Zwiększenie liczby klientów przedsiębiorstwa oraz utrzymanie dotychczasowych
  • Zawieranie nowych kontraktów
  • Redukcja kosztów oraz oszczędność energii poprzez racjonalne gospodarowanie surowcami
  • Uporządkowanie działań przedsiębiorstwa w kwestii zarządzania ochroną środowiska
  • Zwiększenie wiarygodności przedsiębiorstwa w oczach instytucji finansowych (np. podczas pożyczek)
  • Poprawa wiarygodności ekologicznej przedsiębiorstwa
  • Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstwa
  • Wzrost zaufania klientów
  • Polepszenie się relacji z władzami samorządu lokalnego oraz lokalną społecznością

Koszty związane z ISO 14001

Pomimo sporych korzyści wynikających z wdrożenia normy ISO 14001, wiąże się ona również z kosztami, o to kilka z nich:

  • Obowiązek prowadzenia stałego monitoringu i doskonalenia systemu
  • Obowiązek przeprowadzania stałych audytów wenętrznych oraz zewnętrznych w celu weryfikacji systemu
  • Koszty finansowe wynikające z wdrożenia systemu w przedsiębiorstwie
  • Zwiększenie tzw. biurokracji w przedsiębiorstwie
  • Koszty certyfikacji
  • Koszty związane z opracowywaniem dokumentacji
  • Koszty przeglądów kierownictwa
  • Koszty ponoszone na szkolenia pracowników
  • Koszty usług firm doradczych

ISO 14001:2015

W dniu 15 września 2015r. nastąpiła publikacja nowej Normy Międzynarodowej ISO 14001. Bardzo istotnym certyfikowaniem się na normę dotycząca Zarządzania Ochroną Środowiska jest fakt, że norma ISO 14001:2004 (poprzednie wydanie normy ISO 14001:2015) straci swoją ważność we wrześniu 2018r. Wiąże się to z tym, że stosujące ją firmy, jeżeli będą chciały, będą musiały poddać się audytowi wg nowych zasad. Norma ISO 14001:2015 nie różni się diametralnie od swojej poprzedniej wersji, jednak położono większy nacisk na aspekty związane z ochroną środowisk, zarządzaniem ryzykiem, komunikacją, celami, przywództwem oraz podejściem zgodnym z cyklem życia produktu. Wprowadzono złagodzenie wymagań odnośnie nakazów.

Organizacja stosująca tą normę bierze większą odpowiedzialność za ochronę środowiska. Powinna rozważyć swój wpływ na środowisko z perspektywy cyklu życia produktu. Wziąć po uwagę czynniki związane z używanie oraz zakończenie użytkowania produktu, które potencjalnie mogą mieć wpływ na środowisko.

Obowiązkiem najwyższego kierownictwa jest wykazanie zaangażowania w odniesieniu do systemu zarządzania środowiskowego oraz promowanie go na niższych szczeblach. Kierownictwo ponosi odpowiedzialność za skuteczność systemu zarządzania środowiskowego.

Organizacja powinna położyć większy nacisk na komunikację wewnętrzną, ale również zewnętrzną. Jej obowiązkiem jest ustalenie, wdrożenie i utrzymanie procesów komunikacji dotyczącej systemu zarządzania środowiskowego. Po ustaleniu wszystkich istotnych aspektów związanych z komunikacją ważna jest by dokumentowała informacje jako dowód komunikacji. Dokumentacja informacji powinna być prowadzona na wielu płaszczyznach.

Nowa struktura (High Level Standard) zastosowana w normie ISO 14001:2015 pozwala na łatwiejszą integrację systemu zarządzania środowiskowego z innymi systemami zarządzania jakie zostały wdrożone w organizacji.

Normy z serii ISO 14000

Warto zaznaczyć iż norma ISO 14001 jest tylko składową tzw. norm z serii 14000. Obejmują one ogół standardów dotyczących instrumentów, które wspierają zarządzanie środowiskiem.

Przykłady norm serii 14000:

  • ISO 14001: Systemy zarządzania środowiskowego, specyfikacja i wytyczne stosowania
  • ISO 14004: Systemy zarządzania środowiskowego, wskazówki ogólne do zasad, systemów i instrumentów pomocniczych
  • ISO 14015: Zarządzanie środowiskowe – Ocena środowiskowa lokalizacji i organizacji
  • ISO 14031: Zarządzanie środowiskowe – Ocena efektów działalności środowiskowej - Wytyczne
  • ISO 14031: Zarządzanie środowiskowe – Przykłady oceny efektów działalności środowiskowej
  • ISO 14040: Zarządzanie środowiskowe – Ocena cyklu życia – Zasady i struktura
  • ISO 14044: Zarządzanie środowiskowe – Ocena cyklu życia – Wymagania i wytyczne

Bibliografia

  1. ↑ Zarządzanie środowiskowe i systemy zarządzania środowiskowego, Ryszard Nowosielski, Monika Spilka, Aneta Kania, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2010, s. 138.
  2. ↑ Zintegrowane zarządzanie środowiskiem, Andrzej Kryński, Matthias Kramer, Aime F. Caekelbergh, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2013, s. 315-316.
  3. ↑ PN-EN ISO 14001 Systemy zarządzania środowiskowego. Wymagania i wytyczne stosowania, PKN, Warszawa 2005, s. 5
  4. ↑ Wybrane aspekty ochrony środowiska i zarządzania środowiskowego, Bożena Gajdzik, Andrzej Wyciślik, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2010, s. 109-112.

Autor: Kamil Tylutki, Magdalena Pietruszka

Źródło: „https://mfiles.pl/pl/index.php?title=ISO_14001&oldid=114809”