Tekst źródłowy strony Dyskusja:Rachunek kosztów według faz produkcji

==  -- [[Użytkownik:Ania Mizia|Ania Mizia]] 15:27, 25 gru 2013 (CET) -- [[Użytkownik:Ania Mizia|Ania Mizia]] 15:27, 25 gru 2013 (CET) ==

'''Rachunek kosztów według faz produkcji''' (inaczej kalkulacja procesowa fazowa) stosowany jest w przypadku, gdy proces wytworzenia danego produktu składa się z kilku następujących po sobie faz technologicznych, w wyniku których powstają określone półprodukty, detale lub części.  W metodzie kalkulacji fazowej każda faza technologiczna stanowi odzdzielny etap kalkulacji. W każdej fazie kalkulowany jest techniczny [[koszt wytworzenia produktu|koszt wytworzenia]]. Półprodukty powstałe we wcześniejszych fazach technologicznych przekazywane są do następnych faz po technicznym koszcie wytworzenia.  <ref>''Rachunek kosztów w zarządzaniu organizacjami", W. Janik, M. Paździor, Wyd. CeDeWu Sp z o.o, Warszawa 2010, s.57</ref> Ma zastosowanie głównie w [[produkcja - formy organizacji|produkcji]] masowej, wieloseryjnej, np. w wytwórniach marmolady, przemyśle cukierniczym, odzieżowym, włókienniczym, w produkcji odlewów, ceramiki budowlanej.  <ref>''Rachunek kosztów", J. Matuszewicz, Wyd. FINANS – SERVIS, Warszawa 2001 s.143</ref>  Metoda kalkulacji fazowej umożliwia dokładniejsze rozliczenie i kontrolę kosztów poszczególnych faz produkcyjnych co umożliwia także ustalenie kosztu poszczególnych półproduktów, które są przekazywane po każdym [[procesy produkcyjne|procesie produkcyjnym]].  <ref>''Rachunek kosztów", M. Ossowski, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. Z o.o., Gdańsk 2004, s.218</ref> 

==Kalkulacja jednostkowego kosztu wytworzenia==
Dla każdej wydzielonej fazy technologicznej obserwuje się ponoszone koszty. Wydzielenie poszczególnych faz produkcji często wiąże się z wyodrębnieniem jednostek organizacyjnych wewnątrz przedsiębiorstwa realizujących daną fazę procesu produkcyjnego lub pojedynczych stanowisk, których wielkość  produkcji można zmierzyć. Dlatego w tej kalkulacji możliwe jest ustalenie nie tylko kosztu jednostkowego wytworzenia wyrobu gotowego przekazywanego do magazynu, ale także kosztu jednostkowego półfabrykatów powstających w kolejnych fazach procesu produkcyjnego. Każdy proces produkcyjny jest traktowany jako odrębny etap kalkulacji.  <ref>''Rachunek kosztów", M. Ossowski, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. Z o.o., Gdańsk 2004, s.219</ref> 

Do rozliczania kosztów danej fazy na produkty, w zależności od rodzaju produkcji można wykorzystać metodę [[kalkulacja podziałowa|kalkulacji podziałowej prostej]], [[kalkulacja podziałowa|podziałowej ze współczynnikami]] lub metodę [[kalkulacja doliczeniowa|kalkulacji doliczeniowej]].<ref>''Rachunek kosztów w zarządzaniu organizacjami", W. Janik, M. Paździor, Wyd. CeDeWu Sp z o.o, Warszawa 2010, s.57</ref> 

==Odmiany kalkulacji procesowej (fazowej)==
Ze względu na rodzaj produkcji wyróżnia się:
* kalkulację procesową prostą - stosowaną w przedsiębiorstwach, w których we wszystkich fazach procesu produkcyjnego produkcja jest jednorodna;
* kalkulację procesową mieszaną - stosowaną w przedsiębiorstwach, w których jedne wydziały zajmują się produkcją jednorodną, a w innych produkcja jest różnorodna.
Ze względu na sposób przekazywania półfabrykatów pomiędzy wyodrębnionymi fazami procesu technologicznego wyróżnia się:
* kalkulację fazową półfabrykatową,
* kalkulację fazową - bezpółfabrykatową.
W metodzie półfabrykatowej zakłada się, że koszty każdej fazy gromadzi się w karcie kalkulacyjnej, a następnie powiększa się je o wartość półfabrykatów przyjętych z fazy poprzedzającej. W rezultacie koszty ustalone w ostatniej fazie są równe kosztom wytworzenia wyrobów gotowych. 
Koszt wytworzenia wyrobów gotowych przy zastosowaniu metody półfabrykatowej można zapisać za pomocą formuł:

I - pierwsza faza produkcji

<math>KF_{\text{(I)}} = K_{\text{(M)}} + K_{\text{(P fazy I)}}</math>

II - druga faza produkcji

<math>KF_{\text{(II)}} = KF_{\text{(I)}} + K_{\text{(P fazy II)}}</math>

N - 1 - przedostatnia faza produkcji

<math>KF_{\text{(N-1)}} = KF_{\text{(N-2)}} + K_{\text{(P fazy N-1)}}</math>

N- ostatnia faza produkcji 

<math>KF_{\text{(N)}} = KF_{\text{(N-1}} + K_{\text{(P fazy N)}}</math>

Koszt wytworzenia produktów:

<math>K_{\text{(WG)} = KF_{\text{(N}}</math>

gdzie:

<math>KF_{\text{(I)}}</math> - koszty wytworzenia półfabrykatu po fazie (I) procesu produkcyjnego,

<math>KF_{\text{(M}}</math> - koszty wsadu materiałów,

<math>KF_{\text{(M}}</math> - koszty przerobu wyodrębnionej fazy produkcyjnej,

<math>K_{\text{(WG)}}</math> - koszt wytworzenia wyrobów gotowych. <ref>''Rachunek kosztów", M. Ossowski, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. Z o.o., Gdańsk 2004, s.219-220 </ref> 

==Ewidencja kosztów==

[[konto analityczne|Konta analityczne]] kosztów poszczególnych procesów prowadzone do konta "Produkcja podstawowa" zbierają w ciągu okresu [[koszty bezpośrednie]], do których w końcu miesiąca - przed sporządzeniem kalkulacji dolicza się [[koszty pośrednie]] ewidencjonowane na koncie "Koszty wydziałowe".
W przypadku gdy wydziały produkcyjne pokrywają się z fazami produkcyjnymi, to do konta "Koszty wydziałowe" prowadzi się konta analityczne dla każdej fazy. W końcu miesiąca koszty wydziałowe z odpowiadającego mu konta analitycznego kosztów wydziałowych przenoszone są na konto analityczne, prowadzone do konta "Produkcja podstawowa".

Niektóre jednostki gospodarcze nie prowadzą odrębnej ewidencji kosztów wydziałowych dla każdego procesu produkcyjnego, ponieważ w jednym wydziale produkcyjnym odbywa się kilka procesów, a w niektórych przypadkach - nawet wszystkie procesy produkcyjne. W takiej sytuacji koszty wydziałowe gromadzone na jednym koncie dotyczą kilku procesów i w związku z tym na koniec miesiąca rozlicza się je na poszczególne procesy za pomocą odpowiednich kluczy podziałowych kosztów. <ref>''Rachunek kosztów", J. Matuszewicz, Wyd. FINANS – SERVIS, Warszawa 2001 s.143</ref>  

==Bibliografia==
* W. Janik, M. Paździor, ''Rachunek kosztów w zarządzaniu organizacjami",  Wyd. CeDeWu Sp z o.o, Warszawa 2010
* J. Matuszewicz, "Rachunek kosztów", Wyd. FINANS – SERVIS, Warszawa 2001 
* M. Ossowski, "Rachunek kosztów",  Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. Z o.o., Gdańsk 2004

===Przypisy===
<references/>

{{a|Anna Mizia}}
[[Kategoria:Metody i techniki finansowe]]