Dyplomacja

Dyplomacja - to zespół metod i środków oraz sztuka osiągania celów polityki zagranicznej państwa, prowadzenia i utrzymywania stosunków między państwami,a szczególnie prowadzenia rokowań i zawierania traktatów (Sutor J., 2000, s.29).

J. Sutor jest zdania, że termin "dyplomacja" pochodzi od greckiego słowa diploma (gr. diplóos - podwójny), tj. składający się z dwóch tabliczek (Sutor J., 2003, s. 21).

Dyplomacja jest jednym z kluczowych elementów polityki zagranicznej każdego państwa. Może być ona definiowana jako sztuka i nauka prowadzenia stosunków między państwami oraz negocjacji w celu osiągnięcia określonych celów i interesów narodowych. Dyplomacja opiera się na zasadach komunikacji, negocjacji i współpracy między państwami w celu rozwiązywania konfliktów, promowania interesów krajowych oraz utrzymywania pokoju i stabilności na arenie międzynarodowej.

W praktyce dyplomacja obejmuje szeroki zakres działań, takich jak nawiązywanie i utrzymywanie stosunków dyplomatycznych, negocjacje międzynarodowe, prowadzenie misji dyplomatycznych i reprezentowanie kraju na arenie międzynarodowej. Dyplomacja działa na wielu płaszczyznach, od bilateralnych relacji między państwami, poprzez międzynarodowe organizacje, aż po globalne fora, takie jak Organizacja Narodów Zjednoczonych.

Definicje dyplomacji

Istnieje ponad 40 różnych definicji dyplomacji, wśród nich możemy wymienić takie:

1. dyplomacja to działalność organów państwa i jego przedstawiciele za granicą, która ma na celu ochronę i urzeczywistnienie interesów zewnętrznych kraju w sposób bezkonfliktowy. Julian Sutor definiuje pojęcie dyplomacji, zwracając swoją uwagę na jej trzy główne elementy, które jak twierdzi: "choć występują osobno, dopiero razem wzięte wyjaśniają wszystkie najważniejsze aspekty tego terminu" (Sutor J., 2000, s. 29).
2.  dyplomacja to oficjalna działalność organów państwowych w zakresie stosunków międzynarodowych. Zajmują się tym przedstawiciele dyplomatyczne, spełniające zewnętrzne funkcje państwa, czyli ochronę praw i interesów państwa i jego obywateli za granicą. Dotyczy to oficjalnych stosunków państwa z innymi państwami i porusza się w kierunku do osiągania celów, jakie mają organy kierownicze władzy państwowej (Nahlik S., 1971, s. VI).
3. dyplomacja to czynności między różnymi państwami, które są prowadzone dla zawarcia umów handlowych oraz dla otrzymywania wsparcia wojskowego dla reprezentowanego kraju. Dyplomacja jest powiązana z rozwiązywaniem w sposób tolerancyjny problemów między państwami. Jest narzędziem, za pomocą którego państwo prowadzi swoją politykę zagraniczną w stosunkach zewnętrznych (Malendowski W. i in).

Rodzaje dyplomacji

Spotykamy się z wieloma rodzajami dyplomacji. Omówimy jednak tylko kilka z nich:

• Dyplomacja prewencyjna - to są działania, które skupiają swoją uwagę na zapobieganiu wynikania konfliktów między stronami (Ciupiński A.,2002, s. 33.).
• Dyplomacja publiczna (ang. public diplomacy) - działania, które badają wpływ postaw społecznych na formowanie i realizację polityki zagranicznej (Leonard M. i in.2000).
• Dyplomacja tajna - oznacza utajnienie umów zawieranych na niekorzyść państw trzecich.
• Dyplomacja konferencyjna-parlamentarna - są to specyficzne formy i metody przeprowadzenia dialogu i dyskusji między rządami i organizacjami międzynarodowymi lub między samymi rządami na konferencjach międzynarodowych.
• Dyplomacja dwustronna - działalność dyplomatyczna między dwoma państwami.
• Dyplomacja międzynarodowa - to jest dyplomacja wielostronna.

Funkcje misji dyplomatycznych

"Funkcje misji dyplomatycznej obejmują między innymi (Art. 3 ust. 1 konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych z 1961 roku):

• Reprezentowanie państwa wysyłającego w państwie przyjmującym;
• Ochronę w państwie przyjmującym interesów państwa wysyłającego i jego obywateli, w granicach ustalonych przez prawo międzynarodowe;
• Prowadzenie rokowań z rządem państwa przyjmującego;
• Zaznajamianie się wszelkimi legalnymi sposobami z warunkami panującymi w państwie przyjmującym i z rozwojem zachodzących w nim wydarzeń oraz zdawanie z tego sprawy rządowi państwa wysyłającego;
• Popieranie przyjaznych stosunków pomiędzy państwem wysyłającym a państwem przyjmującym oraz rozwijanie pomiędzy nimi stosunków gospodarczych, kulturalnych i naukowych"

Cel polityki zagranicznej i rola dyplomacji

Głównym celem polityki zagranicznej jest ochrona i promocja interesów narodowych oraz bezpieczeństwa państwa na arenie międzynarodowej. Polityka zagraniczna jest narzędziem, które państwo wykorzystuje w celu budowania swojej pozycji i wpływów na arenie międzynarodowej, a także w celu realizacji swoich celów politycznych, gospodarczych, kulturalnych i strategicznych.

W realizacji celów polityki zagranicznej kluczową rolę odgrywa dyplomacja. Dyplomaci reprezentujący państwo na arenie międzynarodowej są odpowiedzialni za negocjowanie traktatów i umów, budowanie sojuszy, rozwiązywanie konfliktów oraz promowanie interesów swojego kraju. Dyplomacja jest narzędziem, które umożliwia państwu uczestnictwo w międzynarodowym systemie stosunków międzynarodowych i wpływanie na jego kształtowanie.

Rola dyplomacji jest szczególnie istotna w dzisiejszym globalnym świecie, który charakteryzuje się wzrostem złożoności i interdyscyplinarności problemów międzynarodowych. Wyzwania takie jak terroryzm, zmiany klimatu, migracje czy handel międzynarodowy wymagają współpracy i koordynacji działań państw na poziomie międzynarodowym. Dyplomacja jest instrumentem, który umożliwia państwom współpracę i negocjacje w celu znalezienia rozwiązań na te problemy.

Dyplomacja odgrywa również istotną rolę w utrzymywaniu pokoju i stabilności na świecie. Poprzez negocjacje i mediacje dyplomaści mogą przyczynić się do rozwiązywania konfliktów, zapobiegania ich eskalacji i budowania zaufania między państwami. Dyplomacja jest niezbędnym narzędziem w procesie budowania porządku międzynarodowego opartego na zasadach prawa i współpracy między państwami.

Działalność organów państwa za granicą

Działalność organów państwa za granicą jest jednym z kluczowych aspektów dyplomacji. Państwo wysyła swoich przedstawicieli na placówki dyplomatyczne, takie jak ambasady i konsulaty, w celu reprezentowania swoich interesów i utrzymania kontaktów z innymi państwami. Ambasadorowie i konsulowie pełnią funkcję przedstawicieli swojego kraju i są odpowiedzialni za prowadzenie negocjacji, reprezentowanie państwa w różnych organizacjach międzynarodowych oraz udzielanie konsularnej pomocy obywatelom swojego kraju przebywającym za granicą.

Działalność organów państwa za granicą ma na celu nie tylko promowanie interesów kraju, ale również budowanie i utrzymanie stosunków dyplomatycznych z innymi państwami. Ambasadorowie mają za zadanie nawiązywać i utrzymywać kontakty z przedstawicielami innych państw, prowadzić rozmowy na temat współpracy bilateralnej oraz reprezentować swój kraj na międzynarodowych spotkaniach i konferencjach. W ramach tej działalności, organy państwa za granicą również monitorują sytuację polityczną, gospodarczą i społeczną w danym kraju oraz przekazują informacje i raporty do centrali w celu podejmowania decyzji na szczeblu rządowym.

Ochrona interesów zewnętrznych kraju

Ochrona interesów zewnętrznych kraju jest kolejnym ważnym elementem dyplomacji. Państwo podejmuje różne działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa i obronę swoich interesów na arenie międzynarodowej. W tym kontekście, dyplomacja odgrywa istotną rolę w negocjacjach międzynarodowych, zarówno w kontekście konfliktów zbrojnych, jak i w obszarze gospodarki czy ochrony środowiska.

W ramach ochrony interesów zewnętrznych, państwo podejmuje również działania dyplomatyczne w celu rozwiązywania sporów międzynarodowych. Dyplomacja służy jako narzędzie do negocjacji, mediacji i dyplomatycznych rozwiązań konfliktów. Przykładem może być rola dyplomacji w rozwiązywaniu sporów terytorialnych czy negocjacji pokojowych.

Ochrona interesów zewnętrznych kraju wymaga również zapewnienia bezpieczeństwa obywatelom za granicą. W tym celu państwo powołuje konsulaty, które mają za zadanie udzielanie pomocy obywatelom w sytuacjach kryzysowych, takich jak wypadki, katastrofy naturalne czy problemy prawne. Konsulowie odpowiadają za zapewnienie ochrony i wsparcia swoim obywatelom przebywającym za granicą.

Oficjalna działalność organów państwowych w stosunkach międzynarodowych

Oficjalna działalność organów państwowych w stosunkach międzynarodowych jest kolejnym istotnym elementem dyplomacji. Państwa prowadzą oficjalne kontakty na różnych szczeblach, takich jak spotkania międzyrządowe, wizyty państwowe czy negocjacje na forum międzynarodowym. Te działania służą do promowania współpracy między państwami, rozwiązywania problemów międzynarodowych oraz tworzenia porozumień i umów.

Oficjalna działalność organów państwowych w stosunkach międzynarodowych obejmuje również udział w organizacjach międzynarodowych, takich jak Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ), Unia Europejska czy NATO. Państwa wysyłają swoich przedstawicieli na posiedzenia i konferencje tych organizacji w celu reprezentowania swoich interesów oraz podejmowania decyzji na szczeblu międzynarodowym.

W ramach oficjalnej działalności, organy państwowe również prowadzą negocjacje dotyczące umów międzynarodowych. Mogą to być umowy handlowe, umowy o współpracy gospodarczej czy umowy dotyczące bezpieczeństwa międzynarodowego. Negocjacje te wymagają umiejętności dyplomatycznych, negocjacyjnych i komunikacyjnych w celu osiągnięcia korzystnych rezultatów dla swojego kraju.

Rodzaje dyplomacji

Dyplomacja prewencyjna

Dyplomacja prewencyjna ma na celu zapobieganie konfliktom i kryzysom międzynarodowym poprzez prowadzenie aktywnej polityki dyplomatycznej. Jej głównym zadaniem jest identyfikacja potencjalnych zagrożeń i szukanie rozwiązań, które pomogą uniknąć konfliktów zbrojnych. Dyplomacja prewencyjna opiera się na dialogu, negocjacjach i wzmacnianiu zaufania między państwami. Jej skuteczność polega na odpowiednim monitorowaniu sytuacji międzynarodowej i podejmowaniu działań, zanim konflikt się nasili.

Dyplomacja publiczna

Dyplomacja publiczna to rodzaj dyplomacji, który skupia się na komunikacji i budowaniu pozytywnego wizerunku państwa w oczach społeczności międzynarodowej. Jej celem jest promowanie wartości, kultury, polityki i interesów danego państwa poprzez różne formy komunikacji, takie jak wystąpienia publiczne, konferencje, spotkania z mediami czy działania kulturalne. Dyplomacja publiczna jest narzędziem wpływu na opinię publiczną i kształtowania postrzegania danego państwa przez innych aktorów międzynarodowych.

Dyplomacja tajna

Dyplomacja tajna, nazywana również dyplomacją poufną, to rodzaj dyplomacji, którego celem jest prowadzenie negocjacji i wymiany informacji w sposób dyskretny i niejawny. W tym rodzaju dyplomacji kluczowe znaczenie ma utrzymanie poufności, co pozwala na swobodniejsze wyrażanie opinii i poszukiwanie kompromisów. Dyplomacja tajna jest stosowana szczególnie w sytuacjach, w których wymagana jest większa dyskrecja, na przykład w czasie konfliktów zbrojnych lub negocjacji pokojowych.

Dyplomacja konferencyjna-parlamentarna

Dyplomacja konferencyjno-parlamentarna polega na prowadzeniu negocjacji i podejmowaniu decyzji na międzynarodowych konferencjach, w których uczestniczą przedstawiciele różnych państw oraz organizacji międzynarodowych. Ta forma dyplomacji umożliwia szerokie dyskusje i wymianę poglądów na temat kluczowych kwestii międzynarodowych. Dyplomacja konferencyjno-parlamentarna jest stosowana w celu osiągnięcia porozumienia i rozwiązania problemów, które wymagają wspólnych działań wielu aktorów międzynarodowych.

Dyplomacja dwustronna

Dyplomacja dwustronna to rodzaj dyplomacji, w której dwa państwa prowadzą bezpośrednie negocjacje i podejmują decyzje w sprawach dotyczących ich bilateralnych relacji. Jest to najbardziej podstawowa i tradycyjna forma dyplomacji, w której każde państwo reprezentuje swoje interesy i dąży do osiągnięcia wzajemnie korzystnych porozumień. Dyplomacja dwustronna jest stosowana w celu rozwiązywania problemów, budowania zaufania i rozwijania współpracy między państwami.

Dyplomacja międzynarodowa

Dyplomacja międzynarodowa to rodzaj dyplomacji, który ma na celu regulowanie stosunków między państwami na poziomie globalnym. Jest to forma dyplomacji, w której uczestniczą różne państwa oraz organizacje międzynarodowe, takie jak Organizacja Narodów Zjednoczonych czy Unia Europejska. Dyplomacja międzynarodowa opiera się na negocjacjach, zawieraniu porozumień, podejmowaniu decyzji oraz rozwiązywaniu konfliktów na arenie międzynarodowej. Jej celem jest utrzymanie pokoju, promowanie współpracy i rozwiązywanie problemów globalnych.

Dyplomacja — artykuły polecane

Funkcje współczesnego państwa — Polityka — Samoorganizacja — Unia personalna — Korupcja — Lobbing — Polityka turystyczna — Porozumienie monopolistyczne — Światowa Organizacja Handlu

Bibliografia

• Ciupiński A. (2002), Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, Warszawa
• Leonard M., Vidhya A. (2000), Going Public:Diplomacy for the Information Society,  , Foreign Policy Centre, Londyn
• Łakota-Micker M. (2016), Instrumentarium przyszłego dyplomaty, Legens. Publishing Workshop Ltd, London
• Malendowski W., Mojsiewicza C. (red.) (2004), Stosunki międzynarodowe , Alta 2, Warszawa
• Molendowski E. (2017), Handel zagraniczny i biznes międzynarodowy we współczesnej gospodarce, Dyplomacja gospodarcza Polski: organizacja, główne zadania w okresie transformacji, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków
• Nahlik S. (1971), Narodziny nowożytnej dyplomacji, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków
• Siekiera J. (2011), Źródła prawne i sposoby nawiązywania stosunków dyplomatycznych, Nawiązywanie i utrzymywanie stosunków dyplomatycznych między państwami na przykładzie Rzeczypospolitej Polskiej i Nowej Zelandii, Wrocław
• Sutor J. (2003), Prawo dyplomatyczne i konsularne, Lexis Nexis, Warszawa
• Sutor J. (2003), Prawo dyplomatyczne i konsularne, Lexis Nexis, Warszawa
• Wasiński M. (2014), Art. 3 ust. 1 konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych z 1961 roku, Prawo dyplomatyczne i konsularne w zarysie, Oficyna e-BookPro, Łódź

Autor: Yuliia Ivanitska, Victoria Kapcio, Konrad Kokoszka

.