Dostęp do informacji publicznej

Z Encyklopedia Zarządzania
Wersja z dnia 08:14, 19 maj 2020 autorstwa Sw (dyskusja | edycje) (Infobox update)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Dostęp do informacji publicznej
Polecane artykuły

Dostęp do informacji publicznej należy interpretować jako zespół prawnych, instytucjonalnych, porządkujących warunków, które zapewniają wszystkim zainteresowanym możliwość autonomicznego zaznajomienia się z zawartością informacji publicznej. Polega on na „obowiązku upowszechniania i udzielania informacji przez podmioty publiczne oraz inne osoby i jednostki organizacyjne w zakresie, w jakim wykonują zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa” [1].

W funkcjonowanie współczesnej demokracji jedną z istotniejszych części jest zagwarantowanie obywatelom publicznego dostępu do informacji publicznej. Właśnie gwarancja możliwości zdobycia informacji o działalności władzy publicznej ma ścisły związek ze stopniem demokratyzmu w państwie. Rozwój mediów w państwie z obowiązującą zasadą jawności działania jego organów, podwyższa społeczną kontrolę nad rządzącymi [2]. Dostęp do informacji publicznej jest darmowy, lecz nie wyłącza to kosztów, odnoszących się do udzielenia informacji, które chcący uzyskać informacje może zapłacić (mowa o tym w art. 15 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej) [3].

Komu przysługuje dostęp do informacji publicznej

Każdy posiada zapewnione prawo dostępu do informacji publicznej. Aczkolwiek podlega ono ograniczeniu na płaszczyźnie przepisów o ochronie informacji niejawnych i ochronie tajemnic ustawowo chronionych oraz tajemnic przedsiębiorcy bądź przez wzgląd na prywatność osób fizycznych w świetle art. 5 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej [4].

Podmioty zobowiązane do udostępnienia informacji publicznej

W zgodzie z art. 4 ustawy o dostępie do informacji publicznej powinność do udostępniania tychże informacji spoczywa na „władzach publicznych oraz innych podmiotach wykonujących zadania publiczne, w tym m. in. organach władzy publicznej, organach samorządów gospodarczych i zawodowych, podmiotach reprezentujących Skarb Państwa, podmiotach reprezentujących państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmiotach reprezentujących inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym.” [5].

Realizacja prawa dostępu do informacji publicznej

Dostęp do informacji publicznej to dostęp do [6]:

  • dokumentów urzędowych,
  • obrad kolegialnych organów władzy publicznej wyborów powszechnych,
  • uzyskania informacji publicznej.

Realizacja prawa dostępu do informacji publicznej odbywa się przez :

  • udostępnienie w Biuletynie Informacji Publicznej,
  • udostępnienie w centralnym repozytorium,
  • wywieszenie informacji publicznej czy też ulokowanie urządzenia udostępniającego informacje w ogólnodostępnej lokalizacji,
  • złożenie wniosku o udostępnienie.

Podstawa prawna

Na poziomach międzynarodowym, europejskim i krajowym określone zostały poręczenia prawne, dotyczące dostępu do informacji publicznej [7]:

Płaszczyzna międzynarodowa:
  • Powszechna Deklaracji Praw Człowieka, art. 19
  • Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r., art. 19, ust. 2
Płaszczyzna europejska:
  • Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka z 1950 r.
  • Traktat o Unii Europejskiej, art. 6 ust. 2
  • Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, art. 15
  • Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej , art. 11 ust. 1.
  • Rozporządzenie nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji
  • Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2003/98/WE z 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego.
Płaszczyzna krajowa:
  • Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, art. 61,
  • Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.

Sankcje karne

Ustawa o dostępie do informacji publicznej zakłada sankcje karne : grzywnę, ograniczenie lub pozbawienie wolności do jednego roku dla osoby, która mimo zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej, nie udostępni informacji publicznej [8].

Przypisy

  1. E. Olejniczak-Szałowska 2012, s. 115
  2. G. Cern, T. Bojar-Fijałkowski 2014, s. 143
  3. P. Bury 2017, s. 82
  4. J. Skrzypczak 2012, s. 286-287
  5. M. Bidziński 2012, s. 121-122
  6. E. Olejniczak-Szałowska 2012, s. 115-116
  7. J. Skrzypczak 2012, s. 281-284
  8. Ustawa o dostępie do informacji publicznej, art. 23, s. 15

Bibliografia

Autor: Kamila Rapa

Uwaga.png

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych.

Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.