Depozyt bankowy

Depozyt bankowy
Polecane artykuły
Wkłady terminowe Lokaty Kredyt hipoteczny Obligacje Rata Kredyt obrotowy Certyfikat depozytowy Debet Kredyt konsorcjalny

Depozyt bankowy (inaczej zwany wkładem bankowym lub lokatą) są to środki pieniężne (bądź rzeczowe) jakie powierza klient(zwany deponentem) bankowi (depozytariuszowi) na czas ustalony w umowie. Innymi słowy depozyt bankowy oznacza zaciągnięcie długu przez bank u deponenta.

Dla banku depozyt jest zobowiązaniem, na mocy którego bank po określonym w umowie terminie wypłaci jego właścicielowi tę samą kwotę plus odsetki, które są formą zapłaty za cierpliwość klienta.

Zróżnicowanie oferty depozytowej

Najważniejsze czynniki, które trzeba wziąć pod uwagę w momencie dokonywania wyboru depozytu bankowego to:

• wymagania związane z wysokością minimalnej kwoty środków ulokowanych na depozycie;
• wysokość dochodu osiągniętego z naliczania odsetek,
• możliwość wycofania środków przed upłynięciem okresu umowy bez znacznej obniżki lub utraty odsetek.

Parametry

Aby urozmaicić ofertę dla obecnych i potencjalnych klientów banki oferują różne rodzaje depozytów. Jest to związane z cechami, takimi jak:

• czas trwania umowy- okres na jaki klient deklaruje wkład środków pieniężnych na depozyt; im dłuższy czas, w którym klient rezygnuje z możliwości innego wykorzystania swoich środków, tym większe jest oprocentowanie zaproponowane przez bank;
• oprocentowanie- stopa procentowa stała (zawsze jednakowa, niezależnie od stóp procentowych na rynku) lub zmienna (zależna od rynkowych stóp procentowych; może zwiększyć, albo zmniejszyć się). Zazwyczaj jest określana w skali roku, zależy od typu umowy zawartej pomiędzy klientem, a bankiem. Jest dochodem klienta za czasowe pozostawienie środków na depozycie;
• kapitalizacja odsetek- odsetki są dodawane do kwoty początkowej kapitału, a następnie od kwoty skapitalizowanej jest liczone oprocentowanie.

Ze względu na okres przechowywania środków pieniężnych wyróżniamy:

• depozyty bieżące (na żądanie, a’vista), czyli takie, które można wycofać z banku w każdej chwili. Umowa jest zawierana na czas nieoznaczony, z tego względu są one nieoprocentowane lub bardzo nisko oprocentowane (bank nie ma pewności jak długo środki będą niewypłacane przez klienta). Są one wykorzystywane przez deponentów do spłacania zobowiązań;
• depozyty terminowe, czyli takie, które można wycofać po upływie określonego w umowie terminu bez żadnych konsekwencji. Mogą być one podpisane na czas 1, 3, 6, albo 12 miesięcy. W szczególnych sytuacjach można się spotkać z depozytami 4- lub 10- miesięcznymi, albo bardzo krótkimi- jednodniowymi. Wcześniejsze wycofanie depozytu skutkuje zerwaniem umowy i powoduje zazwyczaj stratę finansową dla klienta (w postaci utraty pełnej lub częściowej odsetek należnych za ten okres). Przy tych depozytach minimalne kwoty wpłacane przez deponenta są ustalane z góry przez bank. Po upłynięciu okresu umowy z reguły są one automatycznie przedłużane na następny okres, jeśli klient nie wyda bankowi innej dyspozycji.

Specyficzną formą wkładu jest depozyt oszczędnościowy. Posiada zarówno cechy depozytu bieżącego, jak i terminowego. Deponent może w dowolnym momencie wpłacać i wypłacać środki pieniężne, bez szkody na oprocentowaniu, jednak tylko pierwsza wypłata w miesiącu nie jest objęta dodatkowymi opłatami. Następne podjęcia środków związane są z naliczeniem wysokich prowizji, co skutecznie odpycha klientów od kolejnych pobrań.

W ofercie bankowej widnieje wiele rodzajów lokat terminowych, m.in.:

• l. automatyczne- deponent i bank wyznaczają minimalną kwotę złożoną na rachunku bankowym, a wszystkie nadwyżki są zatrzymywane przez bank i od nich naliczane są odsetki; możliwość założenia takiej lokaty samoczynnie;
• l. dynamiczne- przy przedłużeniu okresu przechowywania środków na depozycie rośnie nominalne oprocentowanie,
• l. z dopłatami- jest sposobność uzupełniania kwoty wkładu dodatkowymi środkami, bez potrzeby otwierania kolejnych lokat,
• l. rentierskie- nabywca może zarządzać wypłaconymi odsetkami, które są dla niego odmianą renty; zwykle nie podlegają kapitalizacji.

Kapitalizacja odsetek

Mówiąc o kapitalizacji, możemy wyróżnić trzy typowe rodzaje w depozytach bankowych:

• po okresie miesiąca, kwartału lub pół roku odsetki są dopisywane do kwoty kapitału z poprzedniego okresu,
• po okresie roku kwota początkowa kapitału jest powiększana o odsetki,
• po upływie terminu określonego w umowie odsetki są kapitalizowane; ten rodzaj najczęściej występuje przy depozytach bankowych.

Im częstsza kapitalizacja, tym większy dochód można osiągnąć przy danej stopie procentowej (oczywiście jeżeli jest ona dość wysoka). Jeżeli klient korzysta z depozytu, gdzie odsetki są dopisywane po terminie ustalonym w umowie, to warto zakładać go na krótszy okres i regularnie przedłużać.

Gwarancja depozytów bankowych

W trosce o bezpieczeństwo klientów banków, w wielu krajach depozyty są ubezpieczone. Oznacza to, że nawet w przypadku bankructwa banku, osoby, które złożyły w nim depozyty mogą odzyskać całość lub część swoich pieniędzy. Tworzy się w tym celu specjalny fundusz, w razie potrzeby wypłacający poszkodowanym klientom rekompensaty (w Polsce jest to Bankowy Fundusz Gwarancyjny).

Stosunek osób fizycznych w Polsce do depozytów

W Polsce lokowanie oszczędności na depozytach bankowych jest najważniejszą formę oszczędzania dla osób fizycznych, ze względu na zapewnienie o nieutraceniu wartości wkładu, niezależnie od sytuacji na rynku finansowym. W 2008 r. w bankach deponenci zgromadzili 330,8 mld zł, co obejmowało 44% wszystkich aktywów finansowych tej grupy inwestorów.

Bibliografia

• Bielecka, Z., Wierzbowski, M. (1998), Papiery Dłużne - zagadnienia praktyczne, Wydawnictwo Parkiet, Warszawa.
• Capiga M. (2011), Finanse banków, Oficyna a Wolters Kluwer, Warszawa.
• Chojnacka E., Krupa D., Walczak D. (2012), Preferencje w zakresie form alokacji oszczędności gospodarstw domowych w Polsce, " Copernican Journal of Finance & Accounting ", Vol. 1, Nr 1
• Dobosiewicz Z. (2011), Bankowość, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Golec M. M. (2016), Instytucje i usługi bankowe, Wydawnictwo WSB, Poznań.
• Golec M. M. (2010), Innowacje w ofertach depozytowych banków", " Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Nr 30/2010.
• Jajuga K., Jajuga T. (1999), Inwestycje. Instrumenty finansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Mojek, J. (2004), Prawo papierów wartościowych, Lexis Nexis, Warszawa.
• Nowak, M. (1999), Emisja papierów komercyjnych w Polsce, Twigger, Warszawa.
• Soroczyński S. (1999), Witek M.: Instrumenty finansowe. Dom Wydawniczy ABC, Warszawa.
• Wacławik, A. (2002), Prawo krótkoterminowych papierów dłużnych, Zakamycze, Polsko-Niemieckie Centrum Prawa Bankowego UJ, Kraków.

Autor: Danuta Adamowicz, Beata Mertyn