Decyzje strategiczne
| Decyzje strategiczne |
|---|
| Polecane artykuły |
Decyzje strategiczne związane są z zarządzaniem na szczeblu strategicznym. Przedsiębiorstwa w celu dopasowania się do zmieniającej sytuacji w otoczeniu opracowują i wprowadzają mniej lub bardziej złożone projekty i przedsięwzięcia. Bardzo ważne jest aby podejmowane inicjatywy były racjonalne i oparte o strategię danej firmy. Dlatego jednym z najważniejszych kroków jest prawidłowe rozpoznanie sytuacji oraz podjęcie odpowiednich rozstrzygnięć w wymiarze strategicznym.
Decyzje strategiczne są to postanowienia decydujące w głównej mierze o konkurencyjności przedsiębiorstwa - zarówno teraźniejszej jak i przyszłej - a także jego rozwoju (Z. Pierścionek 2011, str. 9). Poprzez takie decyzje realizowane są długookresowe cele strategiczne, które związane są bezpośrednio z zamierzeniami interesariuszy. W zależności od sektora, w którym działa przedsiębiorstwo decyzje strategiczne mogą być związane np. z: tworzeniem filii zagranicznych lub sprzedaży licencji - dla firm działających na rynku międzynarodowym czy np. wdrażaniu nowego systemu dla firm związanych z branżą informatyczną. Przy podejmowaniu decyzji zarząd powinien kierować się wcześniejszym doświadczeniem oraz analizować zmieniające się makrootoczenie bowiem takie rozstrzygnięcia wywołują długookresowe skutki, angażują dużą ilość zasobów oraz co bardzo ważne – związane są z dużym ryzykiem.
Podjęcie decyzji wiąże się zatem ze zdobyciem wielu istotnych informacji. Można wyróżnić dwa rodzaje takich informacji:
- prospektywne – wykorzystywane na poziomie strategicznym, dotyczące przyszłości oraz
- retrospektywne – odnoszące się do przeszłości i mające zastosowanie przy działaniach operacyjnych (J. Schroeder, 1997, str. 24).
Aby można było wcielić w życie wybrane decyzje konieczne jest zapewnienie odpowiednich środków finansowych. Jeśli natomiast weźmie się pod uwagę obie te płaszczyzny - decyzyjna i finansową - to można wysnuć wniosek, iż jednym z celów danej jednostki jest taki rozwój, który niesie za sobą osiągnięcie odpowiednio dużego zysku. (B. Kuc, B. Gliński 1996, s. 169)
Warto podkreślić, że podejmowanie decyzji strategicznych zachodzi nie tylko w przedsiębiorstwach ale także w grupach społecznych, organizacjach gospodarczych oraz innych instytucjach finansowych.
Obszary podejmowania decyzji strategicznych
W przedsiębiorstwach występują cztery podstawowe obszary podejmowania decyzji strategicznych:
- Obszar "osiągnięcia, utrzymania, wzmocnienia i utrwalenia konkurencyjności przedsiębiorstwa" przez właściwe kształtowanie zasobów i umiejętności firmy, odpowiednie wykorzystanie źródeł konkurencyjności oraz kształtowanie aktualnej rynkowej strategii konkurencji
- Obszar rozwoju struktury produkcyjno-rynkowej firmy, poprzez wdrożenie nowych produktów, dostęp do nowych rynków lub nowych ich segmentów
- Obszar zmian form organizacyjnych, a także struktur kierowania
- Obszar formowania, według celów długookresowych, wyszukanych składników otoczenia (C. Dominiak 2013, str. 32)
Modele podejmowania decyzji strategicznych
Wg. E. Zbarackiego można wyróżnić trzy podstawowe modele podejmowania decyzji strategicznych:
- Model "racjonalności i ograniczonej racjonalności". W modelu racjonalnego podejmowania decyzji strategicznych znane są cele, warianty, informacje co prowadzi do optymalnego wariantu decyzji. Natomiast model "ograniczonej racjonalności" polega na szukaniu rozwiązań zadowalających dla poszczególnych członków organizacji, likwidowaniu sporów. Uwzględnia on również kreowanie celów przez sekwencje.
- Model "polityki i władzy", polega na konkurowaniu ze sobą członków organizacji, którzy angażują się rozrywki w taktyczne (współpracę, koalicję).
- Model "kosza na śmieci", kładzie nacisk na korzystanie z pojawiających się okazji, czas na podjęcie decyzji, a także wymiar szczęścia w ich podejmowaniu. (C. Dominiak 2013, str. 32)
Zadania decyzji strategicznych
Decyzje strategiczne wg Oleksiuka powinny:
- wytyczać i osiągać rozwój, cele, działania przedsiębiorstwa
- dzielić zapasy w zależności od możliwości i szans określonych przez otoczenie
- optymalizować zależności pomiędzy środkami, potrzebami i celami długookresowymi
- mieć kompletnie przemyślane wszystkie warianty
- opierać się na wiedzy, informacjach, wyobraźni decydenta (A. Oleksiuk 2007 str. 70)
Obszary decyzji strategicznych
Do obszarów, których dotyczą decyzje strategiczne możemy zaliczyć:
- konkurencyjność – zdobycie, podtrzymanie oraz jej umocnienie i ugruntowanie a także typy zachowań konkurencyjnych, które powinno się przyjąć,
- rozwój struktury produkcyjno-rynkowej – dywersyfikacja produktów, wprowadzanie innowacji, zdobywanie nowych rynków geograficznych,
- zmiany w formach organizacji lub struktury zarządzania,
- kreowanie istotnych składników otoczenia. (Z. Pierścionek 2011, str. 9)
Bariery
Jednostka może napotkać utrudnienia przy podejmowaniu decyzji na każdym poziomie organizacyjnym. Barierami mogą być m.in.:
- ograniczone zasoby,
- biurokracja,
- brak odpowiednich kompetencji decydentów,
- nieodpowiednia struktura organizacyjna,
- występowanie konfliktów.
Bibliografia
- Dominiak C., (2013), Wielokryterialne wspomaganie podejmowania decyzji strategicznych w przedsiębiorstwie, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice
- Froeb L. M., McCann B. T., (redakcja naukowa przekładu E. Czerny), (2012), Ekonomia menadżerska, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Kuc B., Gliński B., (1996), Zarządzanie strategiczne: geneza, rozwój, priorytety, Wydawnictwo Key Text, Warszawa
- Oleksiuk A., (2007), Problemy organizacji, Wydawnictwo Key Text, Warszawa
- Pierścionek Z., (2011), Zarządzanie strategiczne w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Pypłacz P., (2011), Wsparcie procesu decyzyjnego dla budowy pozycji konkurencyjnej małego przedsiębiorstwa, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego "Finanse, rynki finansowe, ubezpieczenia nr 47", nr 686
- Rosenzweig P. (2014), Co wyróżnia decyzje strategiczne, "Harvard Business Review Polska”, Marzec.
- Schroeder J., (1997), Badania marketingowe rynków zagranicznych, AE w Poznaniu, Poznań
- Waters D., (2001), Zarządzanie operacyjne. Towary i usługi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Autor: Aleksandra Baczyńska, Pola Maj
