CDS

Credit Dafault Swaps - stanowi najbardziej rozpowszechniony na rynkach na rynkach kredytowy instrument pochodny. Jest to kontrakt, w którym jedna ze stron, mająca wierzytelność z tytułu np. udzielenia kredytu, zakupu obligacji korporacyjnych itp. dąży do ograniczenia ryzyka kredytowego, a druga strona, w zamian za określoną zapłatę lub premię wyraża zgodę na przejęcie tego ryzyka. Pierwsza strona nabywca kontraktu CDS staje się więc "sprzedawcą ryzyka" i "kupującym zabezpieczenie", druga strona "kupującym ryzyko" oraz "dostawcą zabezpieczenia".Swap kredytowy jest transakcją pozagiełdową. Odbywa się ona na rynku OTC (Over the counter market). W przeszłości powszechne były transakcje rozliczane gotówkowo. Obecnie natomiast pojawiają się instrumenty, których dostawa może odbyć się po fizycznej dostawie instrumentów bazowych. Ta kwestia w szczególności dotyczy swapów kredytowych.Strony CDS zwykle czekają aby dokonać płatność od jednego tygodnia aż do trzech miesięcy od momentu kiedy wystąpiła niewypłacalność, aby umożliwić stabilizację ceny instrumentu bazowego na nowym poziomie. CDS umożliwia transfer ryzyka niewypłacalności. Bank płaci stronie instrumentu premię, która zazwyczaj jest wyrażona w postaci określonej liczby punktów bazowych rocznie od wartości nominalnej kontraktu. Z drugiej strony bank otrzyma płatność tylko wtedy kiedy zaistnieje określone zdarzenie kredytowe z udziałem dłużnika.Dokładna struktura tych instrumentów pochodnych jest określana poprzez wiele regulacji prawnych. Jednak ich podstawowe elementy są wspólne dla każdej z form transakcji.Instrumenty te, podobnie jak większość instrumentów rynku pozagiełdowego są poddawane codziennej wycenie. Można wówczas określić koszt zastąpienia transakcji. Instrumentem referencyjnym dla transakcji swapu kredytowego jest dług korporacyjny lub państwowy. CDS podobnie jak większość kredytowych instrumentów pochodnych daje możliwość kupna zabezpieczenia nawet jeśli nie posiadamy w portfelu instrumentów referencyjnych

Podmiotem zainteresowanym kontraktem CDS może być kredytodawca, który dąży do ograniczenia ryzyka kredytowego poprzez uczestnictwo w rynku credit default swap, jednak jak wiadomo takich przypadków może być więcej. Innym przypadkiem może być np. nabywca obligacji korporacyjnych, który w drodze uczestnictwa w rynku CDS dąży do zmniejszenia np. ryzyka obniżenia ratingu kredytowego emitenta bądź jego niewypłacalności. Zarządzanie ryzykiem jest szczególnie ważne w przypadku banków, ponieważ przepisy nakładają na banki obowiązek adekwatności kapitałowej. W zależności od jakości ryzyka w poszczególnych segmentach działalności, bank zobowiązany został do utrzymywania kapitału własnego na odpowiednim poziomie. Im większe jest ryzyko portfela kredytowego lub portfela papierów wartościowych, tym wyższym kapitałem musi dysponować bank. Nabycie CDS wystawionego przez instytucję o odpowiednio wysokim ratingu kredytowym pozwala zmniejszyć alokację kapitału na daną ekspozycję kredytową. Z tego względu najważniejszymi uczestnikami rynku credit dafault swap są właśnie banki. Trzeba mieć świadomość znacznie większego zakresu działania rynku CDS oraz wymiaru potencjalnych konsekwencji, jakie dla całego rynku finansowego mogą wynikać w przypadku zaburzeń na tym rynku.

Elementy kontraktu CDS

Wystawca CDS to podmiot, który zobowiązuję się do określonego w warunkach kontraktu świadczenia pieniężnego, w przypadku gdyby zaistniała określona w kontrakcie "okoliczność kredytowa". Z kolei nabywca CDS zobowiązuje się do uiszczenia okresowych, najczęściej kwartalnych płatności na rzecz sprzedawcy CDS przez określony w kontrakcie czas. Kontrakt CDS ma bardzo zindywidualizowany charakter i zawiera kilka kluczowych elementów:

• Określenie stron kontraktu
• Przedmiot credit default swap - określenie należności
• Okoliczność kredytowa, której dotyczy kontrakt, np. upadłość kredytobiorcy, niewywiązanie się przez niego ze spłaty rat kredytu, obniżenie ratingu kredytowego emitentowi obligacji/kredytobiorcy itp.
• Czas trwania kontraktu
• Okresowe płatności kupującego CDS na rzecz sprzedającego CDS
• Suma odszkodowania jaką sprzedawca CDS zobowiązany jest zapłacić kupującemu CDS w przypadku zaistnienia okoliczności kredytowej

Okoliczności stosowania

Credit dafault swap nie tylko zabezpieczają kupującego CDS przed niewypłacalnością kredytobiorcy/emitenta dłużnych papierów wartościowych, ale mogą dotyczyć różnych tzw. "okoliczności kredytowych", odnoszących się do ryzyka kredytowego ponoszonego przez wierzyciela. Do najważniejszych takich okoliczności można zaliczyć np.:

• Bankructwo kredytobiorcy/emitenta dłużnych papierów wartościowych
• Nie wywiązywanie się dłużnika z obowiązku terminowych spłat rat kredytu wraz z odsetkami
• Zaistnienie okoliczności zmuszających kredytodawcę do skorzystania z klauzuli postawienia kredytu w stan natychmiastowej wymagalności
• Obniżenie ratingu kredytowego kredytobiorcy bądź emitenta dłużnych papierów wartościowych
• Niektóre okoliczności związane z koniecznością restrukturyzacji zadłużenia

W większości kontraktów CDS zaistnienie co najmniej jednej z wymienionych "okoliczności kredytowych", sprawia, iż wstrzymywane są okresowe płatności nabywcy CDS na rzecz wystawiającego, a uruchomiona zostaje wypłata "odszkodowania" na rzecz nabywcy CDS w kwocie i na warunkach określonych w kontrakcie.

Przepływy pieniężne w swapach kredytowych

Początkowo wartość bieżąca CDSu jest równa zeru. Pomiędzy kontrahentami wymieniana jest nie kwota nominalna swapu, ale przepływy pieniężne. Przepływy te zależą od warunków, które zostały uzgodnione między stronami oraz od kredytu bazowego. Nabywca dokonuje zakupu zabezpieczenia przed ryzykiem kredytowym. Następnie zajmuje krótką pozycję w ryzyku kredytowym. Sprzedający natomiast dokonuje sprzedaży zabezpieczenia oraz zajmuje długą pozycję.

Koszykowy swap kredytowy

Koszykowy swap kredytowy (basket linked credit default swap) - w wypadku tego instrumentu ryzyko kredytowe związane jest z koszykiem instrumentów bazowych, które są emitowane przez różne podmioty

CDS — artykuły polecane

Obligacje — Ijarah — Kontrakt future — Opcja — Arbitraż — Transakcja SWAP — Instrumenty finansowe — Certyfikat depozytowy — Depozyt zabezpieczający

Bibliografia

• Heffernan S. (2007), Nowoczesna bankowość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Jackowicz K. (2001), Pochodne instrumenty kredytowe (I) : Definicja i rodzaje pochodnych instrumentów kredytowych, Bank i Kredyt, nr 3
• Karkowska R. (2005), Kredytowe instrumenty pochodne, Studia i Materiały 1/2005, Uniwersytet Warszawski, Warszawa
• Kasapi A. (2002), Kredytowe instrumenty pochodne , Oficyna Ekonomiczna, Kraków
• Kolb R. (1997), Wszystko o instrumentach pochodnych, WIG-Press, Warszawa
• Nawrot W. (2008), Globalny kryzys finansowy XXI wieku, CeDeWu, Warszawa
• Niedziółka P. (2011), Kredytowe instrumenty pochodne a stabilność finansowa, Szkoła Główna Handlowa Oficyna Wydawnicza, Warszawa
• Sopoćko A. (2009), Innowacje sektora ubezpieczeń na rynku kapitałowym, Wiadomości ubezpieczeniowe

Autor: Dariusz Grzybowski, Paulina Curyło