Biały wywiad
| Biały wywiad |
|---|
| Polecane artykuły |
Biały wywiad jest to technika polegająca na pozyskiwaniu oraz analizie informacji z jawnych i ogólnie dostępnych źródeł. To legalna metoda wykorzystywana przez podmioty państwowe oraz gospodarcze w celu zapewnienia bezpieczeństwa państwa lub ich reakcji w wymagających tego sytuacjach[1].
Przeciwieństwem białego wywiadu jest wywiad czarny, który poprzez działania operacyjne (podsłuchy, szpiegostwo, agenturę czy kontrolę korespondencji) zdobywa informacje niebędące jawnymi. Czarny wywiad często opiera się na nielegalnych metodach [2].
Rozwój białego wywiadu
Z biegiem czasu charakter białego wywiadu uległ zmianie. Za jego początki uznaje się czas, w którym rozwijała się nowoczesna prasa - obejmował on wtedy takie działania, jak pozyskiwanie informacji z broszur czy gazet. Rozwój technologiczny znacząco wpłynął na zakres białego wywiadu - właśnie media uznaje się za fundament tej dyscypliny wywiadowczej. Prawdziwa rewolucja w tym zakresie nastąpiła jednak wraz z powstaniem Internetu, który do dziś jest najłatwiej dostępnym oraz najpowszechniejszym jawnym źródłem informacji. [3]
Otwarte źródła informacji
Istotą białego wywiadu jest to, że korzysta on jedynie z otwartych źródeł informacji. K. Liedel i T. Serafin określają je jako "podmiot lub przedmiot, który poprzez posiadanie specyficznych walorów umożliwia generowanie informacji w postaci pozwalającej na ich legalne i etyczne utrwalenie, przetwarzanie i przekazanie lub gromadzenie”. [4] Wśród nich możemy wyróżnić kilka najważniejszych[5]:
- Prasa
- Szara literatura
- Radio
- Telewizja
- Ogólnodostępne rejestry i dokumenty
- Geoinformacja
- Internet
Zalety i wady białego wywiadu
Zalety
Jedną z głównych zalet białego wywiadu jest szybkość oraz łatwość z jaką można pozyskać wszelkie informacje. Przyczynił się do tego przede wszystkim rozwój technologiczny - w dzisiejszych czasach za pomocą Internetu możemy zdobyć potrzebne dane z całego świata bez wychodzenia z domu. Wszystko to sprzyja oszczędności zarówno czasu, jak i nakładów pieniężnych. Wynikiem cyfryzacji jest również wzrost łatwości przetwarzania oraz analizy informacji. Ogromna ilość dostępnych źródeł sprawia, że zarówno różnorodność, jak i tematyka informacji są bardzo szerokie. Dzięki temu bardzo łatwo rozpatrzeć analizowany problem w wielu aspektach i perspektywach. Korzystanie z jawnych źródeł minimalizuje ryzyko wykrycia tego przez kontrwywiad, a także nie ingeruje w prawa człowieka i prywatność osób postronnych. Eliminuje to potrzebę korzystania z metod operacyjnych, co przekłada się na uproszczenie związanych z tym procedur oraz utrzymanie korzystnego wizerunku służb specjalnych w oczach obywateli.
Wady
Liczba zalet białego wywiadu jest spora, jednak należy uwzględnić też jego wady i ograniczenia. Różnorodność i ilość informacji oprócz korzyści, niesie za sobą pewne negatywne aspekty - czasem ciężko jest wyodrębnić informacje prawdziwe i istotne. Pojawia się spora trudność w weryfikacji danych ze względu na szybkość rozprzestrzeniania się ich w sieci. Biały wywiad może okazać się też nieprzydatny w obszarach, gdzie niezbędne są osobowe źródła informacji. Mimo ciągłego rozwoju, nadal ciężko pokonać problem, jakim jest bariera językowa, co utrudnia dotarcie do informacji z niektórych krajów. Nie można też zapomnieć o łatwości, z jaką można manipulować mediami - czyni to wywiad jawnoźródłowy bardzo podatnym na dezinformacje.[6]
Wykorzystanie białego wywiadu
Sektor prywatny
- Biały wywiad w przedsiębiorstwie - bardzo ważnym aspektem, przed podjęciem współpracy z danym przedsiębiorstwem, jest zgromadzenie danych dotyczących jego wiarygodności. Istnieją wyspecjalizowane instytucje, które się tym zajmują - są to tak zwane wywiadownie gospodarcze, dzięki którym w szybki i łatwy sposób można dowiedzieć się istotnych informacji o firmie, np. o jej sytuacji gospodarczej, wypłacalności czy o powiązaniach z innymi podmiotami. Pozwala to uniknąć ryzyka współpracy z niekompetentnym przedsiębiorcą [7]
- Infobrokering - szybki rozwój w obszarze technologii sprawił, że nie brakuje osób specjalizujących się w obszarze omawianego zagadnienia[8].Infobrokerzy, bo tak nazywane są te osoby, określane są w czasopiśmie naukowym "Zagadnienia Naukoznawstwa" jako "pośrednicy pomiędzy zasobami informacyjnymi, a ludźmi i instytucjami zgłaszającymi na nie zapotrzebowanie"[9].Brokerzy informacji, to specjaliści w dziedzinie białego wywiadu, a ich usługi są szybkie, dokładne i szczegółowe. Często wynajmowani są przez osoby prywatne, jak i instytucje czy przedsiębiorstwa[10].
Sektor publiczny
- Służby specjalne - w polskim ustawodawstwie służby specjalne to Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Służba Kontrwywiadu Wojskowego, Służba Wywiadu Wojskowego i Centralne Biuro Antykorupcyjne[11]. Często korzystają one z otwartych źródeł informacji w przypadkiu wywiadów np. cywilnych czy wojskowych, a także w przypadku zapewnienia bezpieczeństwa wewnątrz kraju [12]
- Policja - organy ścigania w naszym kraju bardzo często korzystają z różnych ogólnodostępnych źródeł (najczęściej jest to Internet i portale społecznościowe). Daje to funkcjonariuszom możliwość pozyskania wielu cennych dla postępowania kryminalnego informacji[13].
- Administracja publiczna - na każdym szczeblu działania urzędnicy spotykają się z koniecznością analizy danych. Wtedy często korzystają oni z usług osób trudniących się tym lub sami monitorują, pozyskują i opracowują dane z ogólnodostępnych źródeł [14].
Bibliografia
- Filipkowski W., Mądrzejowski W. (red.)(2012). Biały wywiad. Otwarte źródła informacji - wokół teorii i praktyki, C.H.Beck, Warszawa
- Karcińska P., Plebankiewicz E. (2014).Polskie wywiadownie gospodarcze – źródło informacji o podwykonawcach,"Przegląd budowlany" Politechnika Krakowska, nr 6
- Król A. (2004), Broker informacji- powstawanie nowego zawodu, "Zagadnienia naukoznawstwa", nr 1
- Liedel K., T. Serafin (2011). Otwarte źródła informacji w działalności wywiadowczej, DIFIN, Warszawa
- Stromczyński B., Waszkiewicz P. (2014)Biały wywiad w praktyce pracy organów ścigania na przykładzie wykorzystania serwisów społecznościowych,Prokuratura i Prawo 5
- Saramak B.(2015).Wykorzystanie otwartych źródeł informacji w działalności wywiadowczej: historia, praktyka, perspektywy, Warszawa
- Ustawa z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. 2002 Nr 74 poz. 676) art. 11
Przypisy
- ↑ W. Filipkowski, W. Mądrzejowski 2012, s. 14
- ↑ B. Saramak 2015, s. 16
- ↑ B. Saramak 2015, s. 60
- ↑ K. Liedel, T. Serafin 2011, s. 52
- ↑ B. Saramak 2015, s. 63-81
- ↑ B. Saramak 2015, s. 31-37
- ↑ P. Karcińska, E. Plebankiewicz 2014, s. 36-37
- ↑ Saramak. B 2015, s. 100-101
- ↑ Król A.2004 s. 73
- ↑ Saramak B. 2015, s. 101-102
- ↑ Ustawa z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. 2002 Nr 74 poz. 676) art. 11.
- ↑ Saramak B. 2015, s. 104
- ↑ Stromczyński B., Waszkiewicz P. 2014, s. 157-158
- ↑ Saramak B.2015, s. 110
Autor: Agnieszka Bodziony
