Astroturfing

Astroturfing
Polecane artykuły
Reklama podprogowa Zachowania stadne Test niedokończonych zdań Techniki manipulacji Psychologia poznawcza Antyreklama Wywieranie wpływu na ludzi Federacja konsumentów FUD

Astroturfing - pozornie spontaniczne, obywatelskie akcje lub inicjatywy podejmowane w celu wyrażenia poparcia albo sprzeciwu dla idei, polityka, usługi, produktu, wydarzenia, kiedy naprawdę kierują nimi specjaliści w zakresie PR. Nazwa astroturfing pochodzi od znanej amerykańskiej marki produkującej wykładzinę, która przypomina trawnik. Stąd też zjawisko to nazywane jest również kładzeniem sztucznej trawy. Pojęcie to po raz pierwszy pojawiło się w roku 1996 w artykule Waltera Truetta Andersona zatytułowanym "Astroturf – The Big Business of Fake Grassroots Politics”. Metodę stosowano początkowo przede wszystkim w kampaniach politycznych. Początkowo astroturf marketing realizowany był m.in. poprzez wysyłanie bardzo dużej ilości listów do redakcji/biura lub poprzez organizowanie pikiet. W swoim założeniu astroturfing jest oszustwem, którego źródło jest ciężkie do wykrycia. W USA i Wielkiej Brytanii astroturfing w kampaniach reklamowych jest nielegalny. W USA firma przyłapana przed Federalną Komisję Handlową na stosowaniu astroturfingu w reklamie może dostać karę grzywny w wysokości do 16tys. dolarów za każdy dzień kampanii, a w Wielkiej Brytanii stosowanie tego typu metod grozi więzieniem.

Kary za stosowanie astroturfingu Polsce

W Polsce istnieje zapis mówiący o tym, że reklama powinna być tak oznaczona żeby konsument miał jej świadomość. Większość praw w stosunku do reklam odnosi się do reklamowanego przedmiotu, a nie to tego w jaki sposób jest on reklamowany. W "Ustawie z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji” zapisano "Odbiorcy powinni zostać wyraźnie poinformowani o sponsorowaniu”. Problemem jest jednak Internet i jego anonimowość. Połączenie tych dwóch rzeczy sprawia, że zapis w obecnej ustawie jest martwy i nie ma żadnego zastosowania w praktyce. W Polsce nie ma odpowiedniego ustawodawstwa, które mogłoby zapobiegać takim działalnościom.

Dlaczego astroturfing jest tak popularny?

Ze względu na ilość informacji, które docierają do nas każdego dnia nie jesteśmy w stanie przemyśleć ich wszystkich na tyle aby odkryć, która z nich jest prawdziwa. Naturalnym, ludzkim mechanizmem jest przyjęcie, że opinia wyrażana przez większość jest tą prawdziwą. Zjawisko to pojawia się w psychologii jako społeczny dowód słuszności i została opisana przez Roberta Cialdiniego jako jedna z sześciu metod wywierania społecznego wpływu. [Hall H. (red.), 2017, s. 119-123]

Sharyl Attkisson, dziennikarna z CBS, w swoim wykładzie podczas konferencji TED mówi o tym, że astroturfing dąży do zmanipulowania zmiany opinii ludzi poprzez wywołanie poczucia, że nie godząc się zresztą wyłamujesz się na tle innych. Astoturferowie dyskredytują osoby, które się z nimi nie zgadzają. Atakują agencje informacyjne, które publikują historie, osoby które mówią prawdę, polityków, którzy zadają trudne i niewygodne pytania, jak i dziennikarzy, którzy ośmielą się o tym wszystkim donieść. Potężną bronią, która wykorzystują astroturferzy jest Wikipedia. Brak rzetelności w hasłach na Wikipedii udowodniono w badaniach, gdzie zostały opisane zaburzenia medyczne. Porównano je z rzeczywistymi wynikami, co wykazało, że informacje na Wikipedii różniły się od badań aż w 90%. [Attkisson S. (2015)]

Jak wykryć astroturfing?

Wykrycie oszustwa jest ciężkie, aczkolwiek możliwe. Konsumenci powinni być ostrożni w sytuacjach kiedy:

• ktoś atakuje osoby o odmiennych poglądach,
• występuje sprzeczność informacji,
• osoba dyskutująca nie odnosi się do faktów i informacji.

[Hall H. (red.), 2017, s. 123]

Bibliografia

• Anderson W.T. (1996) Astroturf - The Big Business of Fake Grassroots Politics (19.04.2018)
• Attkisson S. (2015) Astroturf i Manipulacja Medialna (20.04.2018)
• Cialdini R. (2000), Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
• Drzewiecki R. (2014) astroturf-marketing-na-zachodzie-zakazany-w-polsce-sie-rozwija.html Astroturf marketing: na Zachodzie zakazany, w Polsce się rozwija (20.04.2018)
• Hall H. (red.) (2017) Marketing (r)Evolution. Nowe techniki, pomysły, rozwiązania, s. 119-123 (19.04.2018)
• Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji., Dz.U. 1993 nr 7 poz. 34 (19.04.2018)

Autor: Dominika Dybał

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.