Archetyp

Z Encyklopedia Zarządzania
Archetyp
Polecane artykuły

Archetyp jest to pojęcie służące do określenia pewnego wzorca (organizacji, kultury, zachowań, systemu). Stanowią one podstawę konstruowania nowych rozwiązań organizacyjnych służąc jako punkt wyjścia w projektowaniu. Najczęściej charakteryzują docelowy stan idealny, pożądany w danej sytuacji. Archetypy często odzwierciedlają ogólny stan rzeczy i mogą służyć jako wzorce w procesie tworzenia nowych rozwiązań. Archetypy są szczególnie przydatne w projektowaniu systemów, gdzie elementy lub komponenty są połączone w sposób zgodny z wzorcem.

Rodzaje archetypów

Wyróżnić można następujące rodzaje archetypów:

  • Archetyp organizacyjny - to wzorzec, według którego organizacja i jej struktura są tworzone i zarządzane.
  • Archetyp kulturowy - to wzorzec zachowań i wartości wpajanych w społeczność i kształtujących jej kulturę.
  • Archetyp systemowy - to wzorzec, który służy jako podstawa do tworzenia nowych systemów.
  • Archetyp zachowania - to wzorzec, określający, jak ludzie mają się zachowywać w danym środowisku lub sytuacji.

Wykorzystanie archetypów w zarządzaniu sprowadza się do:

  • Identyfikacji i opisu archetypów, które są odpowiednie dla danego projektu lub organizacji.
  • Ustanowienia właściwych zasad i procedur w celu wdrożenia archetypów.
  • Monitorowanie i ocena skuteczności archetypów w działaniu.
  • Dostosowanie i modyfikacja archetypów w celu uzyskania pożądanych wyników.

Przykłady archetypów

Przykładem archetypu kulturowego może być: „zasada społecznego sukcesu”, która zakłada, że sukces jest możliwy do osiągnięcia tylko wtedy, gdy współpracują ze sobą różne grupy społeczne. W organizacjach oznacza to, że zapewnienie sukcesu zespołowi wymaga współpracy pomiędzy jego członkami, a także z ludźmi z innych działów lub organizacji.

Przykładem archetypu organizacyjnego może być struktura podziału pracy, która definiuje sposób organizacji pracy w danej firmie. W ramach tego archetypu można określić, jakie stanowiska są wymagane w danej organizacji oraz jaką strukturę linii zarządzania i współpracy tworzą poszczególne działy.

Przykładem archetypu kulturowego jest: „zasada równości”, która zakłada, że wszyscy ludzie mają równe szanse i prawa. W organizacji oznacza to, że wszyscy pracownicy powinni być traktowani z szacunkiem, bez względu na ich pozycję, płeć, wiek czy inne cechy. Zasada ta może być uwzględniana w procesach rekrutacji, awansowania, wynagradzania, a także wpływać na strukturę linii zarządzania oraz współpracę w ramach organizacji.

Najważniejsze archetypy systemowe to: samoorganizacja, zarządzanie wielopoziomowe, współpraca i wymiana informacji oraz adaptacja i elastyczność. Każdy z tych archetypów ma swoje własne cechy i wymaga odrębnego podejścia do projektowania i zarządzania systemem.

Bibliografia