Podatność ekonomiczna

Podatność ekonomiczna jest funkcją wartości przewożonych ładunków. Im wyższa wartość jednostkowa, tym mniejsza ekonomiczna podatność przewozowa. Jest to jedna z kilku rodzai podatności uwzględniająca takie cechy jak np. wartość towaru oraz ponoszone koszty jego przemieszczania. Podatność ekonomiczna odnosi się do podatności transportowej i można ją wydzielić jako jedną z trzech podatności :

• podatność naturalna
• podatność techniczna
• podatność ekonomiczna

Ekonomiczna podatność transportu uzależniona jest od relacji wartości transportu przeniesionej na ładunek do jego wartości, która to może zostać określona poprzez cenę sprzedaży bądź koszty produkcji. Wiadomo także iż ma ona wpływ na stopień niezbędności gospodarczego i społecznego transportu.

Proponuje się aby obliczać ilościowy stopień ekonomicznej podatności transportowej (Spw), przy nowym koszcie transportu, który jest mniejszy od dotychczasowego na podstawie zależności : $Spw={\frac {\sum _{r=1}^{m}Ktd-\sum _{i=1}^{n}Ktn}{c}}\cdot 100$

• Ktd - dotychczasowy koszt transportu środkami r-tego rodzaju w zł,
• Ktn - nowy koszt transportu środkami i-tego rodzaju w zł,
• c - dotychczasowa wartość (cena) dobra w zł,
• m, n - liczba środków transportowych odpowiednio dotychczasowych r-tego rodzaju i nowych i-tego rodzaju w szt.

TL;DR

Podatność ekonomiczna transportu zależy od wartości przewożonych ładunków i ma wpływ na wybór technologii przewozu. Wyższa wartość przewożonych produktów zwiększa możliwości wyboru transportu, a skrócenie czasu dostawy obniża koszty kapitału. Istnieją różne metody oceny podatności, ale wypracowanie uniwersalnej metody jest niemożliwe. Ocenę podatności można przeprowadzić przy użyciu stopnia podatności.

Rodzaje podatności

Podatność transportową ładunków można podzielić na :

• podatność ekonomiczną( klasyfikowana wg wartości finansowej, uwzględniająca: cenę rynkową, ubezpieczenie, obsługę)
• podatność naturalną( klasyfikowana wg cech fizyczno-chemicznych, uwzględniająca: czas, światło, temperaturę, szkodliwość)
• podatność techniczną( klasyfikowana wg gabarytów przestrzennych, uwzględniająca: wymiary, kształt, masę).

Znaczenie podatności ekonomicznej

Wyższa wartość przewożonych produktów zwiększa możliwości wyboru między różnymi gałęziami i sposobami transportu z uwagi na to, że dopuszcza warianty przewozu charakteryzujące się wyższymi kosztami dostawy.

Na ekonomiczną podatność transportową ładunków ma również wpływ możliwość skrócenia czasu dostawy dlatego iż może to oznaczać obniżenie kosztów kapitału zamrożonego w przewożonym ładunku co może spowodować wzrost wskaźnika rotacji kapitału. Ekonomiczna podatność przewozowa, która pozwala podzielić ładunki na :

• małowartościowe,
• średniowartościowe
• wysokowartościowe,

decyduje o wyborze technologii przewozu ze względu na różny zakres obowiązków i odpowiedzialności ciążącej na przewoźniku za przewożony ładunek.

Ładunki małowartościowe - mają dużą naturalną podatność transportową, nie wymagają szczególnej uwagi ze strony przewoźnika, a do ich przewozu wykorzystuje się najprostsze środki transportowe.

Ładunki średniowartościowe - charakteryzują się różną techniczną podatnością przewozową dlatego podczas ich przewozu należy przestrzegać określonych technologii transportowych.

Ładunki wysokowartościowe - to ładunki, przy których przewozie nie mogą powstać żadne zniszczenia, są przewożone w pojazdach zamkniętych, często pod nadzorem konwojenta oraz są odpowiednio opakowane na czas transportu.

Rodzaje mierników oceny podatności

Ocenę podatności możemy dokonać na podstawie wielu różnych metod, które będą właściwe dla danego rodzaju podatności w określonej działalności. Oznacza to iż wypracowanie uniwersalnej metody oceny jest niemożliwe , gdyż zależy ona od aspektu, z którego punktu widzenia oceniana jest podatność. W ocenie podatności, przede wszystkim transportowej, a więc przydatnej dla określonych warunków działania w przemieszczaniu, można wykorzystać następujące metody, a mianowicie :

• metody szacunkowe, w tym głównie rankingowe, czyli metody indeksacji parametrów,
• metody przyjmujące za podstawę oceny wymierne kryteria, które dają się wyrazić ilościowo i wartościowo. Do nich należą metody wskaźnikowe lub parametryczne

Ocenę podatności można przeprowadzić posługując się stopniem podatności. Stopień podatności jest to miernik stopnia zaangażowania określonej działalności w zaspokajaniu potrzeb i ochronę dóbr. Miernik ten możemy wyrazić na podstawie rzeczowej (ilość; masa lub liczba naturalnych lub umownych fizycznych jednostek miary dóbr) i/lub wartościowej (koszty i cena działalności w jednostkach pieniężnych). I choć oba ujęcia tego stopnia mogą być wyrażone tą samą miarą ilościową, to ich sens ekonomiczny jest różny ponieważ wielkość nie będzie jednakowa oraz możliwości wykorzystania mierników i interpretacja wyników ustalonych na ich podstawie będą się różnić .

Podatność ekonomiczna — artykuły polecane

Kryteria jakości produktów — Zapas bezpieczeństwa — Gospodarka magazynowa — Wartościowanie jakości — Centrum kosztów i jego kontrola — Ocena punktowa — Magazyn — Przepustowość — Metoda rangowania

Bibliografia

• Bogdanowicz S.(2008)Mierniki oceny podatności w aspekcie realizacji procesu transportowego" Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej", nr 64
• Wronka J. (2010), Podatność transportowa ładunków: zapomniana kategoria ekonomiczna?, Ekonomiczne Problemy Usług, nr 60
• Frączek J. (red.) (2015), Podatność transportowa biopaliw stałych, Logistyka, nr 4

Autor: Natalia Nowak