Owczy pęd

Owczy pęd - zachowanie będące naśladowaniem postępowania innych ludzi w celu dopasowania się, czy też podporządkowania do aktualnie obowiązujących norm. Jest to bardzo znane zjawisko, związane z psychologią tłumu. Występuje, gdy na decyzję podjętą przez człowieka ma wpływ zachowanie innych osób (Cypriański J., Rudawska E., Grzesiuk A., 2016).

Przykładem może być sytuacja na giełdzie, kiedy pojawiają się duże spadki kursów. Zauważamy wtedy, że ludzie lawinowo obstawiają daną akcję jeden po drugim, by nie stracić okazji ("jeżeli wszyscy stawiają, to akcja na pewno jest opłacalna").

Efekt owczego pędu na giełdzie

Efekt pogoni za tłumem oznacza współistniejący wzrost popytu oraz popularności danego produktu. Pragnienie pewnej rzeczy jak lawina pochłania osobę za osobą. Wyrażenie efekt owczego pędu możemy zastąpić słowem "herding", które posiada ekonomiczne, techniczne oraz psychologiczne wyjaśnienie terminu. Herding określa sytuacje, kiedy uczestnicy rynku masowo naśladują siebie nawzajem, a "zewnętrzni obserwatorzy" powodują wzrost lub spadek ceny walorów, gdyż mają oni znaczący wpływ na rynek. Sytuacja ta łączy się z także popłochem oraz strachem przed indywidualną stratą (Czerwoonka M., Olejczuk M., 2013).

Zarówno giełda jak i stado zwierząt są skupiskiem uczestników, w którym funkcjonuje przewodnik, z tą różnicą, że w przypadku stada będzie nim pasterz, a dla giełdy wiedza bądź informacja. Podobieństwem jest również posiadanie tozasmosci grupowej oraz ustalonego celu. Warto zwrócić uwagę na zachowanie w sytuacji, gdy jeden z elementów grupy swoim działaniem odbiega od ram. Jeśli w związku z tym popełni błąd, spotka się z dezaprobatą pozostałych członków (Czerwonka M., Olejczuk M., 2013).

Istnieje również pojęcie, opracowane przez A.V. Banerjee, ślepego naśladownictwa inwestorów bagatelizujące zdobyte przez siebie informacje, skupiające się tylko na cudzych. Banerjee dostrzega, że wzrost zainteresowania cudzymi informacjami powoduje regres wrażliwości na własne, co prowadzi do zmniejszenia skuteczności przekazywania wiadomości (Banerjee A.V., 1992).

Owczy pęd a snobizm

Podejście materialistyczne do komfortu ilustrować można złożonością, a także ambiwalencją. Wieloaspektowość wypływa z usposobienia wartości; jednostkowej, niestałej w czasie i problematyce, nieodporny na sugestie otaczającego świata (Stępień B., 2018).

Leibenstein podzielił konsumpcję dóbr luksusowych na poziomie indywidualnego konsumentana na dwa nurty:

1. pogoń za tłumem (bandwagon effect)/ owczy pęd
2. przeciwny do niego efekt snoba (Leibenstein H., 1950).

Podstawą tego podziału są dwa różne zachowania nabywców na wzrost popytu dób luksusowych. U grupy pierwszej - konsumentów "goniących za tłumem" - popyt na te dobra wzrasta wraz z ich popularności. Konsumenci ulegający właśnie takiej tendencji będą postrzegać siebie przez pryzmat opinii otoczenia. Natomiast nabywcy snobistyczni, nie są zainteresowani posiadaniem dóbr luksusowych, które są ogólnie pożądane publicznie; te towary przestają być dla nich cenne. Konsumenci, którzy chcą się wyróżniać, będą wykazywać właśnie takie postawy. Obie grupy nabywców klasyfikujemy jako zamożnych konsumentów kupujących towary na pokaz ale powody, dla których te zakupy są dokonywane, są zupełnie odmienne (Stępień B., 2018).

Owczy pęd — artykuły polecane

Zachowania stadne — Efekt snoba — Lider opinii — Motyw — Konformizm — Dysonans poznawczy — Konflikt społeczny — Model AKLPCP — Etnocentryzm

Bibliografia

• Banerjee A.V., (1992), A Simple Model of Herd Behaviour, The Quarterly Journal of Economics, nr 107, s. 797-817
• Cypriański J., Rudawska E., Grzesiuk A., (2016), Wybrane aspekty zachowań nabywców na aukcjach internetowych., 5 (364):56-68
• Czerwonka M., Olejczuk M., (2013), Racjonalność zjawiska zachowań stadnych wśród inwestorów indywidualnych, Kolegium Zarządzania i Finansów, 1234-8872
• Leibenstein, H. (1950), Bandwagon, Snob, and Veblen Effects in the Theory of Consumers Demand. Quarterly Journal of Economics, 64, 183-207
• Oleksyn T. (2013), Filozofia a zarządzanie, Oficyna Wolters Kluwer, Warszawa
• Stępień B. (2018), Pomiędzy snobizmem, a pogonią za tłumem, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Wheeler L. (1966), Motivation as a Determinant of Upward Comparison. Journal of Experimental Social Psychology, 27-31
• Wills T. (1981), Downward Comparison Principles in Social Psychology, Psychological Bulletin, 90, 245-271

Autor: Emilia Jarecka