Spirala jakości
| Spirala jakości |
|---|
| Polecane artykuły |
Spirala jakości (spirala jakości Jurana lub pętla jakości) to uporządkowany system działań zaplanowanych względem określonego produktu, bądź usługi, pozwalający na kształtowanie ich finalnego poziomu jakościowego w całym cyklu życia (M. Jędra 1993, s. 135).
Spirala jakości obejmuje siedem elementów (F. Mroczko 2012, s. 121):
- Penetrację rynku w celu identyfikacji oczekiwań konsumentów
- Przeprowadzenie badań badawczo-rozwojowych
- Zaprojektowanie oraz wybór systemu wytwórczego
- Działalność zaopatrzeniową
- Realizację produkcji
- Sprzedaż produktów lub usług
- Realizację działań w ramach obsługi posprzedażowej
Klasyfikacja elementów zawartych w ramach spirali rozpatrywana jest w ramach działań jakościowych, związanych z (J.M. Myszewski 2009, s.242):
- Planowaniem
- Kontrolą
- Udoskonalaniem
TL;DR
Spirala jakości to system działań mający na celu kształtowanie poziomu jakości produktu lub usługi. Składa się z siedmiu elementów: penetracji rynku, badań i rozwoju, projektowania systemu produkcji, zaopatrzenia, realizacji produkcji, sprzedaży i obsługi posprzedażowej. Planowanie jakości odnosi się do identyfikacji potrzeb i tworzenia produktu, kontrola jakości dotyczy wykrywania słabych stron i doskonalenia procesów, a udoskonalanie jakości polega na minimalizacji strat i ciągłym doskonaleniu. Spirala jakości wymaga zaangażowania zarządu i pracowników oraz uwzględnienia różnych determinant jakościowych. J.M. Juran jest uważany za twórcę spirali jakości, która ma na celu podniesienie jakości produktu poprzez współpracę między różnymi organizacjami i osobami.
Planowanie jakości
Planowanie jakości oparte jest na czynnościach opartych na (F. Mroczko 2012, s.123):
- identyfikacji potrzeb potencjalnego konsumenta oraz jego profilu,
- stworzeniu nowatorskiego produktu, bądź rozwojowi istniejącego,
- zaaranżowaniu procesów związanych z produkcją produktu,
- czynnościach optymalizujących produkcję oraz zdolności wytwórcze,
- działaniach produkcyjnych.
Kontrola jakości
Kontrola jakości skupia się na realizacji czynności związanych z (F. Mroczko 2012, s. 124-125):
- wykryciem słabych stron obejmujących jakość wytwarzanych produktów oraz związanych z nimi procesów,
- analizowaniem miejsc powstawania wąskich gardeł procesów,
- określeniem zdolności wytwórczych w zakresie poszczególnych procesów,
- wyselekcjonowaniem obszarów wymagających reorganizacji oraz udoskonaleń,
- ustaleniem koncepcji maksymalizacji jakości w poszczególnych obszarach.
Udoskonalanie jakości
Działania podjęte w ramach doskonalenia jakości związane są z nieustannym dążeniem do zminimalizowania poziomu strat. Czynności obejmują dziesięć elementów związanych z (F. Mroczko 2012, s.125-126):
- spostrzeżeniem intencji doskonalenia jakości,
- określeniem celowości nieustannych działań doskonalących,
- wykształceniem strategii organizacyjnej,
- systematycznym szkoleniem kadry pracowniczej,
- wdrożeniem koncepcji projektowej w celu minimalizacji powstawania problemów,
- raportowaniem realizowanych działań projektowych oraz powstałych rezultatów,
- zademonstrowaniem uznania dla powstałych osiągnięć,
- prezentacją wyników,
- wyselekcjonowaniem pomyślnych wyników działań oraz gromadzeniem związanych z nimi informacji,
- wdrożeniem systemu doskonalenia.
Koncepcja funkcjonowania spirali jakości
Wdrożenie spirali jakości w strategię przedsiębiorstwa, wiąże się według J.M. Jurana z podjęciem działań doskonalących. Ich realizacja związana jest ze stworzeniem uporządkowanego systemu organizacyjnego w obrębie przedsiębiorstwa oraz zaangażowaniem zarówno kadry zarządczej, jak i pracowników produkcyjnych w cały proces tworzenia spirali (F. Mroczko 2012, s. 121). Każdy kolejny z wyróżnionych siedmiu elementów spirali jakości, stanowi następstwo poprzedniego. W związku z tym, aby działania w obrębie elementów spirali mogły zostać zrealizowane, należy podejmować etapowo podejmować uporządkowane działania. Każdy z elementów spirali, wiąże się z rozpatrywaniem zróżnicowanych determinant z zakresu (M. Jędra 1993, s. 136):
- możliwości wytwórczych,
- dostępnej technologii,
- kadry pracowniczej,
- innowacji,
- oddziaływania otoczenia.
Ponadto, w ramach całościowego podejścia do spirali jakości, należy nie tylko ją wdrożyć, ale w późniejszych etapach kontynuować jej realizację, uwzględniając ciągłe doskonalenie jakościowe (S. Lachiewiz, M. Matejun 2007, s. 231). Początek "obrotu" spirali to działania marketingowe związane z badaniem potrzeb rynku na danym etapie jego rozwoju, projektowanie i rozwój wyrobu. Koniec obrotu to likwidacja wyrobu po zużyciu (wykorzystaniu) i dokumentowanie doświadczeń uzyskanych w wyniku użytkowania produktu. Wiedza nabyta stanowi impuls do rozpoczęcia następnego obrotu - nowy pomysł na usprawnienie został dostrzeżony lub zasygnalizowany przez potrzeby rynku i powinien być zbadany. Może on zostać wdrożony na wyższym poziomie jakości.
Spirala pokazuje jak wiele organizacji ma wpływ na produkt: producent, dostawcy, handlowcy, gospodarstwa domowe i inni. Wszystkie te organizacje i osoby spełniają różnorodne funkcje i maja one również własne cele. Głównym problemem jest zatem stworzenie zależności pomiędzy uczestnikami, aby w efekcie podnieść jakość produktu (zobacz także: łańcuch wartości).
Powstanie spirali jakości
Za twórcę spirali jakości uważa się J.M. Jurana, jednego z twórców systemu zarządzania jakością. W swojej działalności badawczej, związanej z kształtowaniem jakości, zauważył, iż główny obszar problemowy stanowią niedoskonałości systemowe, przyczyniające się do zaburzeń jakościowych produktów oraz usług w przedsiębiorstwie (F. Mroczko 2012, s. 121). Na skutek zauważonych nieprawidłowości, J.M. Juran stworzył system doskonalenia jakości, w ramach którego zawarto koncepcję spirali jakości. Elementy tworzące definiowaną koncepcję spirali, umiejscowiono w pozycji Trylogii Jurana, koncentrującej się na wyselekcjonowaniu kompleksowego podejścia do problematyki jakości.
Bibliografia
- Jędra M. (1993). Normy międzynarodowe związane z kompleksowym systemem jakości, Roczniki PZH, Nr 2-3
- Karaszewski R.(2022). Nowoczesne Koncepcje zarządzania jakością, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa, Toruń
- Lachiewicz S., Matejun M. (red.) (2007), Problemy współczesnej praktyki zarządzania, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź
- Łukasiński W. (2009).Dylematy jakości, "Zeszyty Naukowe Uniwersytety Ekonomicznego w Krakowie", nr 806
- Mikulski H. (2008).Wdrażanie systemu zarządzania jakością zgodnego z normami ISO, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica", tom 218
- Mroczko F. (2012). Zarządzanie Jakością, WWSZiB, Wałbrzych
- Myszewski J.M. (2009). Po prostu jakość. Podręcznik zarządzania jakością, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa
- Salerno-Kochan M. (2016).Wybrane aspekty zarządzania jakością, Polskie Towarzystwo Towaroznawcze, Kraków
- Wasilewski L. (1998), Podstawy zarządzania jakością, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania, Warszawa
Autor: Lukasz Rej Szymon Uchto
