Certyfikat inwestycyjny

Certyfikaty inwestycyjne to tytuły uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym. Ustawodawca podał kilka rodzajów różnego rodzaju tytułów uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, nadając im odmienny charakter prawny. Tytułem uczestnictwa w funduszach otwartych oraz specjalistycznych funduszach otwartych jest jednostka uczestnictwa, natomiast w funduszach zamkniętych, specjalistycznych funduszach zamkniętych, a także funduszach mieszanych tytułem uczestnictwa są certyfikaty inwestycyjne.

Certyfikaty inwestycyjne to papiery wartościowe, w których zostało wprowadzone ograniczenie kontroli osób uprawnionych do tych papierów, ponieważ występuje możliwość istnienia certyfikatów inwestycyjnych na okaziciela. W sytuacji certyfikatów funduszy specjalistycznych zamkniętych, które nie są dopuszczone do obrotu publicznego, występuje możliwość emisji takich papierów jako dokumentów imiennych. Nie ma również możliwości emisji certyfikatów inwestycyjnych jako papierów inwestycyjnych na zlecenie. Fundusze specjalistyczne zamknięte charakteryzują się również tym, że została w nich ograniczona możliwość konwersji certyfikatów (Dyl M., 2001, s. 65).

TL;DR

Certyfikaty inwestycyjne to tytuły uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Występują w formie jednostek uczestnictwa w funduszach otwartych i specjalistycznych funduszach otwartych, oraz jako certyfikaty inwestycyjne w funduszach zamkniętych, specjalistycznych funduszach zamkniętych i funduszach mieszanych. Są emitowane przez zamknięte fundusze inwestycyjne lub mieszane fundusze inwestycyjne. Certyfikaty inwestycyjne mogą być zbywane na rynku regulowanym lub poprzez umowy sprzedaży cywilnoprawnej. Mogą być wykorzystywane do zabezpieczania wierzytelności. Minimalna jednorazowa wysokość jednorazowego zapisu na certyfikat inwestycyjny wynosi 400 000 euro.

Emisja

Certyfikaty inwestycyjne są emitowane wyłącznie przez zamknięte fundusze inwestycyjne lub mieszane fundusze inwestycyjne. Poprzez emisję pojmuję się czynność dokumentacji certyfikat, a także procedurę przekazania przez fundusz inwestycyjny zamknięty papieru wartościowego podmiotowy nabywającemu. Emisja certyfikatów inwestycyjnych następuje, gdy jest to wspomniane w statucie funduszu inwestycyjnego zamkniętego. Liczba tych papierów wartościowych jest zawsze stała i może się zmieniać jedynie w przypadku nowej emisji (P. Zawadzka i in. 2014, s 449).

Najistotniejszy warunek, który wpłynął na ograniczenie emisji certyfikatów inwestycyjnych wyłącznie jako papierów wartościowych na okaziciela, jest spowodowany sposobem obrotu tymi certyfikatami, ponieważ muszą zostać dopuszczone do obrotu publicznego. Jest to spowodowane koniecznością składania przez fundusze wniosków o dopuszczenie certyfikatów inwestycyjnych do obrotu na rynkach giełdowych lub regulowanym rynku pozagiełdowym. W celu zapewnienia jak największego potencjalnego stopnia zbywalności certyfikatów inwestycyjnych na rynku wtórnym, zrezygnowano z certyfikatu jako papieru wartościowego imiennego, aby nie dopuścić do obrotu publicznego, gdyż ze względu na sposób przenoszenia praw z papierów wartościowych imiennych niemożliwe byłoby skorzystaniez obrotu na rynku regulowanym. Podobne powody zadecydowały o tym, aby certyfikaty inwestycyjne nie występowały w obrocie jako papiery wartościowe na zlecenie. Ustawodawca zakłada dodatkowo niepodzielność certyfikatu inwestycyjnego, (Kodeks spółek handlowych art. 333 pkt.1 k.s.h.) przez co trzeba rozumieć "pierwotną" niemożność podziału i dokonywania obrotu częścią ułamkową certyfikatu, a jednocześnie częścią ułamkową praw przez niego prezentowanych (Sobolewski L., Michalski M., 1999, s. 401.). Podział certyfikatu może nastąpić w wyniku podziału przez fundusz w sytuacji gdy statut funduszu na to zezwala. Sytuacja taka prowadzi do podziału certyfikatu na równe części, które mają odpowiadać całkowitej wartości certyfikatu sprzed podziału.

Rejestracja

Gdy zostanie sprzedana oraz wyemitowana konkretna liczba certyfikatów inwestycyjnych, fundusze zamknięte zostają zarejestrowane na giełdzie papierów wartościowych, bądź na rynku pozagiełdowym. Dlatego też mówi się, że certyfikaty inwestycyjne są w pewnym stopniu zbliżone do akcji, które również są notowane na giełdzie papierów wartościowych. Warto jednak zauważyć, że akcje są najczęściej wyceniane codziennie, natomiast certyfikaty inwestycyjne raz w tygodniu, bądź raz w miesiącu (K. Perez 2012, s. 48)

Zbywalność certyfikatów inwestycyjnych

Ważną cechą certyfikatów inwestycyjnych jest ich zbywalność, która oznacza, że zgodnie z prawem mogą one być przedmiotem obrotu prawnego. Może to nastąpić, gdy certyfikat zostanie sprzedany na rynku regulowanym. Wtedy cena sprzedaży jest równa jego aktualnie notowanej cenie rynkowej. W przypadku, gdy certyfikat inwestycyjny jest sprzedawany poza rynkiem regulowanym, zbycie następuje według indywidualnej cywilnoprawnej umowy sprzedaży. Należy jednak pamiętać, że według polskiego prawa, nie ma konieczności sprzedaży certyfikatów wraz ze spółką prowadząca rynek (lub domem maklerskim) (P. Zawadzka i in. 2014, s. 454). Dodatkowo przy wykupie lub zakupie certyfikatów inwestycyjnych może być pobierana tak zwana opłata manipulacyjna. Dzieje się tak gdy jest to uwzględnione w statucie funduszu, który określa również jej maksymalną wielkość, a także formę pobierania. Opłata ta nie może jednak być zawarta w cenie emisyjnej, lecz w cenie wykupu certyfikatu inwestycyjnego (K. Perez 2012, s. 184).

Kolejną cechą certyfikatów inwestycyjnych jest możliwość wykorzystywania ich do zabezpieczenia wierzytelności. Istnieje wiele rodzajów zabezpieczeń, które obejmują: "zastaw zwykły, skarbowy i rejestrowy, blokadę tzw. autonomiczną, dokonywaną przez dom maklerski (…), blokadę wartości rachunku papierów wartościowych i rachunku pieniężnego’’(K. Perez 2012 Fundusze inwestycyjne, Wolters Kluwer s. 183).

Minimalna jednorazowa wysokość jednorazowego zapisu na certyfikat inwestycyjny, będącym emitowanym przez fundusz inwestycyjny zamknięty wynosi 400 000 euro i ma zagwarantować uniknięcia sytuacji, kiedy to fundusze inwestycyjne są kierowane do inwestorów nie posiadających dostatecznej wiedzy oraz doświadczenia w inwestowaniu na rynku finansowym. Uzasadnieniem tego przepisu jest chęć ochrony przyszłych uczestników funduszu inwestycyjnego (P. Zawadzka i in. 2014, s. 452).

Certyfikat inwestycyjny — artykuły polecane

Akcje — Warrant — Udział — Akcja gotówkowa — Emitent — Wrogie przejęcie — Obligatariusz — Prawo do akcji — Aggio

Bibliografia

• Dyl. M, Fundusze Inwestycyjne, Konieczny I Kruszewski, Warszawa 2001
• Perez K. (2012), Fundusze inwestycyjne: Rodzaje,zasady funkcjonowania, efektywność, Wolters Kluwer, Warszawa
• Sobolewski L., Michalski M. (1999), Prawo o funduszach inwestycyjnych, Warszawa
• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych. Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037
• Zawadzka P. i in. (2014), Ustawa o funduszach inwestycyjnych, Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Przemysław Gryzełko, Małgorzata Kowalczyk