Patriotyzm lokalny

Patriotyzm lokalny
Polecane artykuły
Relatywizm kulturowy Społeczeństwo Egalitaryzm Kultura narodowa Socjalizacja Społeczeństwo obywatelskie Etyka Alienacja Psychologia społeczna

Patriotyzm lokalny to przywiązanie do miejsca swojego zamieszkania (miasta, miasteczka, wsi czy dzielnicy), często nazywanego "małą ojczyzną”.. W dzisiejszych czasach rzadziej kojarzony jest z zakładem pracy. Przejawia się on często dumą z zabytków oraz współczesnych osiągnięć. Patriotyzm lokalny może oznaczać także zaangażowanie w ulepszanie lub poprawę funkcjonowania lokalnej społeczności oraz miejscowej infrastruktury (J. Chańko (2007), s. 4).

"Pojęcia "patriotyzm lokalny" używa się zarówno w stosunku do jednostek (poszczególnych, indywidualnych ludzi), jak też i w stosunku do zbiorowości społecznych, zwłaszcza do władz lokalnych, instytucji, środowisk twórczych, reprezentujących określoną zbiorowość jako całość. Oznacza więc zarówno postawy indywidualne, jak i zbiorowe (M. Malinowski (1988), s. 277)".

Patriotyzm lokalny a regionalizm

Regionalizm możemy zdefiniować jako stan świadomości jednostki wyróżniający się pozytywną i kreatywną postawą wobec regionu, okolicy lub najbliższego otoczenia, Kojarzony jest z aktywność naukowo-badawczą, artystyczną, społeczną, animatorską, edukacyjną itp. Patriotyzm lokalny podobnie do regionalizmu mogą być postrzegane jako oznaka miłości. W przypadku regionalizmu do regionu, a patriotyzmu do narodu i ojczyzny. Składowymi uczucia w obu przypadkach jest szacunek, troska, zainteresowanie, poświęcenie, lojalność oraz odpowiedzialność. W związku z zachodzącymi zbieżnościami między tymi dwoma pojęciami niektóre definicje trwale wiążą ze sobą te dwa pojęcia (D. Kasprzyk (2016), s. 261).

Konteksty postrzegania patriotyzmu lokalnego

Do zjawisk, które w istotny sposób mogą kształtować postrzeganie patriotyzmu lokalnego zaliczymy poniższe pojęcia.

1. Demokratyzacja pamięci "Jednostki i grupy (m.in. regionalne) nie są już skazane na dyktat totalitarystycznych koncepcji, na mocy których dokonywano wyboru tego co ważne i istotne z zasobu doświadczeń historycznych. Lokalni liderzy, politycy, regionaliści, mają wolny wybór w wydobywaniu i eksponowaniu tego, co - ich zdaniem - powinno kształtować tożsamość społeczno-kulturową na danym terenie, stając się elementem dziedzictwa i pamięci zbiorowej (D. Kasprzyk (2016), s. 267).”
2. Idea wielokulturowości "Patriotyzm lokalny uwzględniający idee wielokulturowości na plan pierwszy wysuwa hasło tolerancji, a zatem uwzględniania rozmaitych etnosów, które w perspektywie historyczno-kulturowej kształtowały oblicza regionów lub nadal są tam obecne. Regionalizm kojarzony z tak pojmowanym patriotyzmem lokalnym jest ideą całkowicie pokojową, nastawioną na dialog. Odstępstwa od niej mają swoje własne nazwy - separatyzm, szowinizm etniczny, irredentyzm... (D. Kasprzyk (2016), s. 268)”
3. Idea społeczeństwa obywatelskiego "W wersji idealnej naród w ujęciu obywatelskim jest otwartą wspólnotą wolnych i równych obywateli. W ramach tej wspólnoty istnieje równowaga pomiędzy interesami lokalnymi a ogólnopaństwowymi, zaś w pielęgnowaniu dziedzictwa kulturowego lokalizm nie powinien być wartością alternatywną czy zamienną wobec rzeczywistości ogólnokrajowej, ogólnonarodowej (D. Kasprzyk (2016), s. 268).”
4. Decentralizacja kultury "Obecnie poszukuje się symboli w bliższej regionalnej i lokalnej przestrzeni. Dotyczy to miejsc, wydarzeń, postaci (D. Kasprzyk (2016), s. 268).”

Cezary Trosiak w podsumowaniu do przeprowadzonych przez siebie badań na temat współczesnego patriotyzmu doszedł do kilku interesujących wniosków. Patriotyzm w wymiarze ogólnym jak i lokalnym przez jednostki badane postrzegany jest jako zestaw cech oraz zachowań, które powinny wykazywać użyteczność. Na podstawie zebranych przez niego danych stwierdził, że nie potwierdziły się oczekiwania dotyczące wyraźnego rozróżnienia w postrzeganiu patriotyzmu lokalnego, a patriotyzmu narodowego. Dla wielu badanych patriotyzm lokalny jest elementem patriotyzmu narodowego i oba nie wykluczają siebie nawzajem (C. Trosiak (2014), s. 175).

Bibliografia

• Chańko J. (2007). Patriotyzm czy patriotyzmy?, "Łódź - nasza mała ojczyzna (promocja Łodzi poprzez edukację regionalną, czyli diagnoza - problem i rozwiązania)”, s. 9-15, Łódź
• Chańko J. (2010). Walory wychowawcze edukacji regionalnej w nauczaniu historii, "Teoretyczne podstawy edukacji regionalnej”, s. 83-89, Łódź
• Cieślakowski Ł. (2016). Patriotyzm według Józefa Marii Bocheńskiego, "Zbliżenia Cywilizacyjne”, nr 3
• Grad. J. (2010). Współczesny sens regionalizmu, "Sensus Historiae”, nr 1
• Kasprzyk D. (2016). Patriotyzm lokalny - konteksty tożsamościowe, "Zeszyty Wiejskie”, tom 22
• Mailnowski M. (1988). Socjologiczna problematyka patriotyzmu lokalnego, "Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny”, nr 3
• Trosiak C. (2014). Współczesny polski patriotyzm: między wspólnotą narodową a wspólnotą regionalną, Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Autor: Kamila Sokołowska