Metoda annuitetowa

Metoda annuitetowa (równe płatności) jest to metoda spłaty kredytu, która zabezpiecza kredytobiorcę przed nadmiernym obciążeniem w sytuacji, w której nastąpi gwałtowny skok inflacji w wymiarze realnym. Metoda ta korzystna jest zarówno dla kredytobiorcy, jak i dla systemu finansowego, ponieważ gwarantuje ona stabilny realnie dopływ pieniędzy. Annuity zwane rentą to szczególny przypadek strumienia płatności (J. Żyżyński, s. 15)

Część raty zmniejszająca zadłużenie (część kapitałowa) jest równa całej naliczonej racie pomniejszonej o należne bankowi odsetki. Kredyty, które są spłacane w ratach annuitetowych wyznaczają identyczne miesięczne obciążenie kredytobiorcy w całym okresie kredytowania. Taka metoda kredytu dedykowana jest dla kredytobiorców o niższych dochodach, którzy przy wybraniu metody rat malejących mogliby nie mieć zdolności kredytowej. Popularyzacja kredytów hipotecznych o annuitetowym sposobie spłaty może spowodować, że zwiększy się krąg potencjalnych kredytobiorców, zwiększając na nie popyt. (G. Główka, s. 18)

Wysokość rat annuitetowych nie zmienia się w przez cały okres spłaty kredytu. Aby możliwe było zachowanie równych wielkości rat podczas całego okresu spłacania konieczne jest zachowanie proporcji pomiędzy częścią kapitałową a częścią odsetkową danej raty. Na podstawie wartości danego kapitału oraz odsetek całego okresu spłaty wyliczana jest stała rata, która w początkowym okresie kredytowania składa się prawie wyłącznie z części odsetkowej, która wraz z biegiem okresu spłaty zmniejsza się, w przeciwieństwie do części kapitałowej, która w tym samym okresie rośnie, a kredytobiorca spłaca coraz to większe części pożyczonego kapitału. W związku z tym realny koszt kredytu oraz stopa oprocentowania są większe niż w przypadku metody rat malejących, dlatego też kapitał w przypadku metody annuitetowej spłacany jest wolniej.

Płatności cykliczne, czyli annuity mogą być realizowane w 2 wariantach:

• jeżeli pierwsza płatność występuje na końcu pierwszego okresu to są to płatności bez wyprzedzenia "z dołu"
• jeżeli pierwsza płatność ma miejsce na początku okresu obliczeniowego to płatności takie nazywa się płatnościami z wyprzedzeniem "z góry".

Ratę kredytu ® obliczamy na podstawie sumy kredytu do spłaty (S), liczby rat (n) oraz oprocentowania (l): R = f (S, n, l). Wzór, który daje możliwość obliczenie raty, wyprowadzany jest z równania rachunku zmiennej wartości pieniądza w czasie, czyli:

$S={\frac {R}{(1+l)^{t}}}$

Po przekształceniu powyższego równania otrzymujemy wzór na ratę kredytu:

$R={\frac {S*l}{1-(1+l)^{-n}}}$

gdzie:

• R - rata spłaty (zł),
• S - suma kredytu do spłaty (zł),
• l - stopa procentowa,
• n - liczba rat

TL;DR

Metoda annuitetowa to metoda spłaty kredytu, która zapewnia stabilny dopływ pieniędzy dla kredytobiorcy i systemu finansowego. Raty annuitetowe są stałe przez cały okres spłaty, a ich wysokość zależy od proporcji między częścią kapitałową a odsetkową. Metoda annuitetowa może być stosowana w kredytach hipotecznych. W przypadku skoku inflacji, kredytobiorca może zostać nadmiernie obciążony, ale po ustąpieniu inflacji obciążenie maleje. Metoda annuitetowa jest również stosowana w zarządzaniu ryzykiem długowieczności, ale w Polsce jest mało popularna.

Zastosowanie metody annuitetowej

Przykładem kredytu, który najczęściej udzielany jest na zasadach spłaty metodą annuitetową jest kredyt hipoteczny. Roczna suma spłaty kapitału i odsetek jest stała w trakcie całego okresu spłaty. Kredyt hipoteczny jest kredytem długoterminowym, który przeznaczony jest na finansowanie budownictwa mieszkaniowego, czy też nabywanie domów, mieszkań oraz innych nieruchomości (I. Heropolitańska, s. 60)

Spłaty odsetek w warunkach skoku inflacyjnego metodą annuitetową

W tradycyjnie stosowanej metodzie annuitetowej (czyli takiej, która daje przy założeniu niezmiennej stopy procentowej, stałą łączną kwotę spłaty kapitału oraz odsetek) spłaty kredytu, z oprocentowaniem opcjonalnie korygowanym stosownie inflacji, która się zmienia, następuje gwałtowny skok obciążenia kredytobiorcy. Obciążenie to może nawet przekraczać jego dochody, a w takiej sytuacji kredytobiorca może zbankrutować, jeśli nie ma innych aktywów, dzięki którym miałby szanse, aby pokryć zwiększone obciążenie. Gdy nastąpi ustąpienie inflacji, jego obciążenie maleje do poprzedniego nominalnego poziomu, zgodnie z obowiązującą zasada nominalizmu - ale kredytodawca (bank) ma od tego momentu znacznie obniżone realnie wpływy (J. Żyżyński, s. 16)

Metoda annuitetowa a zarządzanie ryzykiem długowieczności

Spora część krajów (np. Wielka Brytania, USA, Niemcy, Holandia) stosuje produkty finansowe, które wykorzystują w szerokim zakresie metodę annuitetową w zarządzaniu ryzykiem długowieczności. Metoda deklaruje wpłatę strumienia równych płatności w danym okresie, a szczególnym przykładem produktów (usług finansowych) są renty dożywotnie. W Polsce stosuje się je przy wypłacaniu świadczeń z publicznego systemu emerytalnego. Oferta rent dożywotnich będących w dyspozycji ubezpieczycieli lub innych dostawców usług finansowych jest bardzo uboga w naszym kraju. Żaden z produktów finansowych dostępnych w ramach tak zwanego trzeciego filaru nie ma charakteru annuitetowego, oraz nie chroni przed ryzykiem długowieczności (M. Szczepański, s. 36)

Metoda annuitetowa — artykuły polecane

Kredyt obrotowy — Rata — Depozyt bankowy — Pożyczka hipoteczna — Stopa dyskontowa — Debet — Kapitalizacja odsetek — Kredyt konsumpcyjny — Certyfikat depozytowy

Bibliografia

• Główka G. (2009), Instrumenty finansowe a rynek mieszkaniowy
• Heropolitańska I. (red.) (1999), Kredyty, pożyczki i gwarancje bankowe, TWIGGER, Warszawa
• Szczepański M. (2017), Metoda annuitetowa w zarządzaniu ryzykiem długowieczności w systemach emerytalnych, Studia Oeconomica Posnaniensia, nr 10
• Żyżyński J. (2016), Pieniądz i spójność procesów ekonomicznych, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, nr 46

Autor: Monika Szarek