Wotum nieufności

Wotum nieufności jest uchwałą parlamentu na podstawie prawa konstytucyjnego wyrażającą brak zaufania oraz nieprzychylną ocenę dla działalności danego ministra, lub całej działalności rządu. Służy jako instrument egzekwowania odpowiedzialności ministra czy całego rządu. Jeśli zostanie ono uchwalone premier lub minister są zobowiązani do podania się do dymisji (Słownik języka polskiego PWN) (Konstytucja RP 1997, Art. 157 i 162).

TL;DR

Wotum nieufności to uchwała parlamentu wyrażająca brak zaufania dla ministra lub całego rządu. Jeśli zostanie uchwalone, premier lub minister muszą podać się do dymisji. Istnieją różne procedury w przypadku wnioskowania o wotum nieufności dla ministra lub całej Rady Ministrów. Jeśli wniosek zostanie uchwalony, Prezydent przyjmuje dymisję i powoływany jest nowy premier lub minister. Możliwe jest także złożenie powtórnego wniosku po upływie 3 miesięcy.

Odpowiedzialność Posłów

Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej każdy członek Rady Ministrów ponosi, przed Sejmem, solidarną oraz indywidualną odpowiedzialność za sprawy będące w jego kompetencji, jak również za całą działalność Rady Ministrów. Dodatkowo każdy z posłów na mocy artykułu 104 Konstytucji, ślubuje, że będzie wykonywał swoje obowiązki wobec narodu w sposób rzetelny i sumienny (Konstytucja RP 1997, Art. 104 i 157).

Konstruktywne wotum nieufności

Rodzaj wotum nieufności stosowany w Polsce. Jest zabezpieczeniem przed kryzysem systemu politycznego. Zgodnie z artykułem 158 Konstytucji możliwe jest uchwalenie wotum tylko wtedy jeśli (Konstytucja RP 1997, art. 158):

• Wniosek zostanie zgłoszony przez minimum 46 posłów.
• We wniosku został wskazany kandydat na nowego Prezesa Rady Ministrów.
• Ustanowiony zostanie większością głosów.

Procedury w przypadku złożenia wniosku o wotum nieufności

W konstytucji, istnieją oddzielne artykuły dotyczące sposobu postępowania w przypadku złożenia wniosku o wotum nieufności dla ministra lub całej Rady ministrów. Dodatkowe procedury zostały zapisane także w regulaminie sejmu (Konstytucja RP 1997, art. 157-162) (Regulamin Sejmu RP, Art. 115-116).

Procedura w przypadku wyrażenia wotum nieufności dla Rady Ministrów

Sposób postępowania (Konstytucja RP 1997, Art. 157) (Regulamin Sejmu RP 1992, Art. 115.):

• Złożenie wniosku o wotum nieufności przez minimum 46 posłów. Warunkiem złożenia wniosku jest również imienne wskazanie kandydata na nowego Prezesa Rady Ministrów. Jeśli wniosek zostanie złożony nie możliwe jest już wycofywanie ani składanie podpisów.
• Niezwłoczne zawiadomienie Prezydenta i Prezesa Rady Ministrów przez Marszałka sejmu o wpłynięciu wniosku.
• Przeprowadzenie głosowania, po upływie 7 dni od dnia złożenia wniosku na następnym posiedzeniu sejmu. Uchwalenie następuje jeśli wniosek uzyska min. 231 głosów. Jeśli jednocześnie zostało zgłoszone więcej niż 1 wniosek o wotum nieufności wówczas głosowanie następuje oddzielnie i w kolejności ich złożenia.
• Jeśli wniosek uzyskał wymaganą liczbę głosów (co najmniej 231) Prezydent Rzeczypospolitej przyjmuje dymisję Rady Ministrów.
• Następuje powołanie nowego Prezesa Rady Ministrów wskazanego przez Sejm.
• Na wniosek nowo wybranego Prezesa Rady Ministrów zostali wybrani nowi członkowie. Rady Ministrów.
• Zaprzysiężenie członków Rady Ministrów.

Procedura w przypadku wyrażenia wotum nieufności dla ministra

Sposób postępowania (Konstytucja RP 1997, Art. 158-162) (Regulamin Sejmu RP 1992, Art. 116):

• Złożenie wniosku w pisemnej formie do Marszałka Sejmu przez grupę liczącą co najmniej 69 posłów. Wniosek musi wskazywać imiennie na kandydata.
• Przeprowadzenie głosowania, które odbywa się po upływie 7 dni od dnia złożenia wniosku.
• Aby wniosek został uchwalony należy uzyskać bezwzględną większość ustawowej liczby posłów, czyli 231.
• W przypadku uchwalenia wniosku następuje odwołanie ministra przez prezydenta
• Uzupełnienie Rady Ministrów.

Zasady przyjęcia dymisji w przypadku wotum nieufności

Zgodnie z artykułem 162 Konstytucji Rzeczypospolitej (Konstytucja RP 1997, Art. 162)

• W przypadku uchwalenia wotum nieufności dla Rady Ministrów, Prezes Rady Ministrów składa dymisję podczas pierwszego posiedzenia nowo wybranego sejmu.
• Dymisja jest składana na ręce Prezydenta Rzeczypospolitej
• Prezydent udziela Radzie Ministrów zgody na dalsze sprawowanie obowiązków do czasu wyboru nowej Rady Ministrów.

Zasady składania powtórnych wniosków

Jak podaje Konstytucja, złożenie powtórnego wniosku może nastąpić po upływie 3 miesięcy od dnia zgłoszenia poprzedniego wniosku. Jeżeli wraz z wnioskiem wystąpi minimum 115 posłów, wniosek może zostać zgłoszony przed upływem 3 miesięcy (Konstytucja RP 1997, Art. 158. ust. 2).

Wotum nieufności — artykuły polecane

Kworum — Prezydent — Wotum zaufania — Ustawa — Sąd apelacyjny — Zarząd komisaryczny — Rząd — Zgromadzenie wspólników — Przetarg nieograniczony

Bibliografia

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483
• Strona internetowa: Wotum nieufności, Słownik języka polskiego PWN online
• Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. M.P. 1992 nr 26 poz. 185

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Autor: Maciej Polak