Identyfikacja podatnika - numer NIP

NIP (Numer Identyfikacji Podatkowej) - jest to kod składający się z dziesięciu cyfr, mający na celu zidentyfikowanie podatników w Polsce. Numer NIP pojawił się pierwszy raz wraz z ustawą październikową w 1995 r. Formalnie zaczął obowiązywać dopiero od roku 1996 r. Numer identyfikacji podatkowej jest przyznawany przez Naczelnika Urzędu Skarbowego. Przed dniem 1 września 2011 r. wszystkie osoby musiały legitymować się w urzędzie skarbowym numerem NIP. Po tej dacie osoby, które nie prowadzą żadnej działalności gospodarczej mogą posługiwać się numerem PESEL w celu identyfikacji.

TL;DR

Artykuł przedstawia informacje dotyczące numeru identyfikacji podatkowej (NIP) w Polsce. Numer ten jest przyznawany przez Urząd Skarbowy i służy do identyfikacji podatników. Artykuł opisuje strukturę i funkcje NIP oraz przedstawia procedurę jego uzyskania. Przedstawione są również zalety i ograniczenia związane z używaniem NIP do identyfikacji podatników, a także inne metody identyfikacji podatkowej.

Podmioty zobowiązane do numeru NIP

NIP jest pomocny w komunikacji pomiędzy podatnikiem a administracją podatkową. Podmioty objęte obowiązkiem posiadania NIP-u:

• Osoby fizyczne
• Osoby prawne
• Jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej i inne podmioty, które wg odpowiednich ustaw są podatnikami,
• podmioty będące płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne czy ubezpieczenie zdrowotne.

NIP przypisany jest do podatnika bez względu na rodzaj i wielkość płaconych podatków oraz liczbę i rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej. Zatem jednej osobie może być przypisany tylko jeden NIP.

Kod liczbowy NIP

Składa się z dziesięciu cyfr, które umożliwiają identyfikację podatników w Polsce. Pierwsze trzy cyfry w kodzie NIP tworzą prefiks, który informuje w jakim urzędzie skarbowy został przyznany numer NIP. Początkowo były to jedynie cyfry z zakresu od 1 do 9. Nowelizacja rozpoczęła się od roku 2004 r. wraz z otwarciem nowych, kilkudziesięciu urzędów skarbowych. W związku z potrzebą nadawania trzycyfrowych kodów dla każdego nowo otworzonego urzędu, dla niektórych została wprowadzona również cyfra 0, która zajmuję drugą pozycję w kodzie. Dla przykładu: Małopolski Urząd Skarbowy w Krakowie identyfikuje się po kodzie 106. Na początku funkcjonowania numeru NIP, cyfry grupowało się i oddzielało myślnikiem. Pozwalało to na rozróżnienie podatników będącymi osobami fizycznymi, od podatników prowadzących działalność gospodarczą. Przedsiębiorstwa grupowało się na zasadzie: 987-65-43-211, a osoby fizyczne: 987-654-32-11. Aktualnie dany podział przestał obowiązywać. W sytuacji jednoosobowej działalności gospodarczej, obowiązywał NIP danej osoby.

Ostatnia cyfra w numerze NIP sprawuję funkcje kontrolną i jest obliczana na podstawie określonego algorytmu.

• w pierwszych kroku należy pomnożyć każda kolejną cyfrę przez następujące wagi: 6, 5, 7, 2, 3, 4, 5, 6, 7.
• następnie otrzymane liczny należy zsumować
• ostatnim krokiem jest wyliczenie cyfry, która stanowi resztę z dzielenia powstałej wcześniej sumy przez 11

Wydawanie

Numer identyfikacji podatkowej wydawany jest na wniosek, złożony przez podatnika przed dokonaniem czynności objętej opodatkowaniem:

• VAT
• Akcyzowym
• A w przypadku podatku dochodowego - przed złożeniem pierwszej deklaracji podatkowej.

Do Urzędu Skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania lub siedziby przedsiębiorcy. Takie zgłoszenie powinno zawierać:

• Gdy jest osobą fizyczną:

1. Nazwisko i imię
2. Adres
3. Obywatelstwo
4. Data i miejsce urodzenia
5. Nr PESEL
6. Numer dowodu osobistego

• Gdy prowadzi działalność gospodarczą:

1. Formę organizacyjno-prawną
2. Siedzibę
3. REGON
4. Organ rejestrujący

Najprostszy sposób uzyskania NIP

Najłatwiej jest uzyskać nr NIP w sytuacji gdy podmiot istnieje w CEIDG (Centralna Ewidencja Działalności Gospodarczej). Wówczas w urzędzie skarbowych należy złożyć tylko wniosek CEIDG-1. W takiej sytuacji przydzielenie NIP powstaję dzięki CRP KEP (Centralnego Rejestru Podmiotów - Krajowej Ewidencji Podatników). Numer Identyfikacji Podatkowej zostaje nadany następnego dnia. W momencie gdy dany podmiot rejestruję swoją działalność w KRS, z automatu uzyskuje również NIP. W pozostałych przypadkach, aby uzyskać Numer Identyfikacji Podatkowej, należy dokonać zgłoszenia identyfikacyjnego. Jeśli osoby nie są objęte CEIDG, wówczas na przydzieleniu NIP czekają 3 dni od złożenia poprawnego już wniosku.

Formularze

Rodzaje formularzy wypełnianych przy ubieganiu się o nadanie numeru:

• NIP-1 dla osób fizycznych prowadzących samodzielnie działalność gospodarczą, nie będącą wolnym zawodem, nie obejmuje także uczestników spółek cywilnych, jawnych lub komandytowych.
• NIP-2 - dla osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej
• NIP-3 - dla osób fizycznych, które wykonują wolne zawody, ale nie prowadzą działalności gospodarczej, członków spółek cywilnych, komandytowych oraz jawnych,(jeżeli poza obszarem spółek nie prowadzą działalności gospodarczej).

Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą dołączają do zgłoszenia: wypis z KRS, zaświadczenie o wpisie/ wykreśleniu do ewidencji działalności gospodarczej, zaświadczenie o numerze REGON, prokurze, umowy z bankiem w przypadku otwarcia konta związanego z prowadzeniem działalności a także zbiór dokumentów uprawniających do korzystania z lokalu, w którym znajduje się siedziba firmy.

Kiedy urząd może nie wydać NIP

Nie wydanie numeru NIP przez Naczelnika Urzędu Skarbowego może być spowodowane:

• niemożliwością dokładnej weryfikacji istnienia podmiotu lub danej tożsamości
• niezgodnością z wymogami nadania numeru NIP
• zgłoszeniem wniosku nadania przez osobę, która nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej lub nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT

Dodatkowo urząd może również unieważnić wcześniej nadany nr NIP, w sytuacji gdy był on wydany zgodnie z fikcyjnymi danymi.

Identyfikacja podatnika - numer NIP - mocne strony

Numer identyfikacji podatkowej (NIP) jest przydatnym narzędziem do identyfikacji podatników w Polsce. Ma on wiele zalet, takich jak:

• Ułatwia podatnikom wywiązywanie się z ich obowiązków podatkowych.
• Jest również przydatny dla przedsiębiorców do identyfikacji ich kontrahentów.
• Jest to także ważne narzędzie do weryfikacji tożsamości podatników, które może być używane przez organy administracji podatkowej do śledzenia należności podatkowych.
• Ponadto, numer NIP jest również używany jako narzędzie do wymiany informacji między podatnikami, a osobami lub instytucjami, które mają z nimi do czynienia.
• Ponadto, numer NIP jest również wykorzystywany do wymiany informacji między podmiotami gospodarczymi, zgodnie z przepisami prawa.

Identyfikacja podatnika - numer NIP - ograniczenia

Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP) ma szereg ograniczeń i słabych stron:

• Numer NIP jest jednolity dla każdego podatnika, co oznacza, że ​​nie można go zmienić ani zmodyfikować w żaden sposób, dopóki podatnik nie zmieni swojej nazwy lub statusu.
• Ponieważ NIP jest jednolity dla każdego podatnika, istnieje ryzyko, że może on zostać wykorzystany do oszustw, takich jak podszywanie się i nadużycia.
• Numer NIP nie jest w stanie wykryć wszystkich zmian w firmie, takich jak zmiany właściciela, zmiany adresu czy zmiany struktury.
• Numer NIP nie jest w stanie wykryć, czy podatnik unika opłacania podatków, ponieważ jest on używany głównie do identyfikacji podatnika, a nie jego statusu finansowego.
• Numer NIP jest wyrazem jednolitego systemu identyfikacji podatnika, co oznacza, że ​​nie ma możliwości uzyskania dostępu do szczegółowych informacji o firmie, która jest identyfikowana przez NIP.

Identyfikacja podatnika - numer NIP - inne związane podejścia

Identyfikacja podatnika - numer NIP jest jednym z najważniejszych elementów identyfikacji podatkowej. Jednak istnieją inne metody lub podejścia służące identyfikacji podatników:

• REGON (Numer Rejestru Gospodarki Narodowej) - jest to unikalny numer identyfikacyjny przyznawany przedsiębiorcom, który składa się z 14 cyfr. Jest on używany do identyfikacji podatników prowadzących działalność gospodarczą.
• KRS (Krajowy Rejestr Sądowy) - jest to numer identyfikacyjny przyznawany przedsiębiorcom, którzy są zarejestrowani w Krajowym Rejestrze Sądowym. Numer składa się z 10 cyfr.
• Numer identyfikacji podatkowej UE (VAT) - jest to numer identyfikacyjny przyznawany przedsiębiorcom, którzy prowadzą działalność na terenie Unii Europejskiej. Numer składa się z 15 cyfr i zawiera również numer kraju.

Identyfikacja podatnika - numer NIP — artykuły polecane

Podatnik vat czynny — Ewidencja działalności gospodarczej — Centralna ewidencja działalności gospodarczej — VAT 7 — Numer REGON — Rejestracja podatnika VAT — Prawa przedsiębiorców — Zezwolenie na pracę — Krajowy Rejestr Sądowy

Bibliografia

• Dowgier R. (red.) (2015), Ordynacja podatkowa: stan obecny i kierunki zmian, Wydawnictwo Temida 2, Białystok
• Etel M. (2016), NIP jako podstawowy element identyfikacji przedsiębiorcy, Artykuły naukowe SO.A.8(2)
• Kwietko-Bębnowski M. (2013), Ordynacja podatkowa: 366 wyjaśnień i interpretacji, Wolters Kluwer, Warszawa
• Mikrut A., Poznańska A. (2009), Strategia podatkowa przedsiębiorstwa, Zeszyty naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, 2(13)
• Popławski M. (2011), Ordynacja podatkowa: zagadnienia proceduralne, Wydawnictwo Temida 2, Białystok

Autor: Ewa Ignacak, Jowita Piechota