Asymetria informacji

Pojęcie asymetrii informacji oznacza sytuację w której, jedna ze stron biorących udział w procesie wymiany posiada więcej informacji niż druga. Wystąpienie tej sytuacji prowadzi do zaburzeń w działaniu rynku poprzez nieefektywną alokację zasobów, gdyż mechanizm rynkowy nie zapewnia ich optymalnego rozmieszczenia. Asymetria informacji jest najczęściej rozpatrywana w odniesieniu do rynku dóbr i usług, rynku ubezpieczeń, rynku pracy oraz rynku źródeł finansowania.

Asymetria informacji polega na niejednakowym rozkładzie informacji ważnych dla podmiotów transakcji. Osoba posiadająca pełną wiedzę, przekazuje drugiej stronie zazwyczaj tylko część informacji, co może skutkować nieetycznymi działaniami (np. podanie fałszywych informacji) w celu zwiększenia swoich korzyści. W przypadku asymetrii informacji rynek nie jest w stanie działać efektywnie, jest to możliwe dopiero w sytuacji, gdy wszyscy uczestnicy rynku mieliby taki sam dostęp do informacji w równym czasie, jednak taka sytuacja jest nierealna w prawdziwym świecie. Zjawisko to niesie za sobą negatywne skutki dla wszystkich uczestników rynku, jednak nie jest możliwe zlikwidowanie go.

Zjawisko asymetrii informacji zostało dostrzeżone m.in. przez George’a A. Akerlof’a, który w 1970 roku w artykule "The Market for "Lemons": Quality Uncertainty and the Market Mechanism" opisał dokładnie jak niepełna informacja wpływa na funkcjonowanie rynków, za co w 2001 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii.

Przykłady asymetrii informacji:

• kupujący ma mniejszą wiedzę na temat produktu od sprzedawcy,
• właściciele firm mają mniej informacji na temat swojej firmy od menadżerów,
• pracownicy wiedzą więcej o swoich kwalifikacjach od pracodawców,

Dzięki takim narzędziom informatycznym jak np. internet, gdzie w szybki sposób można wymieniać się informacjami na każdy temat, coraz większa liczba osób ma szeroki dostęp do informacji. To umożliwia pogłębianie swojej wiedzy na dany temat, zdobywanie potrzebnych informacji oraz łatwiejsze podejmowanie decyzji. Dzięki takim narzędziom można ograniczyć asymetrie informacji.

TL;DR

Asymetria informacji polega na sytuacji, w której jedna strona ma więcej informacji niż druga, co prowadzi do nieefektywnej alokacji zasobów na rynku. Może to występować na różnych rynkach, takich jak rynek dóbr i usług czy rynek pracy. George Akerlof otrzymał Nagrodę Nobla za swoje badania nad tym zjawiskiem. Przykłady asymetrii informacji to m.in. kupujący mający mniej informacji o produkcie od sprzedawcy. Narzędzia informatyczne i regulacje prawne mogą pomóc w zmniejszeniu negatywnych skutków asymetrii informacji.

Konsekwencje

Negatywnymi konsekwencjami występowania zjawiska asymetrii informacji są:

• Negatywna selekcja - osoba nie mająca pełnej informacji o produkcie, inwestycji itp. kierując się niepełną, bądź wypaczoną informacją wybierze opcje która nie jest dla niej optymalna. Gdyby posiadała pewną informację dokonałaby innego wyboru. Przyczynia się to do nieoptymalnego rozmieszczenia swoich zasobów. Przykładowo, chcący kupić samochód na giełdzie samochodowej, ma mniejszą wiedzę o jego stanie technicznym niż sprzedawca. Gdyby posiadał on pełną informację o stanie technicznym wszystkich pojazdów sprzedawanych na giełdzie, mógłby dokonać optymalnej alokacji swoich środków finansowych przeznaczonych na zakup. Ponieważ nie ma pełnej informacji może wybrać auto gorsze niż inne dostępne w tej samej cenie będące jednak w lepszym stanie.
• Pokusa nadużycia - uczestnicy rynku, posiadający więcej informacji o przedmiocie danego stosunku ekonomicznego, poprzez zatajenie niektórych z nich mogą manipulacji drugim uczestnikiem owego stosunku ekonomicznego. Wracając do giełdy samochodowej, obrazuje to sytuacja, gdy sprzedający celowo ukrywa jakieś wady samochodu, by tym samym wprowadzić bład kupującego.
• Kosztowna weryfikacja stanu - osoba nie posiadająca pełnej informacji musi zweryfikować przedmiot stosunku ekonomicznego. Takie działanie wymaga nakładów, co podnosi koszty. Gdyby kupujący chciał dokładnie sprawdzić stan każdego z aut na giełdzie samochodowej, koszty związane z takim działaniem znacznie przekraczałyby wartość potencjalnej transakcji.

Zjawisko asymetrii informacji stanowi poważną barierę dla rozwoju wielu sektorów gospodarki. Towarzyszące jej zjawiska w negatywny sposób wpływają na działanie szeroko pojętego rynku.

Metody zmniejszenia negatywnych skutków asymetrii informacji

• narzędzia informatyczne, które umożliwiają szybkie wyszukiwanie informacji
• regulacje prawne pozwalające na równy dostęp do informacji
• standaryzacja (sieci sklepów, hotelów, restauracji),
• gwarancje oraz uwzględnianie reklamacji,
• reputacja, pozytywny wizerunek marki,
• certyfikaty i dyplomy potwierdzające dobrą jakość produktu oraz kwalifikacje pracownika,
• korzystanie z usług ekspertów oraz rzeczoznawców.

Asymetria informacji — artykuły polecane

Agencyjna teoria przedsiębiorstwa — Zniekształcenia poznawcze — Cross-selling — Pokusa nadużycia — E-biznes — Prywatyzacja — Ekonomika informacji — Klient — Masa Krytyczna

Bibliografia

• Akerlof G. (1970), The Market for Lemons: Quality Uncertainty and the Market Mechanism, Quarterly Journal of Economics, 84
• Blajer-Gołebiewska A. (2012), Asymetria informacji w relacjach inwestorskich. Perspektywa nadzoru korporacyjnego , Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk
• Kubiak J. (2011), Metody badania asymetrii informacji w przedsiębiorstwie w zakresie alokacji kapitału, Gospodarka Narodowa, 4
• Kubiak J. (2013), Zjawisko asymetrii informacji a struktura kapitału przedsiębiorstw w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań
• Raczkowski K. (2015), Zarządzanie w systemie gospodarczym. Szanse i zagrożenia, Wolters Kluwer
• Samuelson P., Nordhaus W., (2007), Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Santarek K. (2017), Rola asymetrii informacji w zarządzaniu [w:] Knosala Ryszard (red.): Innowacje w Zarządzaniu i Inżynierii Produkcji, vol. I, 2017, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Polskiego Towarzystwa Zarządzania Produkcją
• Sloman J. (2001), Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

Autor: Bartosz Wieraszka, Anna Strzelczyk