Popyt zagregowany

Popyt zagregowany (popyt globalny) jest to suma popytów na danym obszarze. Globalny popyt to suma jaką konsumenci, przedsiębiorstwa i rząd. są w stanie wydać przy określonych cenach, dochodach i innych zmiennych ekonomicznych.Funkcja ta, podobnie jak funkcja popytu, pokazuje skłonność do zakupu (jednakże tu bez rozgraniczania na dobra) w zależności od wielkości dochodu grup konsumenckich np. gospodarstw, przedsiębiorstw itp. Obliczanie popytu zagregowanego jest jedną z metod obliczania produktu krajowego. Na popyt zagregowany mają wpływ:

• realne bogactwo społeczeństwa,
• realne stopy procentowe,
• oczekiwania ekonomiczne,
• oczekiwania inflacyjne,
• zmiany w kursach wymiany walut,
• dochód państw importujących towary

Popyt globalny jest określany przez globalny poziom cen oraz przez takie czynniki, jak inwestycje, działania rządu, podaż pieniądza. Obejmuje on popyt gospodarstw domowych na towary konsumpcyjne i usługi i rządu na dobra inwestycyjne, popyt władz centralnych i lokalnych na towary i usługi oraz popyt konsumentów i przedsiębiorstw z innych krajów na towary i usługi danego państwa, tzn. na jego eksport. Globalny popyt jest wyznaczany przez łączne wydatki gospodarcze dokonywane przez gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i rząd. Wyraża on całkowity produkt realny, który może zostać zakupiony przy różnych poziomach cen. Globalny popyt jest malejący, częściowo dlatego, że w miarę obniżenia się poziomu cen konsumenci są w stanie zwiększyć realną wartość swoich dochodów pieniężnych i pieniężnego bogactwa.

Popyt globalny to funkcja przedstawiająca zależność między przeciętnym poziomem cen w gospodarce (PPC) a wielkością popytu globalnego (AD), gdzie wielkość popytu globalnego to strumień produktów (dóbr i usług), który w danej gospodarce są skłonne nabyć podmioty krajowe oraz podmioty zagraniczne. Graficzną ilustracją popytu globalnego jest jego krzywa (tzw. krzywa AD), która jest opadająca. Wyjaśnienia dla kształtu krzywej popytu globalnego należy szukać w źródłach kształtu rynkowych krzywych popytu.

Aby wyznaczyć bieżącą wielkość popytu globalnego (tzn. dla aktualnego przeciętnego poziomu cen w gospodarce), należy zsumować strumienie produktów, które są skłonne nabyć w danej gospodarce (w danym okresie t, np. rok) 4 grupy podmiotów: krajowe gospodarstwa domowe, krajowe przedsiębiorstwa, państwo (administracja rządowo-samorządowa) oraz podmioty zagraniczne. Formuła na bieżącą wielkość (w okresie t) popytu globalnego ma następującą postać:

AD (t) = C (t) + I (t) + G (t) + Ex (t) - Im (t),

gdzie:

• C to dobra i usługi nabyte w okresie t przez krajowe gospodarstwa domowe (wielkość konsumpcji prywatnej, wielkość popytu konsumpcyjnego),
• I to dobra i usługi (chodzi tylko o produkty inwestycyjne o charakterze trwałym, tj. maszyny, urządzenia, linie technologiczne) nabyte w okresie t przez krajowe przedsiębiorstwa (wielkość popytu inwestycyjnego);
• G to dobra i usługi nabyte w okresie t przez państwo (wielkość konsumpcji publicznej, wielkość popytu ze strony państwa);
• Ex to dobra i usługi nabyte w okresie t przez podmioty zagraniczne w danej gospodarce (wielkość eksportu, wielkość popytu zagranicznego);
• Im to dobra i usługi nabyte przez podmioty krajowe, ale wytworzone za granicą (wielkość importu, wielkość popytu danej gospodarki na produkty zagraniczne).

Popyt globalny możemy interpretować także jako sumę wydatków na zakup dóbr i usług w całej gospodarce.Krzywa globalnego popytu przekazuje nam informację o ilości dóbr i usług jakie są nabywane w gospodarce przy zróżnicowanym poziomie cen.

TL;DR

Popyt zagregowany to suma popytów na danym obszarze, mierzy skłonność do zakupu w zależności od dochodu grup konsumenckich. Popyt globalny to popyt gospodarstw domowych, przedsiębiorstw, rządu i zagranicznych na dobra i usługi. Nachylenie krzywej popytu jest ujemne, zmienia się odwrotnie proporcjonalnie do zmian poziomu cen. Przesunięcie krzywej popytu może wynikać ze zmian konsumpcji, inwestycji, wydatków państwa i eksportu netto. W krótkim okresie zmienia się poziom produkcji, a w długim okresie wpływa na poziom cen.

Nachylenie krzywej zagregowanego popytu AD

Rys. 1. Krzywa popytu zagregowanego

Funkcja AD ma nachylenie ujemne, czyli wielkość zagregowanego popytu zmienia się odwrotnie proporcjonalnie do zmian poziomu cen. Istnieją różne przyczyny, które wyjaśniają, dlaczego wielkość zapotrzebowania na dobra i usługi wzrasta na skutek spadku cen m.in.:

• zwiększenie majątku mieszkańców
• zmniejszenie się stóp procentowych
• spadek kursu waluty krajowej

W efekcie zwiększają się wydatki na konsumpcję, inwestycje i eksport netto co skutkuje wzrostem zapotrzebowania na dobra i usługi. Aby łatwiej zrozumieć dlaczego nachylenie krzywej popytu jest ujemne, należy zbadać w jaki sposób zmiana poziomu cen wpływa na wielkość wydatków zarówno konsumpcyjnych jak i inwestycyjnych i wielkość eksportu netto.

• Poziom cen a wielkość konsumpcji (efekt majątkowy). Jako przykład możemy się posłużyć pieniędzmi które posiadamy na koncie bankowym lub w portfelu, ponieważ ich nominalna wartość jest stała natomiast realna jest zmienna.Wyobraźmy sobie,że ceny spadną a wtedy nasze oszczędności będą miały większą wartość i dzięki temu będziemy mogli kupić więcej produktów.Podsumowując zmniejszenie cen powoduje,że nasz majątek się powiększa i skłania nas to do kupienia większej ilości artykułów a co za tym idzie zwiększenie wydatków. To z kolei ma wpływ na zwiększenie zapotrzebowania na dobra i usługi.
• Poziom cen a wielkość inwestycji (efekt stopy procentowej). Jak wiadomo wielkość popytu na pieniądz zależy min od poziomu cen.Jeżeli spada poziom cen to tym samym potrzebujemy mniej pieniędzy na zakup dóbr i usług.W tej sytuacji korzystnym jest kupowanie obligacji lub otwieranie lokat oszczędnościowych.Dzięki takiemu lokowaniu pieniędzy, które przynoszą odsetki stopa procentowa ulega obniżeniu.Jest to zachęcające zarówno dla przedsiębiorstw, aby zwiększyły swoje wydatki inwestycyjne na budynki czy maszyny a także gospodarstw domowych do kupna domu czy mieszkania.W związku z tym niższe ceny powodują,że spada stopa procentowa i zwiększają się wydatki inwestycyjne a to z kolei powoduje wzrost zapotrzebowania na dobra i usługi.
• Poziom cen a eksport netto (efekt kursu walutowego). Spadek cen niesie za sobą obniżenie stóp procentowych a to skutkuje tym, że inwestorzy poszukują zysków za granicą.W momencie gdy oprocentowanie obligacji w krajach europejskich spada to fundusz inwestycyjny ma możliwość odsprzedać je i kupić obligacje amerykańskie.W momencie gdy fundusz wymieni euro na dolary aby mieć możliwość nabycia obligacji amerykańskich to tym samym zwiększy się podaż euro na krajowym rynku walutowym.Skutkuje to tym,że spada wartość euro w stosunku do innych walut.Poprzez to towary z zagranicy są dla Europejczyków droższe.Tym samym zwiększa się ilość dóbr i usług eksportowanych z Europy a zmniejsza ilość importowanych.Zatem spadek cen powoduje zmniejszenie stóp procentowych, wpływa to na obniżenie realnej wartości euro, która działa pobudzająco na wzrost eksportu z krajów europejskich i dzięki temu zwiększa zapotrzebowanie na dobra i usługi powstające w Europie.

Przesunięcie krzywej zagregowanego popytu wywołują

• Zmiany konsumpcji.

Trzeba rozważyć dwie sytuacje.Pierwsza z nich dotyczy momentu gdy ludzie chcą więcej zaoszczędzić na starość i przez to ograniczają swoje wydatki na konsumpcję.Powoduje to to,że zapotrzebowanie na dobra i usługi jest mniejsze bez względu na cenę. Krzywa zagregowanego popytu przesuwa się w lewo.Odwrotna sytuacja ma miejsce w momencie gdy np. pojawia się hossa na giełdzie i ludzie stają się bogatsi, przez co w dużo mniejszym stopniu martwią się o swoje oszczędności.W takiej sytuacji zwiększa się zapotrzebowanie na dobra i usługi i tym samym krzywa globalnego popytu przesuwa się w prawo.

• Zmiany inwestycji.

Przedsiębiorstwa są mniej lub bardziej skłonne do inwestowania przy różnym poziomie cen.Powoduje to przesunięcie krzywej zagregowanego popytu.Jeżeli ilość dóbr i usług jaką nabywcy są w stanie kupić w każdej cenie jest większa to krzywa ta przesuwa się w prawo. Dzieje się tak w momencie gdy np. przemysł komputerowy postanawia wprowadzić nowy rodzaj komputera a przez to firmy chcą nabyć nowy system komputerowy.Jeżeli jednak przedsiębiorstwa mają negatywne przewidywania odnośnie przeszłości to mniej inwestują a to z kolei prowadzi do przesunięcia krzywej zagregowanego popytu w lewo.

• Zmiany wydatków państwa.

W momencie gdy rząd zdecyduje o zmniejszeniu zakupów nowej broni, wielkość zapotrzebowania na dobra i usługi zmaleje przez co krzywa zagregowanego popytu przesunie się w lewo.Natomiast w sytuacji gdy rząd zacznie budować nowe autostrady wielkość zapotrzebowania na dobra i usługi wzrośnie przez co krzywa globalnego popytu przesunie się w prawo.

• Zmiany eksportu netto.

W momencie gdy gospodarka USA jest w stanie recesji, kupują oni mniej dóbr w Europie.Przez to wielkość eksportu netto ulega zmniejszeniu w krajach europejskich i krzywa globalnego popytu przesuwa się w lewo.Może być też tak,że na eksport netto wpływa zmiana kursu poziomu kursu walutowego.Na przykład gdyby wzrosła wartość funta na rynku walutowym to dobra brytyjskie bylyby znacznie droższe niż te z zagranicy.W efekcie zmniejszyłby się eksport netto a krzywa popytu zagregowanego przesunęłaby się się w lewo.Natomiast gdyby nastąpiła deprecjacja funta to eksport netto by wzrósł a krzywa przesunęłaby się w prawo.

Poprzez przesunięcie krzywej zagregowanego popytu możemy zaobserwować iż:

• w krótkim okresie powodują, że zmienia się poziom produkcji dóbr i usług
• w długim okresie wpływają na poziom cen ale nie zmieniają wielkości produkcji.

Popyt zagregowany — artykuły polecane

Siła nabywcza pieniądza — Popyt globalny — Paradoks zapobiegliwości — Inflacja wewnętrzna — Siła nabywcza — Inflacja popytowa — Deprecjacja — Dewaluacja — Inflacja tłumiona

Bibliografia

• Barro R. (1997), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Kwiatkowski E. (red.) (1994), Makroekonomia, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
• Mankiw N., Taylor M. (2016), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Romer D. (2000), Makroekonomia dla zaawansowanych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Samuelson P., Nordhaus W., (2007), Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Włodarczyk R. (2015), Struktura popytu globalnego a wzrost gospodarczy w krajach Europy środkowej i wschodniej, Studia i rozprawy, nr 10
• Żukowski M. (red.) (2007), Ekonomia. Zarys wykładu, ISBN, Warszawa

Autor: Alice Janik, Anna Sulima, Klaudia Szczygieł