Opcja waniliowa

Z Encyklopedia Zarządzania

Wprowadzenie

Opcje waniliowe są typem opcji, które charakteryzują się strukturą standardowych opcji call i put. Opcja call to opcja kupna, a opcja put to opcja sprzedaży instrumentu podestowego (lub prawa do właściwego rozliczenia). W odniesieniu do opcji waniliowych wyróżnić możemy opcje europejskie i amerykańskie, które odróżniają się specyfiką i charakterem daty wygaśnięcia opcji. Opcja europejska może być zrealizowana tylko w konkretnym dniu wygaśnięcia, a opcja amerykańska przez cały czas do dnia wygaśnięcia (A. Janiak 2002, s.32).

Instrumenty te są kategoryzowane w grupie instrumentów pochodnych, gdzie układ ryzyka opisywany jest jako charakter wyraźnie niesymetryczny. W tym przypadku mamy do czynienia z klarownie wyrysowanym – rozgraniczonym prawem i obowiązkiem między kierunkami transakcji. Jest to charakterystyczny rodzaj modelowego ubezpieczenia, gdzie jedna ze stron w zamian za ewentualność eliminacji (ograniczenia) w kolejnych okresach ujemnych różnic kursowych płaci określoną kwotę – „składkę za ubezpieczenie”. W odniesieniu do tego faktu stwierdzić można, że kupowane opcje walutowe identyfikowane są jako klasyczne instrumenty bezpośrednio odpowiadające ograniczeniom jedynie pejoratywnej strony ryzyka kursowego. W dalszej części rozważań można też przyjąć, że są to dosłownie najlepsze z możliwych instrumenty do optymalizacji ograniczenia ryzyka kursu walutowego w odniesieniu do technik zewnętrznych (J. Klepacki 2014, s. 33).

Opcja waniliowa (ang. plain vanilla option) jest kontraktem opcyjnym, w którym przedmiotem umowy opcji jest transakcja kupna/sprzedaży pewnego aktywa (instrumentu podstawowego) po jasno określonej wcześniej umową cenie realizacji

  • opcja kupna (ang. call) – osoba posiadająca tę opcję ma prawo do kupna aktywa po cenie ,
  • opcja sprzedaży (ang. put) – osoba posiadająca tę opcję ma prawo do sprzedaży aktywa po cenie .

W tym przypadku, wartości tych opcji w momencie ich realizacji, od strony osoby posiadającej tę opcję, określone są odpowiednio:

  • dla opcji kupna:
  • dla opcji sprzedaży:

gdzie jest ceną aktywa w momencie realizacji opcji.

Wyróżniamy również opcje barierowe

Są to opcje waniliowe z nie określanym wcześniej warunkiem, który bezpośrednio uzależnia wypłatę od tego czy w konkretnie określonym przedziale czasu (zwykle w trakcie całego czasu trwania opcji) cena instrumentu podstawowego "dotknie" określonej w kontrakcie bariery ; opcje te możemy wyróżnić w dwóch (komplementarnych) rodzajach:

  • opcje deaktywujące (ang. knock-out option) – dotknięcie bariery wygasza opcję waniliową,
  • opcje aktywujące (ang. knock-in option) – dotknięcie bariery jest powodem do uaktywnienia opcji waniliowej,

Wartość Czasowa Opcji

Wartość wewnętrzna opcji waniliowej w chwili , gdzie jest terminem wygaśnięcia opcji, to

  • dla opcji kupna wielkość ,
  • dla opcji sprzedaży wielkość

Wartość czasowa opcji waniliowej w chwili , gdzie jest terminem wygaśnięcia opcji, to różnica między wartością opcji w chwili a jej wartością wewnętrzną, czyli

  • dla opcji kupna: ,
  • dla opcji sprzedaży: (W. Waluś, M. Baryłko 2011, s. 60).

Bibliografia

Autor: Paweł Majerczyk