Lekarz medycyny pracy

Lekarz medycyny pracy to zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 1996 osoba wykonująca badania profilaktyczne i profilaktyczną opiekę zdrowotną, wykonująca zadania medycyny pracy, spełniająca następujące warunki:

• posiada wiedzę specjalistyczną w dziedzinie medycyny: pracy, przemysłowej, lotniczej, kolejowej, morskiej i tropikalnej albo higieny pracy;
• pracował na pełny etat przynajmniej przez 6 lat przed wejściem Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. na stanowisku lekarza jako: rejonowy lekarz przemysłowy; w poradni medycyny pracy lub dla młodocianych (w przemysłowym publicznym ośrodku); lekarz kolejowej służby zdrowia; lekarz rejonowy w zakładzie dla szkół wyższych albo instytucji badawczo-rozwojowej, w których pracownicy wypełniali obowiązki w warunkach szkodliwych lub uciążliwych; lekarz zakładowy działający w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej; lekarz w zakładzie rehabilitacyjnym dla inwalidów;
• przynajmniej przez 3 lata pracował w jednostce wojskowej lub zakładzie sfinansowanym przez Ministra obrony Narodowej lub Spraw Wewnętrznych.

Dodatkowo aby lekarz medycyny pracy mógł wykonywać badania specjalistyczne u pracowników: wystawionych na potencjalne działanie promieniowania jonizującego; działających w tropikach, na morzu albo pod wodą lub zajmujących się bezpieczeństwem ruchu kolejowego konieczne jest dodatkowe specjalistyczne przeszkolenie.

Każdy lekarz mający prawo wykonywać badania profilaktyczne posiada pieczęć i jest zarejestrowany w województwie, w którym pracuje (Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej 1996, s. 1587).

Lekarze medycyny pracy zobowiązani są prowadzić dokumentację medyczną obejmującą:

1. rejestr wydanych zaświadczeń,
2. kartę badania profilaktycznego zawierającą:

• identyfikator jednostki przeprowadzającej badanie i lekarza wykonującego świadczenie (jeżeli lekarz jest prywatnie praktykujący to jego imię i nazwisko, adres, numer REGON, oraz symbole z pieczęci;
• dane osoby badanej;
• dane identyfikacyjne miejsca, gdzie pracuje osoba badana;
• informacje o przebiegu zatrudnienia pracownika;
• ocenę zagrożeń dla zdrowia osoby badanej w pracy lub stwierdzenie ich braku;
• informacje z wywiadu lekarskiego i badania przedmiotowego;
• rezultaty badań diagnostycznych oraz/lub konsultacyjnych;
• uzasadnienie podanej częstotliwości powtarzania badania profilaktycznego;
• treść orzeczenia (Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej 1996, s. 1588).

Lekarze medycyny pracy w Polsce a promocja zdrowia

W artykule "Aktywność lekarzy służby medycyny pracy w zakresie promowania zdrowia pracujących" związanego z medycyną pracy przeanalizowano wyniki ankiety na temat promowania zdrowia w kraju przez lekarzy medycyny pracy. Prawie wszyscy ankietowani działają na rzecz promowania zdrowia, ale zauważalne są różnice w podejmowanych przez nich działaniach.

Sposoby promowania zdrowia przez lekarzy podejmowane w kraju:

• większość lekarzy stosuje te o charakterze medycznym, takie jak badania profilaktyczne (poza tymi obligacyjnymi związanymi z narażeniem), szczepienia prewencyjne i leczenie dotyczące chorób cywilizacyjnych. Wyjątkiem jest edukowanie pacjentów poprzez indywidualne spotkania. Są to działania, które nie należą do modelowych rozwiązań z w tej dziedzinie;
• zdecydowanie mniejsza liczba badanych stara się wprowadzać zmiany organizacyjne i społeczne w miejscach pracy, jak na przykład organizowanie kursów, szkoleń i przygotowywanie innych form edukowania dla dużej ilości pracowników. Te działania, jak i wypisane w punktach poniżej, związane są z założeniami nowej koncepcji;
• tylko 7% lekarzy prowadzi pełny program promocji zdrowia wśród osób pracujących, który nie polega wyłącznie na ich edukowaniu;
• zaledwie 3% ankietowanych bierze pod uwagę kooperację z instytucjami lokalnego środowiska (J. Pyżalski, P. Wojtaszczyk 2004, s. 229).

Służba medycyny pracy

Służba medycyny pracy, jak podaje Anna Sikorska, jest instytucją stworzoną aby chronić zdrowie pracowników przed działaniem szkodliwych warunków występujących w miejscu zatrudnienia i związanych ze sposobem wykonywania pracy, oraz aby zapewniać im profilaktyczną opiekę zdrowotną, w tym kontrolę stanu zdrowia.

Zadania służby medycyny pracy pełnią podstawowe jednostki medycyny pracy: lekarze, psycholodzy, pielęgniarki i pozostałe osoby z kwalifikacjami zawodowymi koniecznymi do podjęcia się tych zadań. Posiadają oni takie same kompetencje i uprawnienia, obejmują ich te same zasady, muszą się rejestrować i są nadzorowane przez jednostki wojewódzkie (pod red. Stępniewskiego J., Karnieja P., Kęsego M. 2011, s. 556, 562).

Lekarz medycyny pracy — artykuły polecane

Medycyna pracy — Kurator sądowy — Bezpieczeństwo i higiena pracy — Opieka medyczna — Szkolenie BHP — Warunki pracy — Badania do pracy — Zdrowie publiczne — Prace szczególnie niebezpieczne

Bibliografia

• pod red. Stępniewskiego J., Karnieja P., Kęsego M., (2011), Innowacje organizacyjne w szpitalach, Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s. 556, 562
• Pyżalski J., Wojtaszczyk P., (2004), Aktywność lekarzy służby medycyny pracy w zakresie promowania zdrowia pracującyc, "Medycyna Pracy", nr 3, s. 229
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. Dz.U. 1996 nr 69 poz. 332
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
• Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy. Dz.U. 1997 nr 96 poz. 593

Autor: Izabela Zubek

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.