Telepraca

Z Encyklopedia Zarządzania

Telepraca (ang. Teleworking) - forma organizacji pracy, określana również jako praca mobilna, e-praca, praca na odległość, praca elastyczna. Jej rozwój datuje się na lata 60-70 XX wieku w USA a autorstwo J.M.Nillesowi. Określana jest jako jedna ze sztandarowych przypadków tzw. nietypowych form zatrudnienia. Telepraca według Nillesa to każda forma pracy z wykorzystaniem technologii informatycznych, zastępująca konieczność dojazdów do siedziby firmy czy instytucji. W Europie na początku lat 90 XX wieku Komisja Europejska rozpoczęła badania mające na celu wprowadzić telepracę jako alternatywną formę zatrudnienia[1]. W Polsce znana od lat dziewięćdziesiątych XX wieku[2][3].

Najbardziej popularne prace wykonywane w formie telepracy[4][5]:

TL;DR

Telepraca to forma pracy wykonywanej przy użyciu technologii informatycznych, która umożliwia pracę poza tradycyjnym miejscem zatrudnienia. Telepraca może być wykonywana w domu pracownika, w specjalnie przygotowanych pomieszczeniach lub w miejscach, w których pracownik aktualnie się znajduje. Praca w formie telepracy regulowana jest przez prawo pracy, a pracownik i pracodawca muszą mieć możliwość kontaktu. Telepraca ma wiele zalet, takich jak zmniejszenie kosztów dla pracodawcy, elastyczny grafik dla pracownika i większą swobodę. Jednak wiąże się także z pewnymi wadami, takimi jak ograniczenie kontaktu z innymi pracownikami i trudności w rozdzieleniu pracy od życia prywatnego.

Aspekty prawne

Według art. 67 kodeksu pracy, praca w formie telepracy wykonywana jest regularnie poza zakładem pracy oraz musi być świadczona przy użyciu technologii informatycznych. Pracownik oraz pracodawca mają mieć możliwość w dowolnej chwili nawiązania ze sobą kontaktu[6][7]. Pracodawca zobowiązany jest:

  • dostarczyć telepracownikowi sprzęt niezbędny do wykonania powierzonej mu pracy
  • pokryć wszystkie koszta związane z instalacją, serwisem, ubezpieczeniem oraz eksploatacją sprzętu

Pracownik zobowiązany jest wykonywać te same obowiązki, które dotyczą ogółu pracowników (art. 100 k.p.). Dodatkowo zobowiązany jest do:

  • przekazania niezbędnych informacji umożliwiających porozumienie się z nim za pomocą środków komunikacji elektronicznej
  • potwierdzenia na piśmie zapoznania się z zasadami ochrony danych przekazanych telepracownikowi oraz ich przestrzegania[8]

Rodzaje telepracy

Telepracę można podzielić, z uwagi, na miejsce jej wykonywania[9]

  • telepraca domowa, wykonywana w domu, kontakt z pracodawcą możliwy przy wykorzystaniu środków łączności, takich jak: telefon, e-mail, videorozmowa, itp.
  • telepraca wykonywana poza zakładem pracy ale nie w domu pracownika tylko w specjalnie do tego przygotowanych pomieszczeniach/budynkach, np. telecentrum.
  • telepraca mobilna, praca wykonywana w miejscach, w których aktualnie znajduje się pracownik. Telepracownik podróżując utrzymuje kontakt z pracodawcą za pomocą środków komunikowania się.

Telepraca w Unii Europejskiej

Porozumienie z dnia 16 lipca 2002 reguluje warunki zatrudnienia i pracy, bezpieczeństwa, szkolenia i prawa osób pracujących na odległość. Porozumienie to zapewnia m.in. by osoby pracujące na odległość miały takie same prawa jak osoby pracujące w siedzibie pracodawcy, zapewnia lepsze warunki w zakresie czasu pracy, prywatności. W Europejskim porozumieniu ramowym znajdują się również wytyczne dotyczące monitorowania bezpieczeństwa osób zatrudnionych na odległość oraz higieny pracy.

Zalety telepracy

Dla pracodawcy:

  • zmniejszenie kosztów stałych, wynikających np. z konieczności zorganizowania pomieszczeń biurowych dla pracowników
  • zmniejszenie kosztów związanych ze szkoleniem pracownika w miejscu pracy
  • ograniczenie kosztów wynikających z nieobecności pracownika (zwolnienia chorobowe)
  • możliwość zatrudniania pracowników wysoko wykwalifikowanych, którzy w normalnej formie zatrudnienia nie mogliby być dostępni, ze względu np. na miejsce zamieszkania
  • zwiększenie wydajności, efektywności pracowników
  • poprawa reputacji, wizerunku pracodawcy, ze względu na wykorzystywanie alternatywnej formy zatrudnienia, firma postrzegana jest za bardziej nowoczesną

Dla pracownika:

  • elastyczny grafik pracy
  • zatrudnienie nieograniczone jest lokalizacją, miejscem zamieszkania
  • możliwość pracy dla osób niepełnosprawnych, minimalizacja barier wynikających z nieprzystosowania miejsca pracy do ich potrzeb
  • zmniejszenie czasu oraz kosztów związanych z dojazdem do pracy
  • możliwość łączenia wykonywania kilku prac jednocześnie
  • możliwość łączenia pracy z np. wychowywaniem dziecka (zamiast urlopu wychowawczego)
  • zwiększenie swobody i samodzielności

Wady telepracy

Dla pracodawcy:

  • ograniczony kontakt z pracownikiem
  • ograniczona kontrola działań pracownika
  • koszty związane z zapewnieniem pracownikowi odpowiedniego sprzętu teleinformatycznego
  • konieczność wdrożenia odpowiedniej infrastruktury komputerowej w firmie

Dla pracownika:

  • ograniczone kontakty z innymi pracownikami
  • trudności w rozgraniczeniu pracy z życiem prywatnym
  • możliwość awarii dostarczonego przez pracodawcę sprzętu (ograniczenie/brak możliwości wykonywania pracy)
  • ograniczenia wynikające z rodzaju wykonywanej pracy, nie wszystkie zawody wykonywać można za pomocą telepracy


Telepracaartykuły polecane
Praca w domuLeasing pracowniczyAgencja pośrednictwa pracyPrace szczególnie niebezpieczneSanatoriumPraca nakładczaOferta pracyObowiązki pracodawcyPraktyka zawodowa

Przypisy

  1. E. Golec-Nycz, A. Osiewalska, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, "Telepraca w bibliotekach jako element aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych lub przebywających na urlopach wychowawczych", s. 40
  2. A. Sobczyk, Telepraca w prawie polskim, s. 21
  3. K. Polak, Nieuregulowany polski rynek, "Gazeta Prawna", nr 102 (958) z 27 maja 2003 r
  4. Z. Sadowski, Telepraca - stan obecny i warunki dalszego rozwoju., Rynek Pracy nr 2, s. 92-93
  5. Zakrzewska-Szczepanska, Bhp przy telepracy, Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr 9, s. 35.
  6. J. Wiśniewski, Różnorodne formy zatrudnienia, s. 61
  7. L. Kikrus, Telepraca jako nowa forma zatrudnienia, "Transformacja Prawa Prywatnego", nr 2/2001, s. 11
  8. J. Wiśniewski, Różnorodne formy zatrudnienia, s. 90
  9. J. Wiśniewski, Zatrudnianie pracowników w formie telepracy, s. 48-58

Bibliografia

  • Budniak E., Grzybowski W., Olszewski J. (2017), Ergonomiczne aspekty kształtowania nowych form pracy, Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, nr 1
  • Czerniak T., Janiec M., Kreft W. (2006), Prowadzenie działalności biznesowej z zastosowaniem telepracy, Telepraca. Ogólnopolski program promocji i szkoleń dla przedsiębiorców
  • Duchna S., Paluszkiewicz M. (2013), Podporządkowanie telepracownika w stosunku pracy, Zeszyty prawnicze UKSW, Vol 13, Nr 1
  • Golec-Nycz E., Osiewalska A. (2006), Telepraca w bibliotekach jako element aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych lub przebywających na urlopach wychowawczych, Akademia Ekonomiczna w Krakowie
  • Kikrus L. (2001), Telepraca jako nowa forma zatrudnienia, Transformacja Prawa Prywatnego, nr 2
  • Polak K. (2003), Nieuregulowany polski rynek, Gazeta Prawna, nr 102 (958)
  • Sadowski Z. (2004), Telepraca - stan obecny i warunki dalszego rozwoju, Rynek Pracy nr 2
  • Sobczyk A. (2009), Telepraca w prawie polskim, Wolters Kluwer
  • Wiśniewski J. (2007), Zatrudnianie pracowników w formie telepracy, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toruń
  • Wiśniewski J. (2010), Różnorodne formy zatrudnienia, Wydawnictwo Dom Organizatora, Toruń
  • Wiśniewski J. (2014, Istota telepracy, Repozytorium UKW
  • Zakrzewska-Szczepańska K. (2005), BHP przy telepracy, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, nr 9


Autor: Agata Kowalska, Piotr Pierzchała