Strategiczna jednostka gospodarcza

Z Encyklopedia Zarządzania

Strategiczna jednostka gospodarcza (SJG), (ang. Strategic Business Unit - SBU) to wyodrębniony w przedsiębiorstwie podsystem, wyspecjalizowany przedmiotowo, który działa jako samodzielny zakład i w danym środowisku konkurencyjnym (Stabryła A, 2005, s 61). Po raz pierwszy SJG zastosowana została przez amerykański koncern General Electric. SJG to małe przedsiębiorstwa (MŚP), które są podsystemami przedsiębiorstwa o dużej autonomii funkcjonalnej i decyzyjnej. Jednostki takie mogą, ale nie muszą ściśle współpracować z firmami, z których zostały wydzielone lub też nawiązywać do jej struktury formalnej. SJB mogą być zastosowane do określenia strategii firmy zdywersyfikowanej. Podstawową przyczyną wyodrębnienia SJB jest chęć połączenia w jednej strukturze organizacyjnej wielu różnorodnych form działalności w celu osiągnięcia niezbędnej przewagi konkurencyjnej.

Strategie dziedzin gospodarowania na poziomie SJG:

Aspekty Opisowe Poziom SJG
Przedział działania Dziedzina działalności: Wybór przedsięwzięć rynkowych

Strategia rozwojowa: dywersyfikacja koncentryczna

Cele Cele wiodące Strategicznych jednostek gospodarczych, z odniesieniem do działań rynkowych danego biznesu.

Kryteria efektywności wyboru celu wiodącego dla biznesu:

Alokacja środków pieniężnych Alokacja między poszczególne przedsięwzięcia w ramach danej SJG

Finansowanie działów funkcjonalnych SJG

Czynniki przewagi konkurencyjnej Szerokie zastosowanie strategii konkurencji, posiadanie bardzo bogatych zasobów oraz umiejętności przez daną SJG
Sposób generowania efektu synergicznego Scalenie środków pieniężnych z umiejętnościami i ukierunkowanie na działania rynkowe danego sektora

Źródło: (Stabryła A.,2010, s 56-57)

TL;DR

Strategiczna jednostka gospodarcza (SJG) to wyodrębniony podsystem w przedsiębiorstwie, który działa jako samodzielny zakład. SJG ma dużą autonomię funkcjonalną i decyzyjną. Ma za zadanie połączenie różnych form działalności w celu osiągnięcia przewagi konkurencyjnej. SJG skupia się na badaniach i rozwoju, potencjale wytwórczym, technologii i marketingu. Ma zalety, takie jak wspieranie współpracy między wydziałami i usprawnienie zarządzania strategicznego, ale także wady, takie jak utrudniony kontakt z zarządem korporacji i problemy z finansowaniem.

Cechy SJG

Głównymi cechami SJG są:

  • umiejscowienie w strukturze przedsiębiorstwa,
  • są to jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej,
  • formułą wedle której funkcjonują jest: "produkt-rynek",
  • rodzaj działalności przez nie wykonywanej ma zasadnicze i rozstrzygające znaczenie dla całego przedsiębiorstwa,
  • autonomia funkcjonalna i decyzyjna obejmuje: badania laboratoryjne, techniczne przygotowanie produkcji, produkcję, finanse, rachunkowość i marketing,
  • SJG ma dywizjonalną strukturę, która oprócz tego że jest zdeterminowana tak przez wymiar produkcyjny, tak przez technikę i badania, finanse i rachunkowość, ale najbardziej przez marketing.

Elementy SJB

W SJB skupia się:

  • Badania i rozwój.
  • Potencjał wytwórczy.
  • Technologię.
  • Marketing dotyczący jednorodnych grup produktów.

Analiza grup produktów odbywa się pod kątem:

  • potrzeb zaspokajanych przez dane produkty,
  • technologii ich wytwarzania,
  • wartości użytkowych,
  • miejsca w portfelu produkcji.

W/w kryteria są podstawą dla łączenia produktów w jednorodne grupy asortymentowe i stwarzaniu dla nich strategicznych jednostek organizacyjnych, ponieważ zidentyfikowanie SBU umożliwia poprawę skuteczności identyfikacji:

Zalety SJG

Do głównych zalet SJG można zaliczyć przede wszystkim to że są czynnikiem wspierającym współpracę między wydziałami przedsiębiorstwa które charakteryzuje podobny zakres działania, usprawniają one:

  • działalność zarządzania strategicznego,
  • czynności ewidencyjne,
  • czynności rozliczeniowe.
  • sprawiają że wykonanie prac analitycznych jest łatwiejsze na wszystkich poziomach systemu planowania.

Wady SJG

  • utrudniony jest kontakt zarządu korporacji ze sferą operacyjną danych jednostek strategicznych,
  • mogą być przyczyną powstawania wewnętrznych napięć w związku z utrudnionym dostępem do wewnętrznych i zewnętrznych źródeł finansowania,
  • utworzenie Grupy SJG - wyodrębnionego formalnie obiektu - może być przyczyną powstania nieklarownej sytuacji w związku z dyrektorem owej Grupy, który jest kolejnym szczeblem w hierarchii, może także pojawić się sprzeczność interesów tego dyrektora i kierownictwa kolejnych strategicznych jednostek gospodarczych.


Strategiczna jednostka gospodarczaartykuły polecane
Korporacja międzynarodowaPotencjałDefinicja zarządzania strategicznegoSpecjalizacjaProgram działalności globalnej przedsiębiorstwaRodzaje strategiiOrganizacja działu marketinguStrategie funkcjonalneZarządzanie rozwojem firmy

Bibliografia

  • Antczak S. (2010), Metody portfelowe w planowaniu strategicznym jednostek biznesu, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Seria: Administracja i Zarządzanie, nr 14
  • Fudaliński J. (2002), Analizy sektorowe w strategicznym zarządzaniu przedsiębiorstwem, Wydawnictwo Antykwa, Kraków
  • Gierszewska G., Romanowska M. (2017), Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
  • Kaleta A. (2010), Ewolucja zarządzania strategicznego w trakcie rozwoju przedsiębiorstw, SGH w Warszawie, Warszawa
  • Stabryła A. (1995), Podstawy zarządzania firmą, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Kraków
  • Stabryła A. (2005), Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Kraków
  • Żółtowska M. (2009), Zarządzanie Strategiczne, Konspekt wykładu ZAH


Autor: Anna Graboń, Ewa Skorupska, Dawid Fijak, Mariola Paś